Οι φαινομενικά «αμετάκλητες» προθεσμίες του Ντόναλντ Τραμπ αποδεικνύονται πιο εύκαμπτες απ’ ό,τι φαινόταν αρχικά. Από την «Ημέρα της Απελευθέρωσης» και μετά, έχουμε δει τις ΗΠΑ να θέτουν προθεσμίες στους εμπορικούς εταίρους τους, προκειμένου οι τελευταίοι να συμμορφωθούν με τις αμερικανικές απαιτήσεις. Όμως, οι συνέπειες της μη συμμόρφωσης παραμένουν ασαφείς.
Όπως σχολιάζει σε ανάλυσή της η ING, παρά την ευελιξία αυτών των κατά τα άλλα αυστηρών προθεσμιών, θα ήταν λάθος να υποθέσουμε πως «ο Τραμπ πάντα κάνει πίσω» (Trump Always Chickens Out) όπως περιγράφουν οι αγορές την επαναλαμβανόμενη τακτική των σκληρών δηλώσεων και των ήπιων πράξεων.
«Αντιθέτως, βρισκόμαστε εν μέσω ενός οικονομικού παιγνίου ισχύος, το οποίο κάποιοι δεν διστάζουν να αποκαλέσουν εκβιασμό» σχολιάζουν οι αναλυτές της ING, επισημαίνοντας πως «όσο περισσότερο διαρκεί, τόσο περισσότερο μοιάζει να το συνηθίζουν όλοι».
Οι απειλές από τον Πρόεδρο Τραμπ για επιβολή δασμών έχουν εξελιχθεί σε μοχλό πίεσης, ώστε οι εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ να προχωρούν σε επενδύσεις δισεκατομμυρίων εντός Αμερικής, προκειμένου να διατηρήσουν την πρόσβασή τους στην αμερικανική αγορά. Η στρατηγική αυτή καταλήγει σε έναν «διπλό δασμό». Αφενός τον άμεσο δασμό που επιβάλλεται στις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, αφετέρου τα κεφάλαια που επενδύονται στην Αμερική και δε μπορούν πλέον να δαπανηθούν στην εγχώρια οικονομία.
Οι εταίροι γίνονται όμηροι
Με άλλα λόγια, ο Τραμπ απαιτεί από τους εμπορικούς του εταίρους δεσμεύσεις για επενδύσεις, αλλιώς θα αντιμετωπίσουν εξωφρενικά υψηλούς δασμούς. Το ερώτημα που ανακύπτει είναι κατά πόσο οι εμπορικοί εταίροι μετατρέπονται τελικά σε «εμπορικοί όμηροι», αναφέρει χαρακτηριστικά η ING.
- Διαβάστε επίσης: Με άδεια χέρια φεύγει από ΗΠΑ η Κάριν Κέλερ-Σούτερ: Σε ισχύ οι δασμοί 39% από Τραμπ στην Ελβετία
Παραμένει βέβαια ασαφές αν αυτές οι επενδυτικές δεσμεύσεις θα μπορέσουν να υλοποιηθούν. Σε αντίθεση με τους δασμούς, που εφαρμόζονται άμεσα, οι υποσχέσεις για επενδύσεις και αγορές είναι πιο δύσκολο να ελεγχθούν, ειδικά από τη στιγμή που ορισμένοι, όπως η ΕΕ, δεν διαθέτουν την εξουσία να τις εγγυηθούν.
Εν τέλει, γεννιέται το ερώτημα για το πώς θα αντιδράσουν οι ΗΠΑ σε περίπτωση που δεν τηρηθούν αυτές οι υποσχέσεις. Καλό είναι να μην ξεχνάμε ότι, για τον Τραμπ, οι δασμοί είναι ένα ευέλικτο εργαλείο, το οποίο χρησιμοποιείται με κριτήρια που δεν περιορίζονται στα εμπορικά ισοζύγια.
Η αντίδραση των αγορών
Την ίδια στιγμή, οι αγορές δυσκολεύονται να ενσωματώσουν στις τιμές τους τέτοιες μακροπρόθεσμες διαρθρωτικές αλλαγές. Συνήθως αγνοούν τέτοιες εξελίξεις, μέχρι κάτι να «χαλάσει». Γι’ αυτό και η προσοχή τους, προς το παρόν, βρίσκεται στραμμένη σχεδόν αποκλειστικά στο αν η ανάπτυξη στις ΗΠΑ θα επιβραδυνθεί.
Βέβαια, οι δασμοί ήδη αυξάνονται σταδιακά από την αρχή του έτους, και οι πραγματικές τους επιπτώσεις θα φανούν με καθυστέρηση. Όμως ήδη έχουν αρχίσει να φαίνονται στην αγορά εργασίας των ΗΠΑ.
Η περίπτωση των BRICS
Όπως με σαφήνεια υπονοεί η ING, όταν λέει ότι οι δασμοί χρησιμοποιούνται από τις ΗΠΑ «με κριτήρια που δεν περιορίζονται στα εμπορικά ισοζύγια», η εκβιαστική στρατηγική του Τραμπ δεν αφορά μόνο το εμπόριο, αλλά και ευρύτερα ζητήματα πολιτικής. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα, δεν αφορά καθόλου το εμπόριο. Μια τέτοια περίπτωση είναι αυτή της Βραζιλίας, η οποία εδώ και μερικά 24ωρα βρίσκεται αντιμέτωπη με δασμούς 50%.
Ο Πρόεδρος τη Βραζιλίας μίλησε πρόσφατα ευθέως για «απαράδεκτο εκβιασμό» εκ μέρους των ΗΠΑ. Πράγματι, θα περίμενε κανείς ότι για να επιβάλλεται τόσο υψηλός δασμός, το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ έναντι της Βραζιλίας θα βρίσκεται εκτός ελέγχου. Κι όμως, παρά τους ψευδείς ισχυρισμούς του Αμερικανού Προέδρου, οι ΗΠΑ εμφανίζουν εμπορικό πλεόνασμα έναντι της Βραζιλίας. H μόνη «λογική» εξήγηση για την επιθετικότητα του Τραμπ έναντι της μεγαλύτερης οικονομίας της Λατινικής Αμερικής είναι η πρόθεσή του να παρέμβει στα εσωτερικά της χώρας, εκεί που ο ακροδεξιός πρώην Πρόεδρος της Βραζιλίας, Ζαΐρ Μπολσονάρου, αντιμετωπίζει δίκη για απόπειρα πραξικοπήματος.
- Διαβάστε επίσης: Το (όχι και τόσο) κρυφό μοτίβο πίσω από τους δασμούς του Τραμπ
Στην περίπτωση της Ινδίας, ο Τραμπ επιβάλλει δασμούς 50% προκειμένου η πρώτη να σταματήσει τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου. Και παρόλο που το υπουργείο Εξωτερικών της Ινδίας χαρακτήρισε... διακριτικά ως «εξαιρετικά ατυχή» την απόφαση του Τραμπ, πολιτικοί και Μέσα Ενημέρωσης στην Ινδία κάνουν ευθέως λόγο για «οικονομικό εκβιασμό».
Προ ολίγων μηνών το Πεκίνο, και πιο συγκεκριμένα το υπουργείο Εμπορίου της χώρας, είχε επισήμως κατηγορήσει τις ΗΠΑ για «εκβιασμό», αν και έκτοτε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι και οι πιο πρόσφατες πληροφορίες θέλουν τις διαπραγματεύσεις Κίνας-ΗΠΑ να εξελίσσονται ομαλά, ενόψει της προθεσμίας της 12ης Αυγούστου.
Μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών, ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είναι μεταξύ όσων έχουν μιλήσει ανοιχτά για «εκβιασμό», αν και χωρίς να κατονομάζει τις ΗΠΑ. Οι δασμοί και τα εμπόδια στο εμπόριο συχνά χρησιμοποιούνται ως μέσα εκβιασμού, είχε δηλώσει χαρακτηριστικά, «και καθόλου ως εργαλεία εξισορρόπησης» του εμπορίου.
