Με την οικοδομική δραστηριότητα να καταγράφει πτώση από τις αρχές του έτους η κυβέρνηση φαίνεται να έχει «κλειδώσει» την εφαρμογή μηδενικού ΦΠΑ στα νεόδμητα ακίνητα τουλάχιστον για ένα ακόμη έτος, μέχρι το τέλος του 2026, ενώ υπάρχουν σκέψεις για οριστική κατάργηση του μέτρου.
- Ενιαίο Μητρώο Ακινήτων: Σε πλήρη λειτουργία από το καλοκαίρι του 2026 - Ποιοι θα ωφεληθούν
- Αντικειμενικές αξίες: «Παγώνουν» έως το 2027 - Δεν αλλάζουν φόροι και έξοδα που επιβαρύνουν όσους μεταβιβάζουν ακίνητα
Η παράταση της αναστολής του ΦΠΑ στα νεόδμητα ακίνητα και την αντιπαροχή αναμένεται να περιληφθεί στο πακέτο που θα ξεδιπλώσει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Το συγκεκριμένο μέτρο, σε συνδυασμό με το πάγωμα της αναπροσαρμογής των αντικειμενικών αξιών και του φόρου υπεραξίας, εκτιμάται ότι θα λειτουργήσει ως καταλύτης για την κατασκευή περισσότερων κατοικιών, την ώρα που το στεγαστικό πρόβλημα πιέζει ασφυκτικά τα νοικοκυριά.
Ανάσα για αγοραστές
Με την παράταση της αναστολής του ΦΠΑ 24%, οι συναλλαγές στα ακίνητα θα συνεχίσουν να επιβαρύνονται μόνο με φόρο μεταβίβασης 3%. Αυτό μεταφράζεται σε αισθητή μείωση του κόστους. Για παράδειγμα, σε μια νεόδμητη κατοικία αξίας 300.000 ευρώ, η επιβολή ΦΠΑ 24% ανεβάζει το τελικό τίμημα στα 372.000 ευρώ, ενώ με την εφαρμογή μόνο του φόρου μεταβίβασης 3% περιορίζεται σε 309.000 ευρώ. Ο αγοραστής δηλαδή κερδίζει 63.000 ευρώ.
Ο ΦΠΑ στα νεόδμητα εφαρμόστηκε πρώτη φορά το 2006 με συντελεστή 19% και εξαιρέθηκε η πρώτη κατοικία. Στα χρόνια των μνημονίων εκτοξεύθηκε ο φόρος εκτοξεύτηκε στο 24%. Το μέτρο διατηρήθηκε σε ισχύ για 13 χρόνια, δημιουργώντας στρεβλώσεις στην αγορά. Το 2019 αποφασίστηκε η τριετής αναστολή (από την 1η Ιανουαρίου 2020 έως 31 Δεκεμβρίου 2022), η οποία παρατάθηκε επανειλημμένα με την τελευταία παράταση να λήγει στο τέλος του 2025.Η νέα αναστολή της επιβολή ΦΠΑ αφορά τόσο νέες άδειες όσο και παλιές για αδιάθετα ακίνητα που είχαν εκδοθεί από 1η Ιανουαρίου 2006.
Ειδική μελέτη του ΙΟΒΕ έχει καταγράψει το βάρος που προκαλεί ο ΦΠΑ στην αγορά. Υπολογίζεται ότι ο ΦΠΑ υλικών και υπηρεσιών αντιστοιχεί στο 5% της τελικής τιμής, ενώ το μη συμψηφιζόμενο κομμάτι φτάνει στο 14,8%, επιβαρύνοντας τον αγοραστή. Παρενέργειες στις συναλλαγές προκαλεί και ο φόρος υπεραξίας 15% ο οποίος παραμένει παγωμένος έως το τέλος του 2026. Ο φόρος υπεραξίας επιβαρύνει τους πωλητές των ακινήτων. Το συγκεκριμένο μέτρο, αν και νομοθετήθηκε το 2013, την περίοδο των Μνημονίων, δεν εφαρμόστηκε ποτέ καθώς από την αρχή εντοπίστηκαν δυσκολίες στην εφαρμογή του, οι οποίες θα προκαλούσαν περισσότερα προβλήματα και στρεβλώσεις στην αγορά ακινήτων από τα έσοδα που θα έφερνε στα κρατικά ταμεία. Ο φόρος υπεραξίας προκύπτει από την πώληση ακινήτου σε τιμή ανώτερη της τιμής κτήσης και επιβάλλεται στον πωλητή του ακινήτου. Η υπεραξία επί της οποίας υπολογίζεται ο φόρος προσδιορίζεται με βάση συντελεστές απομείωσης ανάλογα με τα έτη διακράτησης του ακινήτου από τον φορολογούμενο.
