Ροή
Και τώρα τι; Η ευρωπαϊκή οικονομία βρίσκεται σε πρωτοφανή περιδίνηση χωρίς κανένα απολύτως σχέδιο. Άλλωστε, σε «απάγκιο» δεν έφτασε προφανώς πότε η ευρωπαϊκή οικονομία... Καθώς ακόμα και οι πιο καλές ανακοινώσεις για την επαναφορά του ΑΕΠ, των εξαγωγών και των επενδύσεων, για τη – μεγάλη- βελτίωση του οικονομικού κλίματος αλλά και για τη μείωση της ανεργίας που είδαν το φως όλες τις προηγούμενες ημέρες/εβδομάδες ως απολογισμός του 2021, αφορούσαν απλά την κάλυψη ενός μέρους των απωλειών. Απωλειών από ένα υγειονομικό γεγονός το οποίο δεν έχει τελειώσει. Τα εντυπωσιακά νούμερα αποτελούν απλά μέρος του rebound.
Για την Ελλάδα, πόσο μάλλον, που επιχειρούσε να απαλλαγεί από τα βάρη της οικονομικής κρίσης, η κατάσταση είναι – προφανώς – πιο ευαίσθητη. Παρά τα μέτρα στήριξης των 43 δισ. ευρώ που στήριξαν μεν αλλά τώρα υπάρχει «εντολή» να αποσυρθούν... Τώρα λοιπόν έρχεται η νέα φουρτούνα. Και η οικονομία - ελληνική και ευρωπαϊκή – εισέρχεται, και πάλι, σε άγνωστα νερά. Με την Ευρώπη - προς το παρόν - να παρατηρεί αμήχανη τις εξελίξεις και με εκπροσώπους των δανειστών (σ.σ. με τελευταίο το κρούσμα από τον Κλάους Ρέγκλινγκ), να ομιλούν για επιστροφή της δημοσιονομικής πολιτικής σε προ πανδημίας συνθήκες. Αν είναι δυνατόν...!
Γιατί η κατάσταση δεν θα γυρίσει ποτέ πια στα προ πανδημίας επίπεδα. Τουλάχιστον όχι σύντομα. Όχι μόνο γιατί η ίδια η πανδημία έχει αλλάξει τα πράγματα (έχει επιβαρύνει για παράδειγμα το χρέος για λόγους εκτός της ευθύνης των κυβερνήσεων), αλλά και γιατί η νέα αυτή κρίση - η ενεργειακή και η ακρίβεια, που επιδεινώνεται λόγω Ουκρανίας - βρίσκεται σε εξέλιξη και πολύ μακριά από το να υπάρξουν ελπίδες εκτόνωσης. Αντιθέτως, όλα δειπνούν κλιμάκωση. Και όχι μόνο πολεμική. Είναι λοιπόν προφανές ότι η κατάσταση που δημιουργείται απαιτεί την ανάληψη δράσης, πρώτα από όλα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Και μετά σε εθνικό.
Η πίεση για επιστροφή σε ισχυρά πλεονάσματα περιορίζει πιο πολύ τα ευάλωτα (σε όρους χρέους) κράτη. Μόνο που ακόμη και όσοι έχουν σύντομη ιστορική μνήμη θυμούνται που μπορεί να καταλήξει η άσκηση σφικτής περιοριστικής πολιτικής εν μέσω μίας κρίσης... Η ατολμία λοιπόν δεν βοηθά σε περιπτώσεις σαν κι αυτές που βιώνουμε. Γιατί τα νερά στα οποία ταξιδεύει η ελληνική και η ευρωπαϊκή οικονομία, και πάλι, είναι άγνωστα. Έτσι, θα πρέπει να υπάρχει ως στοιχείο «φωτεινότητας» κατ' ελάχιστο η αποφασιστικότητα για τη λήψη και πάλι όλων των αναγκαίων μέτρων και για όσο χρειαστεί... Το «ουκρανικό» δεν μπορεί να υποστηρίζεται ότι αιφνιδίασε. Η Ευρώπη οφείλει να αφήσει τις αστειότητες για να δικαιολογήσει την αδυναμία της και να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Η κρίση για την οικονομία και τις κοινωνίες δεν τελείωσε και ας ελπίσουμε ότι δεν ξεκινά μία ακόμα δυσμενέστερη μορφή της...
