Με την παγκόσμια οικονομία να βρίσκεται σε σταυροδρόμι, δύο έμπειροι οικονομολόγοι έρχονται να προστεθούν σε αυτούς που αμφιβάλλουν για τη διατήρηση της λεγόμενης «αμερικανικής υπεροχής».
Μια έμμεση προειδοποίηση έρχεται από τον Jim Reid, Global Head of Macro Economics της Deutsche Bank, ο οποίος εντοπίζει μια δυσανάλογη και ίσως μη βιώσιμη κυριαρχία των ΗΠΑ στις χρηματιστηριακές αγορές.
Μια πιο άμεση προειδοποίηση εκφράζει ο Samy Chaar, Chief Economist της ελβετικής Lombard Odier, ο οποίος εστιάζει στους πολιτικούς κινδύνους, την επενδυτική αβεβαιότητα και την επικείμενη επιβράδυνση της αμερικανικής οικονομίας.
Και οι δύο κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, θέτοντας ουσιαστικά το ίδιο ερώτημα.
Η προειδοποίηση της Deutsche Bank
Ο Jim Reid της Deutsche Bank, διατυπώνει το εξής ερώτημα: Μπορεί μια χώρα που αντιπροσωπεύει μόλις το 4,2% του παγκόσμιου πληθυσμού να συνεχίσει να ελέγχει σχεδόν το 50% της χρηματιστηριακής αξίας στον πλανήτη;
Συγκρίνοντας τον παγκόσμιο πληθυσμό με τη χρηματιστηριακή κεφαλαιοποίηση ανά χώρα και περιοχή (ΗΠΑ, G7, Κίνα, Ινδία, Ε.Ε.), ο Reid καταλήγει στα εξής συμπεράσματα:
- Οι ΗΠΑ κυριαρχούν δυσανάλογα, καθώς αντιπροσωπεύουν μόλις το 4,2% του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά ταυτόχρονα και το 48,3% της παγκόσμιας κεφαλαιοποίησης.
- Η Ινδία υστερεί σημαντικά, παρά τη δημογραφική της βαρύτητα: αντιπροσωπεύει σχεδόν 18% του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά μόνο 3,9% σε χρηματιστηριακή αξία, ενώ για την Κίνα τα αντίστοιχα μεγέθη είναι 17,4% και 8,3%.
- H Γαλλία, η Γερμανία και η Ιαπωνία ξεχωρίζουν ως μεμονωμένες περιπτώσεις, καθώς αντιπροσωπεύουν μεταξύ 2,3% και 5,1% της παγκόσμιας κεφαλαιοποίησης, και ταυτόχρονα μόνο το 0,8%-1,5% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Η εικόνα αυτή, λέει ο Reid, οδηγεί ξανά στην ερώτηση που είχε τεθεί και το 2000: «Είναι βιώσιμη αυτή η αμερικανική υπεροχή»; Μετά από μια περίοδο κάμψης, οι ΗΠΑ έχουν επανέλθει ακριβώς στο ίδιο σημείο, 25 χρόνια μετά, όμως ο ίδιος αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να βρισκόμαστε ξανά στην κορυφή ενός κύκλου.
Lombard Odier: Το αμερικανικό αφήγημα αποδυναμώνεται
Ο Samy Chaar, Επικεφαλής Οικονομολόγος της Lombard Odier, εντοπίζει μια πιο δομική αλλαγή: τη μετάβαση από ένα αφήγημα παγκόσμιας ανάπτυξης με επίκεντρο τις ΗΠΑ, σε μια περίοδο επιβράδυνσης και αυξανόμενης αβεβαιότητας.
Ωστόσο δεν προβλέπει παγκόσμια ύφεση, επισημαίνοντας τρεις καθοριστικούς παράγοντες που θα συμβάλουν στην αποφυγή της:
- Ανθεκτικές αγορές εργασίας σε ΗΠΑ και Ευρώπη, χωρίς μαζικές απολύσεις, αλλά με «πάγωμα» προσλήψεων και επενδύσεων.
- Θετικά δημοσιονομικά σήματα από τη Γερμανία.
- Στοχευμένα μέτρα στήριξης εντός Κίνας, με έμφαση στην αποφυγή μιας «απότομης προσγείωσης».
Παρόλα αυτά, η πολιτική αβεβαιότητα που πηγάζει από την Ουάσιγκτον, με τον Τραμπ να διατηρεί πλήρη έλεγχο στη Γερουσία, τη Βουλή των Αντιπροσώπων και το Ανώτατο δικαστήριο, αποτελεί πρόβλημα, σύμφωνα με τον ίδιο. Αυτή η παντοδυναμία του Τραμπ καθιστά απρόβλεπτο το επενδυτικό περιβάλλον μέχρι τουλάχιστον τις ενδιάμεσες εκλογές του 2026. Αυτό οδηγεί, όπως σημειώνει ο Chaar, σε «παράλυση» σε ό,τι αφορά τη λήψη αποφάσεων σε επιχειρηματικό επίπεδο.
Σε ερώτηση για τις διεθνείς ροές κεφαλαίων, ο Chaar αναγνωρίζει πως το «μονοπώλιο» της Wall Street φτάνει σε κορεσμό, ενώ επισημαίνει πως η Ευρώπη μπορεί να ωφεληθεί, ειδικά αν συνεχίσει σε μια πορεία προς μεγαλύτερη αυτονομία και περισσότερες επενδύσεις σε υποδομές.
Τέλος, για το δολάριο, υπογραμμίζει πως μια εξασθένισή του δεν ισοδυναμεί με το τέλος της «δολαριοποίησης» του πλανήτη. Το αμερικανικό νόμισμα θα συνεχίσει να δεσπόζει, όσο η παγκόσμια ζήτηση εξαρτάται από τις ΗΠΑ και δεν υπάρχει άλλη αξιόπιστη εναλλακτική.
Το μήνυμα που προκύπτει από τις αναλύσεις των Reid και Chaar είναι κοινό: η κυριαρχία των ΗΠΑ στις αγορές και στο παγκόσμιο οικονομικό αφήγημα δε μπορεί πλέον να θεωρείται δεδομένη. Είτε μέσα από κυκλικές κορυφώσεις, είτε λόγω πολιτικού ρίσκου και στρατηγικής αναδίπλωσης, η ισορροπία μεταβάλλεται. Το ερώτημα δεν αφορά τόσο το αν οι ΗΠΑ μπορούν να παραμείνουν στην κορυφή, αλλά το για πόσο ακόμη θα βρίσκονται εκεί με τους ίδιους όρους.
