O διευθύνων σύμβουλος της JP Morgan, Τζέιμι Ντάιμον, είπε ότι όταν βλέπει κάποιος μία κατσαρίδα, είναι πολύ πιθανόν να υπάρξουν κι άλλες. Και ο Γουόρεν Μπάφετ είχε πει ότι κανείς δεν γνωρίζει ποιος κολυμπάει γυμνός μέχρι να κατέβει η παλίρροια.
Δηλώσεις προφητικές; Το επόμενο διάστημα θα δείξει, καθώς θα ξεδιπλωθούν πιθανά προβλήματα. Το σίγουρο πάντως, επί του παρόντος, είναι ότι μετά από δύο πτωχεύσεις εταιρειών στον κλάδο του αυτοκινήτου και κατηγορίες απάτης σε δύο περιφερειακές τράπεζες, διαπιστώνονται προβλήματα διαφάνειας και διαχείρισης κινδύνου στην πιστωτική αγορά των ΗΠΑ, ενώ διατυπώνονται και ευρύτεροι προβληματισμοί για τα κριτήρια χορήγησης δανείων.
Εάν πρόκειται για κάτι πολύ βαθύτερο, δεν θα σταματήσει εδώ. Υπάρχουν ήδη πολλές φωνές που προειδοποιούν ότι η εποχή του χαλαρού κεφαλαίου θα μπορούσε να οδηγήσει σε κρίση.
Οι τριγμοί στις αμερικανικές τράπεζες αποτυπώθηκαν στις μετοχές, καθώς μόνο την Πέμπτη χάθηκαν 100 δισ. δολάρια από την κεφαλαιοποίηση των 74 από τις μεγαλύτερες αμερικανικές τράπεζες.
Πρόκειται για τους πιο ισχυρούς κραδασμούς στις τραπεζικές μετοχές, στην χειρότερη συνεδρίαση (αυτή της Πέμπτης) από τότε που οι δασμοί του Αμερικανού προέδρου Τραμπ συγκλόνισαν την αγορά τον Απρίλιο - σημάδι για το πόσο ευάλωτη παραμένει η Wall Street μετά τις πρόσφατες πολύκροτες χρεοκοπίες της First Brands (εταιρείας ανταλλακτικών αυτοκινήτων) και της Tricolor (εταιρείας που χορηγούσε δάνεια για την αγορά αυτοκινήτων σε δανειολήπτες χαμηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης).
Αναλυτές θεωρούν τις τελευταίες εξελίξεις και σύμπτωμα του υψηλού κόστους ζωής σε συνδυασμό με την αδύναμη αγορά εργασίας. Καθώς δε, τα αυτοκίνητα έχουν γίνει πιο ακριβά από κάθε άλλη φορά, πολλοί Αμερικανοί προσφεύγουν στο δανεισμό, χωρίς ωστόσο να μπορούν εν συνεχεία να αποπληρώσουν τις δόσεις των δανείων.
Επιδεινώνεται το επενδυτικό κλίμα
Οι περιφερειακές τράπεζες βρέθηκαν στο μικροσκόπιο, μετά την ανακοίνωση της Zions Bancorp ότι θα υποστεί μεγάλη ζημιά και την αποκάλυψη κατηγοριών για απάτη σε βάρος ορισμένων δανειοληπτών, οι οποίοι είχαν σχέσεις με πολλές άλλες τράπεζες του κλάδου.
Δεν ήταν ξεκάθαρο πόσο ευρείας κλίμακας θα είναι οι συνέπειες των νέων κατηγοριών, που αφορούν ένα σύνολο επενδυτικών κεφαλαίων που πλέον βρίσκονται αντιμέτωπα με αγωγές από αρκετές τράπεζες.
Η Zions ανακοίνωσε ότι έχει καταθέσει αγωγή για να ανακτήσει πάνω από 60 εκατομμύρια δολάρια που είχε δανείσει στα επενδυτικά κεφάλαια Cantor II και Cantor IV. Τα κεφάλαια αυτά είχαν χρησιμοποιήσει τις πιστωτικές διευκολύνσεις για να αγοράσουν προβληματικά εμπορικά στεγαστικά δάνεια, σύμφωνα με τη Zions.
Η Western Alliance Bancorp προσπαθεί αντίστοιχα να ανακτήσει περίπου 100 εκατομμύρια από την Cantor Group V, εταιρεία που διαχειρίζεται η ίδια διοικητική ομάδα, σύμφωνα με την αγωγή της Zions.
Οι μετοχές των Zions και Western Alliance υποχώρησαν κατά 13% και 11%, αντίστοιχα στη συνεδρίαση της Πέμπτης. Οι δύο αυτές τράπεζες ήταν ανάμεσα στις πιο σοβαρά πληγείσες από την κρίση εμπιστοσύνης στον τραπεζικό τομέα, μετά την κατάρρευση των Silicon Valley Bank και First Republic το 2023.
Την Πέμπτη, οι επενδυτές προχώρησαν σε μαζικές πωλήσεις τραπεζικών μετοχών, ιδιαίτερα μικρότερων τραπεζών, των οποίων το επιχειρηματικό μοντέλο απειλείται όλο και περισσότερο από την κυριαρχία των μεγάλων τραπεζών. Ο δείκτης των περιφερειακών τραπεζών βούλιαξε κατά 6,3%, ενώ ο ευρύτερος KBW Nasdaq Bank Index υποχώρησε 3,6% - στην χειρότερη επίδοση από τον Απρίλιο.
Και οι μετοχές της Jefferies Financial Group υποχώρησαν πάνω από 10% την Πέμπτη, μετά από δημοσίευμα της Wall Street Journal που ανέφερε τους στενούς δεσμούς της εταιρείας με την First Brands.
Ανησυχίες αλλά όχι συστημικός κίνδυνος
Οι τραπεζίτες συνεχίζουν να αρνούνται την ύπαρξη ευρύτερου συστημικού κινδύνου, αν και ο διευθύνων σύμβουλος της JPMorgan Chase, Τζέιμι Ντάιμον, έχει δηλώσει ότι παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις.
Στα οικονομικά αποτελέσματα του τρίτου τριμήνου, οι μεγάλες τράπεζες ανέφεραν ότι οι καταναλωτές συνεχίζουν να δαπανούν και να δανείζονται με υγιή ρυθμό. Οι επικεφαλής υποστήριξαν πως τα πρόσφατα «κανόνια» ήταν μεμονωμένα περιστατικά και όχι ενδείξεις ευρύτερου συστημικού προβλήματος. Οι περιφερειακές και τράπεζες αναμένεται να ανακοινώσουν τα δικά τους αποτελέσματα τις επόμενες εβδομάδες.
Ο Τζον Στερν, οικονομικός διευθυντής της U.S. Bancorp, δήλωσε σε συνέντευξη στη WSJ: «Μπορείς πάντα να πεις: Πόσα "ιδιοσυγκρασιακά" περιστατικά χρειάζονται για να δεις έναν κύκλο; Είναι ένα εύλογο ερώτημα. Αλλά προς το παρόν, δεν έχουμε δει σημάδια επιδείνωσης».
Ο διευθύνων σύμβουλος της KeyCorp, Κρις Γκόρμαν, είπε ότι ενδέχεται να υπάρξουν περαιτέρω πιέσεις στις εταιρείες, εν μέρει λόγω των δύσκολων συνθηκών, όπως οι δασμοί και άλλοι παράγοντες. Όμως χαρακτήρισε τα πρόσφατα πιστωτικά επεισόδια ως μεμονωμένες περιπτώσεις.
Οι τραπεζικές μετοχές είχαν σταθεροποιηθεί τους τελευταίους 12 μήνες, μετά τις έντονες πτώσεις του 2023, χάρη σε απορρύθμιση και ελπίδες για αύξηση των εξαγορών και συγχωνεύσεων στον κατακερματισμένο κλάδο. Όμως, η τρέχουσα εβδομάδα έδειξε πόσο εύθραυστη παραμένει αυτή η ανάκαμψη.
«Οτιδήποτε διαταράσσει την εμπιστοσύνη, οδηγεί σε τέτοιες μετακινήσεις στις μετοχές, όπως αυτές που είδαμε τις τελευταίες μέρες», δήλωσε επίσης στη WSJ ο αναλυτής της Wells Fargo, Tίμουρ Μπράζιλερ. «Η αντίληψη πολλές φορές γίνεται πραγματικότητα ή τουλάχιστον την αντικατοπτρίζει».
Ο Μαρκ Πίντο, επικεφαλής του τμήματος παγκόσμιου ιδιωτικού δανεισμού της Moody’s, αναγνώρισε σε συνέντευξή του στο CNBC ότι υπάρχουν ανησυχίες για "χαλαρά" κριτήρια χορήγησης δανείων και για κάποιες ελλείψεις στους όρους που συνοδεύουν τα δάνεια από τα ιδρύματα.
Ωστόσο, όπως είπε, σε επίπεδο συνολικού συστήματος, δεν υπάρχουν ενδείξεις μετάδοσης που να μπορούσε να οδηγήσει σε ευρύτερη χρηματοπιστωτική κρίση.
«Όταν εξετάζουμε βαθύτερα την κατάσταση και προσπαθούμε να δούμε αν υπάρχει αλλαγή στον πιστωτικό κύκλο, που είναι ουσιαστικά αυτό στο οποίο επικεντρώνεται η αγορά, δεν βρίσκουμε καμία ένδειξη», δήλωσε ο Πίντο.
Τα ποσοστά αθέτησης στα υψηλού κινδύνου ομόλογα φέτος είναι σχετικά χαμηλά, κάτω από 5% και αναμένεται να υποχωρήσουν κάτω από 3% μέχρι το 2026. Για σύγκριση, κατά την οικονομική κρίση του 2008, τα αντίστοιχα ποσοστά βρίσκονταν σε διψήφια επίπεδα.
Άλλοι κίνδυνοι
Οι αγορές βρίσκονται σε καμπή. Παρόλο που οι ανησυχίες για τις περιφερειακές τράπεζες είναι ορατές και δικαιολογημένες, η ευρύτερη αβεβαιότητα που επικρατεί αφορά ολόκληρο το φάσμα του χρηματοοικονομικού συστήματος. Από την πιστοληπτική ικανότητα των επιχειρήσεων μέχρι την παγκόσμια οικονομική σταθερότητα, οι επενδυτές καλούνται να κινηθούν με αυξημένη επιφύλαξη, σε ένα περιβάλλον που συνεχώς μεταβάλλεται.
Οι γεωπολιτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή, την Ανατολική Ευρώπη και την Ασία επηρεάζουν την επενδυτική εμπιστοσύνη, ειδικά σε περιόδους που οι αγορές είναι ήδη ευάλωτες. Την ίδια στιγμή, ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ – Κίνας καλά κρατεί, παρότι αναμένεται να πραγματοποιηθεί η συνάντηση Σι Τζινπίνγκ με τον Ντόναλντ Τραμπ στο τέλος του μηνός στη Νότια Κορέα.
Ο εμπορικός πόλεμος δημιουργεί αβεβαιότητα και αυξάνει τις αρνητικές συνέπειες, σύμφωνα με το ΔΝΤ: ενισχύει τον πληθωρισμό, πλήττει την οικονομία και δημιουργεί κλίμα αβεβαιότητας.
Σε όλα αυτά, πρέπει να προστεθεί και το συνεχιζόμενο κυβερνητικό shutdown στις ΗΠΑ, το οποίο, σύμφωνα με αξιωματούχο του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ, στοιχίζει την εβδομάδα 15 δις. δολάρια σε χαμένη παραγωγή.
