Η αύξηση του πληθυσμού των εντόμων τους καλοκαιρινούς μήνες μεγαλώνει τον κίνδυνο εμφάνισης κρουσμάτων από λοιμώδη νοσήματα που προκαλούνται από το τσίμπημα μολυσμένου εντόμου-«διαβιβαστή» όπως είναι οι σκνίπες και τα κουνούπια. Κατ’ αυτόν τον τρόπο μεταδίδονται ιοί και παράσιτα και η πιο γνωστή οικογένεια ιών αφορά του αρμποϊούς (arbo-ιούς) όπου ο φορέας είναι ένα αρθρόποδο (π.χ κουνούπι, σκνίπα ή φλεβοτόμος και κρότωνας ή τσιμπούρι) που μεταδίδει το παθογόνο από τον ένα ξενιστή στον άλλο.
Τα παθογόνα αυτά προκαλούν τις λεγόμενες αρμποϊώσεις οι οποίες ενέχουν κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών όπως είναι η εγκεφαλίτιδα και το σύνδρομο καταπληξίας. Οι αρμποϊοί προκαλούν 4 ιογενή λοιμώδη νοσήματα τον δάγκειο πυρετό, τη νόσο από τον ιό Ζίκα, τον κίτρινο πυρετό και τη νόσο από τον ιό chikungunya.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ΠΟΥ συνέταξε νέες οδηγίες για ασθενείς (ύποπτα ή επιβεβαιωμένα κρούσματα μόλυνσης από αρμποϊό) και επαγγελματίες υγείας που έρχονται σε επαφή με τέτοια περιστατικά, περιλαμβάνοντας για πρώτη φορά στο φύλλο των οδηγιών και τα 4 παθογόνα της οικογένειας των αρμποϊών.
Φορέας των ασθενειών τα κουνούπια
Οι ασθένειες αυτές έχουν συνήθως κοινό διαβιβαστή ένας είδος κουνουπιού που ονομάζεται κουνούπι Aedes, το οποίο μέχρι πριν από αρκετά χρόνια ενδημούσε μόνο σε περιοχές του πλανήτη με τροπικά ή υποτροπικά κλίματα.
Η επίδραση της κλιματικής αλλαγής
Δυστυχώς εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής οι πληθυσμοί του κουνουπιού Aedes αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν και πλέον εμφανίζονται σε νέες περιοχές εκεί ο υπάρχων πληθυσμός δεν είχε μέχρι πρότινος καμία έκθεση. Επιπλέον αυτοί οι πληθυσμοί κουνουπιών διαρκώς αυξάνονται και μεταφέρονται με την αστικοποίηση και τα ταξίδια σε νέες απρόσβλητες περιοχές, με συνέπεια να αυξάνεται ο κίνδυνος νέων επιδημικών εξάρσεων.
Πλέον οι αρμποϊοί (θα τους διαβάσετε και ως arbo-ιοί, από τον ΕΟΔΥ) εξελίσσονται σε μια ολοένα και πιο διογκούμενη απειλή δημόσιας υγείας που θέτει σε κίνδυνο την υγεία τουλάχιστον 5,6 δισεκατομμυρίων ανθρώπων.
Δύσκολη η διάγνωση, κοινά τα συμπτώματα
Το πρόβλημα στη Δημόσια Υγεία ξεκινά με την διάγνωση, καθώς ο δάγκειος πυρετός, ο κίτρινος πυρετός, και οι νόσοι από τους ιούς Ζίκα και Chikungunya δύσκολα διαχωρίζονται και εμφανίζουν κοινά συμπτώματα, που προκαλούν σύγχυση και κάνει πιο δύσκολη τη διάγνωσή τους.
Επιπλέον, σε ορισμένες περιοχές πληθώρα διαφορετικών αρμποϊών κυκλοφορούν ταυτόχρονα, γεγονός που προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη δυσκολία στην κλινική διάγνωση και επιβαρύνει το σύστημα υγείας με μεγαλύτερες προκλήσεις. Τα μεγαλύτερα εμπόδια συναντούν οι χώρες που έχουν ελλιπή διαγνωστικά μέσα και στηρίζονται περισσότερο στην εμπειρία των επαγγελματιών υγείας, καθώς η διάκριση των αρμποϊώσεων μεταξύ τους δεν είναι εύκολη υπόθεση.
Καθώς σε παγκόσμιο επίπεδο οι επιδημικές εξάρσεις πληθαίνουν ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες του κάθε ημισφαιρίου, είναι πολύ σημαντικό για τους κλινικούς γιατρούς και γενικά για τους επαγγελματίες υγείας που εργάζονται στις πρωτοβάθμιες δομές να μπορούν να αναγνωρίσουν γρήγορα την λοίμωξη και να προσφέρουν την κατάλληλη αγωγή στους ασθενείς σύμφωνα με τις πιο επικαιροποιημένες συστάσεις υγείας. Οι νόσοι αυτές έχουν ήπια και πιο σοβαρή μορφή που χρειάζεται νοσηλεία, ενώ παραμονεύει και ο κίνδυνος σοβαρών επιπλοκών που μπορεί να οδηγήσουν μέχρι τον θάνατο.
Νόσοι και επιπλοκές
Ενδεικτικά, ο δάγκειος πυρετός μπορεί, σε σπάνιες περιπτώσεις, να προκαλέσει νευρολογικές επιπλοκές, συμπεριλαμβανομένης της εγκεφαλίτιδας. Επίσης, οι ίδιοι ιοί που είναι υπεύθυνοι για τον δάγκειο πυρετό προκαλούν και τον Δάγκειο αιμορραγικό πυρετό (Dengue Hemorrhagic Fever) και το σύνδρομο καταπληξίας από δάγκειο πυρετό (Dengue Shock Syndrome).
Ο πυρετός Chikungunya (Chikungunya Fever) ή η ομώνυμη νόσος οφείλεται στον ιό Chikungunya που αν και συνήθως είναι ήπια, μπορεί να προκαλέσει επίμονη και εξουθενωτική αρθραλγία (πόνο στις αρθρώσεις).
Ο ιός Zika μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλίτιδα, ειδικά σε έγκυες γυναίκες και τα έμβρυα τους, οδηγώντας σε γέννηση νεογνού με μικροκεφαλία και άλλες νευρολογικές βλάβες. Επίσης η λοίμωξη με τον ιό Ζίκα σχετίζεται με την εμφάνιση του συνδρόμου Guillain Barré.
Τέλος, ο κίτρινος πυρετός μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στο ήπαρ και να οδηγήσει σε εγκεφαλίτιδα (φλεγμονή-οίδημα του εγκεφάλου) σε ορισμένες περιπτώσεις.
