Λιγότερα από 5 κέντρα πνευμονικής αποκατάστασης διαθέτει η Ελλάδα, για περισσότερους από 800.000 ασθενείς με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), την ώρα που στο εξωτερικό τα κέντρα αυτά προφέρουν ζωτικές υπηρεσίες υγείας σε όσους νοσούν με χρόνιες πνευμονοπάθειες.
Οι υπάρχουσες δομές στην πατρίδα μας εκτός του ότι αποτελούν «σταγόνα στον ωκεανό» σε σύγκριση με το μέγεθος της υφιστάμενης ανάγκης και στην κυριολεξία μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού (καθώς δεν ξεπερνούν τις 3-4) δεν λειτουργούν ενταγμένες στο ΕΣΥ, αλλά με εθελοντική συνεισφορά του προσωπικού. Συγκεκριμένα στηρίζονται κυρίως στην εθελοντική συνεργασία με φοιτητές των Ιατρικών Σχολών.
Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας, κατ’ αυτόν τον τρόπο ούτε οι ασθενείς με ΧΑΠ έχουν πρόσβαση σε τόσο ζωτικές για αυτούς υπηρεσίες, ούτε αυτές συνταγογραφούνται και αποζημιώνονται όπως γίνεται στις χώρες του εξωτερικού. Για την κάλυψη αυτής της ανικανοποίητης ανάγκης, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Καθηγητής της Β' Πνευμονολογικής Κλινικής ΕΚΠΑ στο νοσοκομείο Αττικόν, Στέλιος Λουκίδης συνάντησε την Τρίτη 18/11 την ηγεσία του υπουργείου Υγείας με στόχο να μπει το πρώτο λιθαράκι για την δημιουργία νομικού πλαισίου ώστε να θεσμοθετηθούν τα κέντρα πνευμονικής αποκατάστασης, να δημιουργηθούν σε κατά τόπους Δήμους (ξεκινώντας από τους Δήμους με μεγάλο πληθυσμό) και να ξεκινήσει η συνταγογράφηση των υπηρεσιών. Στα κέντρα αυτά περιλαμβάνονται ασκήσεις. φυσικοθεραπεία, ψυχολογική υποστήριξη και διατροφική συμβουλευτική.
«Το κράτος πρέπει να αφυπνιστεί και να βάλει θεσμικό όριο στην αποκατάσταση» τονίζει ο πρόεδρος της ΕΠΕ, Στέλιος Λουκίδης.
Δύο πιλοτικά προγράμματα αποκατάστασης σε Περιστέρι και Θεσσαλονίκη
Μέχρι να θεσμοθετηθεί η λειτουργία των κέντρων πνευμονικής αποκατάστασης, η ΕΠΕ υλοποίησε δύο πιλοτικά προγράμματα στον Δήμο Περιστερίου και στον Δήμο Θεσσαλονίκης που γνώρισαν μεγάλη επιτυχία.
Όπως εξηγούν η Ανδριάνα Παπαϊωάννου Επίκουρη Καθηγήτρια Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ, στην Α’ Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική του νοσοκομείου «Η Σωτηρία», και η Αφροδίτη Μπούτου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πνευμονολογίας ΑΠΘ, στην Κλινική Αναπνευστικής Ανεπάρκειας του νοσοκομείου «Γ. Παπανικολάου», Θεσσαλονίκης, το πιλοτικό πρόγραμμα στο Περιστέρι λειτούργησε στο δημοτικό γυμναστήριο με τη συμμετοχή 4 ασθενών με ΧΑΠ (δύο άντρες δύο γυναίκες) και διάρκεια 6 μηνών, ενώ στη Θεσσαλονίκη συμμετείχαν δύο γυμναστήρια (στην ανατολική και τη δυτική πλευρά του Δήμου) και έλαβαν μέρος 12 ασθενείς με ΧΑΠ (εννιά άντρες και τρεις γυναίκες).
Μετά την ολοκλήρωσή τους, μια ασθενής από τη βόρειο Ελλάδα είπε ότι ήταν για 3 χρόνια κλεισμένη στο σπίτι της με φοβερή δύσπνοια, κούραση, κακή φυσική κατάσταση, άγχος και κατάθλιψη και μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος μπόρεσε να βγει, να πάρει το μετρό, να κάνει τις προσωπικές της δουλειές, να περπατήσει και να ζήσει σαν φυσιολογικός άνθρωπος.
Παροξύνσεις και νοσηλείες
Η πνευμονική αποκατάσταση διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην καθημερινότητα των ασθενών αλλά και στην μείωση του κινδύνου παροξύνσεων που αποτελούν το μεγάλο αγκάθι για τους ασθενείς με ΧΑΠ, καθώς τους οδηγούν επανειλημμένα στο νοσοκομείο για νοσηλεία και επιδεινώνουν την υγεία τους. Κάθε εισαγωγή στο νοσοκομείο μετά από παρόξυνση της ΧΑΠ έχει κόστος 3.000 ευρώ, όπως επισημαίνει ο καθηγητής Στέλιος Λουκίδης και όσο πιο συχνά εισάγεται ο ασθενής, τόσο μεγαλύτερη είναι η επιδείνωση της υγείας του.
Μελέτη για ΧΑΠ και καρδιοπάθεια
Πέρα από την πνευμονική αποκατάσταση η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία ξεκινά μία φιλόδοξη μελέτη για την παρακολούθηση των ασθενών με ΧΑΠ, που έχουν συνοδά καρδιαγγειακά νοσήματα. Σε αυτή την κατηγορία των χρονίως πασχόντων και σε ηλικίες κοντά στα 65 έτη, μόλις το 5% των ασθενών με ΧΑΠ δεν έχει κάποια συνοσηρότητα, ενώ το 50% έχει τουλάχιστον μια συνοσηρότητα και οι περισσότεροι ασθενείς είναι πρώην ή ενεργοί καπνιστές, όπως επισημαίνει ο Γιώργος Χειλάς, Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ, στη Β΄ Πνευμονολογική Κλινική, του νοσοκομείου «Αττικόν».
Στη συγκεκριμένη μελέτη έχουν ενταχθεί 4 νοσοκομεία (ο Ευαγγελισμός, το Σωτηρία, το Παπανικολάου Θεσσαλονίκης και το Πανεπιστημιακό Λάρισας) και 845 ασθενείς με ΧΑΠ, ενώ πρόκειται συνολικά να ενταχθούν 883 ασθενείς με κάποια καρδιοπάθεια, όπως υπέρταση, υπερλιπιδαιμία ή στεφανιαία νόσος, χωρίς όμως να έχουν υποστεί έμφραγμα).
Μελέτη για την χάραξη πρότυπου πρωτόκολλου φροντίδας ασθενών
Μια ακόμα μελέτη εκπονεί η ΕΠΕ με την συμμετοχή 7 νοσοκομείων για την χάραξη ενός πρότυπου πρωτόκολλου φροντίδας των ασθενών με ΧΑΠ μετά από νοσηλεία. Όπως επισημαίνει η Νικολέττα Ροβίνα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πνευμονολογίας, Ειδική Γραμματέας ΕΠΕ και Υπεύθυνη Εκπαίδευσης, θα συμμετάσχουν τρία πανεπιστημιακά νοσοκομεία του λεκανοπεδίου Αττικής (ο Ευαγγελισμός, το Σωτηρία και το Αττικόν) και 4 νοσοκομεία της Περιφέρειας (τα νοσοκομεία Λέσβου, Κέρκυρας, Καβάλας και Ηρακλείου Κρήτης) ώστε να είναι εξισορροπημένα τα δεδομένα που θα συλλεχθούν, καθώς η φροντίδα που λαμβάνουν οι ασθενείς των κεντρικών πανεπιστημιακών νοσοκομείων είναι πιο ολοκληρωμένη, ενώ στα νοσοκομεία της περιφέρειας υπάρχουν ελλείψεις και αδυναμίες.
Με αυτά τα δεδομένα θα συνδιαμορφωθεί ένα πρότυπο πρωτόκολλο φροντίδας, με στόχο να υιοθετηθεί από όλα τα νοσοκομεία της επικράτειας, όπως καταλήγει ο Πέτρος Μπακάκος Καθηγητής Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ, Διευθυντής της Α΄ Πανεπιστημιακής Πνευμονολογικής Κλινικής στο νοσοκομείο «Η Σωτηρία», Γενικός Γραμματέας της ΕΠΕ.
