Ροή
Το πρώτο πράγμα που βλέπει κανείς μπαίνοντας στην Αθήνα από κεντρικό οδικό άξονα είναι μια μαρμάρινη πλάκα που γράφει με χρυσά αρχαιοπρεπή γράμματα ΑΘΗΝΑΙ.
Είναι μια καλή υπόμνηση για το ότι υπήρξαν πολλές και διαφορετικές Αθήνες σε αυτό τον χώρο. Από τη μυθική Αθήνα του Θησέα ως αυτή του Μεγάλου Βασιλείου. Από την Αθήνα που γέννησε τη Δημοκρατία ως αυτή των Λατίνων Δουκών. Από την Αθήνα των μεγάλων φιλοσόφων και ποιητών ως την οθωμανική Αθήνα. Από την Αθήνα των Μηδικών και του Πελοποννησιακού Πολέμου ως την Αθήνα που πολιόρκησε ο Μοροζίνι. Από την Αθήνα των μαχών της Επανάστασης ως αυτή που διοργάνωσε τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες. Από την Αθήνα του Όθωνα ως την Αθήνα που γιγαντώθηκε τον 20ο αιώνα και ως την Αθήνα του 2004.
Από τη στιγμή που έγινε πρωτεύουσα η Αθήνα αποτέλεσε πολλές φορές το θέατρο συγκρούσεων, συχνά αιματηρών. Από την επανάσταση της 3η Σεπτεμβρίου του 1843 που έδωσε το όνομά της στην Πλατεία Συντάγματος και από τα Ιουνιανά του 1863 εξ αιτίας των οποίων πήρε το όνομά της η Πλατεία Ομονοίας μέχρι πρόσφατα η περιοχή ανάμεσα και γύρω από τις δύο αυτές πλατείες βρέθηκε στο κέντρο των εξελίξεων που καθόρισαν την ιστορική πορεία της πόλης και της χώρας. Αυτή ήταν και είναι μια από τις πολλές διαφορετικές Αθήνες που συνυπάρχουν - όχι πάντα αρμονικά - σε μια σύγχρονη Μητρόπολη, η Αθήνα του Κέντρου, που τα τελευταία χρόνια από το κέντρο βρέθηκε στο περιθώριο.
Ήταν 1905 όταν οι δρόμοι του Κέντρου ξεκίνησαν να ασφαλτοστρώνονται με πρώτη την οδό Αιόλου προκειμένου να διευκολύνουν την κίνηση των αυτοκινήτων, παρά την αντίδραση των αμαξάδων. Οι ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι και οι πολυκατοικίες άφησαν ελάχιστο δημόσιο χώρο, καθώς οι κάτοικοι και οι «γιωταχήδες» διεκδικούσαν ολοένα και περισσότερο χώρο. Έπρεπε να φτάσουμε στη δεκαετία του 70 για να αρχίσουν να λαμβάνονται μέτρα για τον περιορισμό της κίνησης των αυτοκινήτων και της ρύπανσης που προκαλούσαν. Τέτοιο μέτρα ήταν ο δακτύλιος, που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά από τον παππού του σημερινού Δημάρχου, Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Τέτοιο μέτρο ήταν μεταξύ άλλων τα κάγκελα που τοποθέτησε ο Δημήτρης Αβραμόπουλος τη δεκαετία του 90 για να περιορίσει την ανεξέλεγκτη στάθμευση. Τέτοιο μέτρο είναι οι πεζοδρομήσεις που ξεκίνησαν το 1978 από τη Βουκουρεστίου, αλλά και τα μέσα σταθερής τροχιάς, μετρό και τραμ, που προστέθηκαν δίπλα στον ηλεκτρικό πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Μέχρι τότε δινόταν μια μάχη. Μετά το 2004 το κέντρο της Αθήνας και η Αθήνα του Κέντρου μοιάζουν να αφέθηκαν στην τύχη τους, ενώ η οικονομική κρίση κτυπούσε τη χώρα. Η φιλόδοξη προσπάθεια του Rethink Athens από το Ίδρυμα Ωνάση ναυάγησε και η μοναδική εξαίρεση ήταν η παρέμβαση στο Εμπορικό Τρίγωνο από τη Δημοτική Αρχή Καμίνη και το Ίδρυμα Νιάρχος.
Τον χρόνο και το χώρο του Κέντρου μοιράστηκαν η Αθήνα των γιωταχήδων, η Αθήνα των διαμαρτυριών και τις Κυριακές η Αθήνα των δρομέων. Οι πρώτοι, που συχνά χρησιμοποιούν το κέντρο ως πέρασμα ανάμεσα στα προάστια έφτασαν την πόλη να είναι η πιο μολυσμένη στην Ευρώπη (μαζί με το Μιλάνο) λόγω ρύπων από τις μεταφορές. Οι δεύτεροι είχαν το ελεύθερο να καταλαμβάνουν τους δρόμους κατευθυνόμενοι προς τη Βουλή των Ελλήνων, την Αμερικανική Πρεσβεία και τα Υπουργεία που παρέμειναν στο κέντρο. Ιστορική έχει μείνει η μάχη κάποιων εξ αυτών με τα ΜAΤ τον Δεκέμβριο του 2008 για να καταστρέψουν το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο του Νικήτα Κακλαμάνη. Οι τρίτοι τα τελευταία χρόνια καταλαμβάνουν τους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας και φορώντας τα αθλητικά τους συμμετέχουν σε διάφορα events ιδιωτικών εταιρειών, συνήθως για καλό σκοπό.
Σε αυτό το διάστημα η Αθήνα του Κέντρου έχανε τους ανθρώπους της σε κάποιες περιπτώσεις λόγω εγκληματικότητας, σε άλλες λόγω ρύπανσης και ηχορύπανσης, σε άλλες λόγω airbnb και σχεδόν σε όλες λόγω κακής ποιότητας ζωής, ενώ ο επί 9 χρόνια Δήμαρχος της Γιώργος Καμίνης έμοιαζε να θαυμάζει την εικόνα της πόλης επί των ημερών του, που «δεν είναι καρτ ποστάλ. Ατσαλάκωτη, αρωματική και επιτηδευμένη. Δεν έχει μικροαστική ευπρέπεια, δεν έχει τον αποστειρωμένο καθωσπρεπισμό των νεογιάπηδων». Ακόμη και η αλλαγή χρόνου που από την εποχή Αβραμόπουλου είχε ταυτιστεί με την Πλατεία Συντάγματος μεταφέρθηκε στο Θησείο, με φόντο την μισοφωτισμένη Ακρόπολη.
Μετά τις τελευταίες δημοτικές εκλογές, ο Κώστας Μπακογιάννης ως Δήμαρχος προσπάθησε να δώσει τέλος στην περίοδο της μιζέριας και να δημιουργήσει ξανά συνθήκες συνάντησης στον δημόσιο χώρο. Μετά από πολλά χρόνια άλλαξε τον εορταστικό φωτισμό των κεντρικών δρόμων, καλώντας 19 φορείς να «υιοθετήσουν» κεντρικούς δρόμους. Η αιρετική επιλογή φωτισμού στη Βασιλίσσης Σοφίας, όπως εμφανιζόταν στο facebook, μονοπώλησε τα αρνητικά σχόλια χρηστών του διαδικτύου. Ακολούθησε η Πλατεία Ομονοίας που απέκτησε και πάλι το σιντριβάνι της και χαρακτηρίστηκε από πολλούς ανέμπνευστη επιστροφή στο παρελθόν.
Ακόμη μεγαλύτερες αντιδράσεις συνάντησε 6 μήνες μετά η πιλοτική εφαρμογή του Μεγάλου Περιπάτου. Η Αθήνα των γιωταχήδων αντέδρασε πρώτη, καθώς είδε την κυριαρχία της να κλονίζεται μετά πολλά χρόνια και στη συνέχεια η Αθήνα των μπαχαλάκηδων που απέτυχε να σπάσει και να λερώσει τις ζαρντινιέρες. Η μάχη ανάμεσα στις διαφορετικές Αθήνες, συνεχίστηκε στη Βουλή, με την ψήφιση του Νόμου για τις διαδηλώσεις, στο Δημοτικό Συμβούλιο, παρά την αρχική ομοφωνία και στα Δικαστήρια. Συνεχίζεται φυσικά και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Οι Αθήνες διεκδικούν τον χώρο τους, όπως έκαναν επί αιώνες. Η Αθήνα των γιωταχήδων κέρδισε μια επιπλέον λωρίδα, ενώ η Αθήνα των ποδηλατών μάχεται να διατηρήσει τον ποδηλατόδρομο που ήδη συνδέει την Ομόνοια με τη θάλασσα και σχεδιάζεται να επεκταθεί. Η Αθήνα του τουρισμού αναμένει τη σύνδεση της Ακρόπολης και του Μουσείου της με το Αρχαιολογικό Μουσείο. Η Αθήνα της επιχειρηματικότητας αναζητά ευκαιρίες. Η Αθήνα του 2030 θέτει καινούργια ερωτήματα και περιμένει απαντήσεις. Το μόνο βέβαιο είναι ότι μετά από χρόνια και εν μέσω κλιματικής αλλαγής, εν όψει ηλεκτροκίνησης και αλλαγής παραγωγικού μοντέλου, το Κέντρο της Αθήνας ξαναβρίσκεται στο κέντρο της συζήτησης.
