Στο φαινομενικά απλοϊκό ερώτημα αν τα παιδιά κάνουν καλό στην ψυχική υγεία των γονιών, την απάντηση δίνει μία νέα βρετανική μελέτη που θα μπορούσε να συνοψιστεί στην αλληγορική φράση «ναι μεν, αλλά…». Πάμε να δούμε την μεγάλη γενική εικόνα αλλά και τις κρυφές πτυχές που αναδεικνύουν οι ερευνητές, εστιάζοντας σε ειδικές ομάδες πληθυσμού όπως μονογονεϊκές οικογένειες, ζευγάρια που απέκτησαν παιδιά όταν ήταν ακόμα πολύ νέα σε ηλικία, ζευγάρια με χαμηλή κοινωνικο-οικονομική κατάσταση και πολύτεκνες οικογένειες.
Ο γενικός κανόνας
Μία διευρυμένη έρευνα στη Μ. Βρετανία έδειξε ότι οι άνθρωποι που γίνονται γονείς στη δεκαετία των 30 ετών έχουν μικρότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους και εμφανίζονται γενικότερα περισσότερο ικανοποιημένοι από τη ζωή τους, σε σύγκριση με τους τριαντάρηδες που δεν έχουν αποκτήσει οικογένεια. Αυτός είναι πάνω-κάτω ένας γενικός κανόνας που ωστόσο υπόκειται σε εξαιρέσεις. Ενδεικτικά, οι γυναίκες που μεγαλώνουν μόνες τους παιδιά (μονογονεϊκές οικογένειες) και οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν σοβαρές οικονομικές δυσκολίες, παρουσιάζουν στην ηλικία των 32 ετών (που εστίασε η μελέτη) μεγαλύτερο κίνδυνο άγχους και κατάθλιψης.
Οι ερευνητές του Κέντρου Διαχρονικών Σπουδών του University College London ανέλυσαν τα στοιχεία από 7.000 millennials οι οποίοι γεννήθηκαν ανάμεσα στο 1989 και το 1990. Στην ηλικία των 32 ετών, οι συμμετέχοντες ερωτήθηκαν εάν έχουν ξεκινήσει οικογένεια, αν είναι παντρεμένοι ή διαζευγμένοι και ποια είναι η επαγγελματική τους κατάσταση. Επίσης, απάντησαν σε μία σειρά ερωτήσεων αναφορικά με την ευεξία και την ψυχική τους υγεία. Όσοι ήταν ήδη γονείς, ανέφεραν κατά μέσο όρο λιγότερα συμπτώματα άγχους ή κατάθλιψης από αυτούς που δεν είχαν παιδιά και ελαφρώς μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή τους. Αναφορικά με το φύλο, οι μητέρες εμφανίστηκαν με περισσότερο επιβαρυμένη ψυχική υγεία και περισσότερο ψυχικό στρες από τους πατεράδες, αλλά τα επίπεδα ικανοποίησης από την καθημερινότητα ήταν περίπου τα ίδια.
Ήταν μάλιστα ενδιαφέρον πως στους άντρες, όσοι είχαν ήδη γίνει γονείς δήλωναν αισθητά πιο ικανοποιημένοι και αυτή η διαφορά στα επίπεδα ικανοποίησης ήταν μεγαλύτερη στο ανδρικό φύλο, σε σύγκριση με τις γυναίκες. Αυτό το εύρημα φανερώνει ότι η απόκτηση παιδιών ενδυναμώνει την ψυχική υγεία περισσότερο στους άντρες από ό,τι στις γυναίκες!
Κοινωνικές και οικονομικές πιέσεις
Σε γενικές γραμμές, οι 30άρηδες εργένηδες και εργένισσες φαίνεται να έχουν πιο επιβαρυμένη ψυχική υγεία από τους οικογενειάρχες αντίστοιχης ηλικίας. Ωστόσο, στους ανθρώπους που έχουν αποκτήσει παιδιά, οι κοινωνικές και οικονομικές πιέσεις είναι μεγαλύτερες. Οι πιέσεις που υφίστανται τα άτομα αναφορικά με την ψυχική τους υγεία είναι άμεσα συνδεδεμένες με την οικονομική και επαγγελματική τους κατάσταση. Έτσι λοιπόν τα ζευγάρια που είναι και οι δύο άνεργοι υφίστανται πολύ μεγαλύτερες πιέσεις από τα ζευγάρια, όπου και τα δύο μέλη εργάζονται. Το εύρημα αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την χώρα μας, καθώς σε πολλές οικογένειες εξακολουθεί η γυναίκα να σταματά την εργασία της για να μεγαλώσει τα παιδιά, με συνέπεια να χάνει τα καλύτερα παραγωγικά της χρόνια και να στερείται η οικογένεια μία πηγή εισοδήματος.
Όταν ο πελαργός έρχεται νωρίς
Οι ερευνητές επίσης διαπίστωσαν ότι τα άτομα που αποκτούν παιδί σε πολύ νεαρή ηλικία τείνουν να έχουν πιο επιβαρυμένη ψυχική υγεία. Για κάθε χρόνο που αποκτούν παιδί σε μεγαλύτερη ηλικία, η ευεξία και η ψυχική τους υγεία παρουσιάζουν αισθητή βελτίωση.
Πολύτεκνες οικογένειες
Τώρα αναφορικά με το μέγεθος της οικογένειας, τα ζευγάρια που έχουν περισσότερα παιδιά τείνουν να έχουν πιο επιβαρυμένη ψυχική υγεία με τη μεγαλύτερη επιβάρυνση να την δέχεται η μητέρα και όχι ο πατέρας. Και αυτό το εύρημα είναι σημαντικό και χρήσιμο για την πατρίδα μας, καθώς αντιμετωπίζουμε ένα ταχέος εξελισσόμενο δημογραφικό πρόβλημα και είναι δεδομένο ότι για να το φρενάρουμε θα πρέπει τα ζευγάρια να αποκτούν περισσότερα (του ενός) παιδιά. Η δημιουργία ωστόσο μεγάλων οικογενειών δεν είναι απλή υπόθεση και δεν μπορεί να στηρίζεται σε επιδοματική πολιτική του κράτους. Πάντως ανάμεσα στους ερωτηθέντες, όσοι επρόκειτο να αποκτήσουν παιδί ή προσπαθούσαν να αποκτήσουν παιδί (με υποβοηθούμενη αναπαραγωγή) ανέφεραν μεγαλύτερα επίπεδα ικανοποίησης από την ζωή τους. Η έλευση του πελαργού φαίνεται να δίνει ιδιαίτερο νόημα στη ζωή. Στους millennials που συμμετείχαν στην έρευνα, το 54% είχαν αποκτήσει παιδί μέχρι την ηλικία των 32 ετών, με τη μέση ηλικία τεκνοποίησης τα 28 έτη. Επίσης τα άτομα από πιο ευάλωτα κοινωνικά και οικονομικά στρώματα είχαν περισσότερες πιθανότητες να έχουν ήδη γίνει γονείς σε ηλικία 30 ετών.
Σύμφωνα με τη συγγραφέα της μελέτης Dr. Morag Henderson, ερευνήτρια του Κέντρου Διαχρονικών Μελετών του UCL και επικεφαλής του ερευνητικού προγράμματος Next steps (Επόμενα Βήματα), τα ευρήματα αναδεικνύουν την ανάγκη τόνωσης της ψυχικής υγείας στους γονείς, μέσω ειδικών μέτρων που επικεντρώνονται στη διευκόλυνση της εργασίας και την ενίσχυση του εισοδήματος. Έτσι λοιπόν ένα πιο ευέλικτο μοντέλο εργασίας με συνδυασμό τηλεργασίας από το σπίτι και παρουσίας στο γραφείο σε συνδυασμό με την επέκταση των γονικών αδειών και στους δύο γονείς συμβάλλουν στην ενίσχυση της ψυχικής υγείας των γονέων.
Στοχευμένες παρεμβάσεις για 3 κατηγορίες οικογενειών
Επίσης η έρευνα έδειξε πως πρέπει να υπάρξουν στοχευμένες παρεμβάσεις για ειδικές κατηγορίες γονέων, με πρώτη στη λίστα τις μονογονεϊκές οικογένειες. Αυτές κυρίως αφορούν γυναίκες που μεγαλώνουν μόνες τους το παιδί ή τα παιδιά, καθώς ο άντρας έχει αποχωρήσει ή δεν συμμετείχε ποτέ στην οικογένεια. Μια άλλη ομάδα ειδικού ενδιαφέροντος αφορά τους πολύ νέους σε ηλικία γονείς οι οποίοι δεν έχουν προλάβει να δημιουργήσουν μία σταθερή επαγγελματική πορεία και να αποκτήσουν ένα σταθερό εισόδημα, όταν έρχονται αντιμέτωποι με τα έξοδα της ανατροφής των παιδιών. Τέλος, στοχευμένα μέτρα απαιτούνται και για τις πολύτεκνες οικογένειες που έχουν πολλαπλάσιες ανάγκες και χρήσουν ειδικής πολυδιάστατης μέριμνας από το κράτος.
