Πολιτισμική αναγέννηση ή θρησκευτική καπηλεία

Νίκος Γρ. Λεβεντάκης
Viber Whatsapp Μοιράσου το
Πολιτισμική αναγέννηση ή θρησκευτική καπηλεία

Το πλαίσιο συμφωνίας μεταξύ του πρωθυπουργού της χώρας, Αλέξη Τσίπρα, και του προκαθήμενου της Ελλαδικής Εκκλησίας, κ. Ιερώνυμου, εισάγει ύστερα από μακρές συνεννοήσεις μια σημαντική συνταγματική αλλαγή.

Η αποδοχή της συμφωνίας και από την αξιωματική αντιπολίτευση όπως ανακοινώθηκε κλείνει, κατ αρχή, ένα μεγάλο κενό στην πορεία του συνταγματικού μας εξευρωπαϊσμού που περιμένει λύση από το 1982. Αποτελεί ουσιαστικό βήμα προόδου προς μια πολιτισμική αναγέννηση και οδηγεί στο περιθώριο φωνές θρησκευτικής καπηλείας που ταλαιπωρούν τον τόπο δεκαετίες με ψεύδη και μισαλλόδοξες διακηρύξεις.

Θεωρώ βέβαιο ότι οι Εκκλησίες Κρήτης και Δωδεκανήσου, όταν ολοκληρωθεί η ενημέρωσή τους θα προσχωρήσουν στη γραμμή της Ελλαδικής, όπως σώφρονες ιεράρχες, ύστερα από μια περίοδο ακραίων εθνικισμών που έχουν υιοθετήσει. Η ενημέρωση, άλλωστε, ξέρουμε πως έχει ήδη ξεκινήσει στο αρμόδιο Υπουργείο αναφορικά με τη μοναστηριακή και την εκκλησιαστική περιουσία.

Στην ίδια λογική όσων υποστηρίζουν τις γελοιότητες, ότι το κράτος θα καταργήσει το σταυρό από τη σημαία και τα μελομακάρονα των Χριστουγέννων συνεπικουρούν όσοι διακινούν ότι οι νέες συνταγματικές ρυθμίσεις στις σχέσεις κράτους-εκκλησίας υποκρύπτουν αντιθρησκευτικές και ιστορικά αναθεωρητικές προθέσεις.

Τέτοιες προπαγανδιστικές φωνές όποτε κυριάρχησαν, όπως επί χούντας, έβλαψαν όχι μόνο το κράτος και τη χώρα αλλά και την ίδια την εκκλησία. Η ανάγκη συνταγματικής προσαρμογής στα νέα δεδομένα μετά την ένταξή μας στην ΕΕ δεν ξεκινά από αντικληρικές και αντιθρησκευτικές αφετηρίες, πόσο μάλλον από προθέσεις υποτίμησης των πολιτισμικών καταβολών του Ελληνισμού.

Έχει σαν αφετηρία της τη συναποδοχή αρχών που ισχύουν μεταξύ των κρατικών οντοτήτων που συνυπάρχουμε. Αρχών ισονομίας και ισοπολιτείας σ’ ένα ευρύτερο σύνολο στο οποίο η Ορθοδοξία δεν κυριαρχεί αριθμητικά, αλλά συμβιώνει με άλλα χριστιανικά δόγματα κατά κύριο λόγο, όπως και με μη θρησκευτικές πνευματικές αντιλήψεις.

Αξιοπερίεργα είναι τα επιχειρήματα όσων από τη μία «διαρρηγνύουν τα ιμάτια» για τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό, που άλλοτε υποστήριζαν ότι υπονομεύει η αριστερά, κι από την άλλη αρνούνται κάθε βήμα αποδοχής του ευρωπαϊκού κεκτημένου.

Οι δύο αυτές τάσεις δεν συμβιβάζονται. Είτε κρύβουν υποκρισία, είτε αναδίδουν διανοητική διχοστασία. Η αποδοχή του ευρωπαϊκού κεκτημένου στη σφαίρα σεβασμού της προσωπικότητας του άλλου, δεν συνεπάγεται τη διαγραφή των πολιτιστικών μας συντεταγμένων. Αντίθετα, ύστερα από μια πορεία άρνησης της ιστορικής μας διαδρομής, πλην της κλασικής αρχαιότητας, μπορούμε σήμερα στο πλαίσιο μιας δημιουργικής συνύπαρξης στην ΕΕ να ανατρέψουμε όσα οι θρησκευτικοί φανατισμοί μας αρνήθηκαν, ιδιαίτερα αναφορικά με το Βυζάντιο.

Η ιδιοτελής ταύτιση

Δεν είναι λίγα τα σκάνδαλα που δημοσιοποιήθηκαν από χρόνια για κακόπιστη διαχείριση της εκκλησιαστικής περιουσίας. Από μόνο του το «όραμα» διαμελισμού της αποδείχθηκε από μακρού κακόβουλο, διότι στόχευε σε ιδιοτελή πλουτισμό και όχι αξιοποίηση για το δημόσιο συμφέρον. Πόσοι νομάρχες κατά το παρελθόν δεν «βόλεψαν ημετέρους» σε συμπαιγνία με εκκλησιαστικούς φορείς.

Εξ άλλου η απειλή κρατικοποίησης της περιουσίας αυτής αποδείχθηκε στα ιστορικά μας δεδομένα καταστροφική, όταν άνοιξε ορέξεις ξένων κρατών που φιλοξενούν Πατριαρχεία και πανάρχαια ελληνορθόδοξα μοναστήρια. Αυτού του είδους οι ύποπτοι ερασιτεχνισμοί θα μπουν τώρα στο περιθώριο, απέναντι σε νεότερες ορέξεις και υπέρ του πραγματικού συμφέροντος της Εκκλησίας.

Είναι αυτονόητο πως το πλαίσιο συνεργασίας κράτους και εκκλησίας θα επεκταθεί από τον κεντρικό εθνικό κορμό και στην Κρήτη.
Θα αποκατασταθούν και με τον τρόπο αυτό πρωτοβουλίες που έχουν υποσκάψει τη θέση της Κρητικής Εκκλησίας συγκριτικά με το κανονικό της κύρος που τη διέκρινε παλαιότερα.

Διότι, ενώ δημόσια έχει ασκήσει κριτική κατά του καταστατικού μας εκσυγχρονισμού, η ίδια δέχθηκε από δεκαπενταετίας και πλέον να διαχωριστεί από το κράτος. Σε αντίθεση με τα ισχύοντα ως τότε η κεντρική διοίκηση της χώρας δεν συμμετέχει, όπως ξέρουμε, στα εκκλησιαστικά πράγματα της Κρήτης που απλά γνωστοποιούνται στο αρμόδιο Υπουργείο.

Αλλοίμονο να συνδύαζε κανείς την κρατική εκείνη αυτονόμηση με τη στάση τοπικών ιεραρχών να δεχθούν συγκεκριμένη ξένη υπηκοότητα. Συνεπώς, η αυτονόητη επικράτηση ενιαίου συνταγματικού πλαισίου θα εξομαλύνει και της τοπικής Εκκλησίας την υπόσταση.

Εντυπωσιακό ακούστηκε ασφαλώς, στη δημόσια συζήτηση που συγκάλεσε αρχές του καλοκαιριού η Ιεραρχία της Κρήτης, όπου διατυπώθηκε η θεωρία πως η ιδιοπροσωπεία της διαμορφώθηκε οριστικά με την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού. Σα να μην επακολούθησαν έκτοτε γεγονότα που έπρεπε να συνεκτιμηθούν και να προκαλέσουν προσαρμογές. Όπως η αποκατάσταση του εθνικού μας κορμού.

Όπως η ένταξη σε διεθνείς οργανισμούς που διαμορφώνουν τους όρους συμβίωσής μας στο σύγχρονο κόσμο. Προπάντων δε η ένταξή μας στη Ευρώπη με αποδοχή του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Αυτός ο ιδιότυπος παλαιοημερολογητισμός εμποδίζει αναμφίβολα την τοπική εκκλησία να εκσυγχρονισθεί και να αναλάβει νέους ρόλους που της αρμόζουν.

Κατάσταση που ασφαλώς θα εξομαλυνθεί με την ένταξη στο νέο συνταγματικό πλαίσιο.

Ακολουθήστε το insider.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.

gazzetta
gazzetta reader insider insider