Το ζήτημα της λειψυδρίας στην Αττική αναμένεται να συζητηθεί σήμερα στη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΡΑΑΕΥ, κατά τη διάρκεια της οποίας θα εξεταστούν τα πιο πρόσφατα υδρολογικά δεδομένα και η επιστημονική τεκμηρίωση που θα καθορίσει αν απαιτείται ενεργοποίηση του υψηλότερου επιπέδου συναγερμού, του λεγόμενου «κόκκινου».
Τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΥΔΑΠ για τις 26 Νοεμβρίου 2025 σκιαγραφούν μια εικόνα ιδιαίτερα ανησυχητική για τα υδάτινα αποθέματα της Αττικής. Οι ταμιευτήρες της λεκάνης υδροδότησης της πρωτεύουσας καταγράφουν μόλις 363,3 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού, ποσότητα που βρίσκεται πολύ χαμηλότερα από τις αντίστοιχες μετρήσεις των τελευταίων ετών και σηματοδοτεί μία από τις πιο περιορισμένες υδρολογικές εκκινήσεις χειμώνα της τελευταίας δεκαετίας. Η περιφέρεια της Αττικής εισέρχεται στην περίοδο των βροχοπτώσεων αλλά με επίπεδα αποθεμάτων που υποδηλώνουν ευάλωτο σύστημα υδροδότησης, ιδίως εάν οι βροχές του Δεκεμβρίου και του Ιανουαρίου κινηθούν χαμηλότερα από τον μέσο όρο.
Η συνολική ποσότητα των 363,3 εκατ. m³ απέχει πολύ από τα 570 εκατ. που καταγράφηκαν την ίδια ημέρα το 2024, αλλά και από τα 402,1 εκατ. της 1ης Οκτωβρίου, δηλαδή στην αρχή του φετινού υδρολογικού έτους. Η πτωτική αυτή τάση δείχνει ότι οι εισροές του φθινοπώρου ήταν σημαντικά κατώτερες των προσδοκιών, ενώ σε σύγκριση με το ιστορικό χαμηλό του 1993, που βρισκόταν στα μόλις 118,8 εκατ. m³, η τρέχουσα εικόνα δεν είναι οριακή, ωστόσο η διαφορά αυτή μειώνεται επικίνδυνα, εάν ληφθεί υπόψη η αυξημένη κατανάλωση και οι υψηλές ανάγκες του λεκανοπεδίου. Η απόσταση από το ιστορικό υψηλό των 1,156 δισεκατομμυρίων κυβικών του 2019 υπογραμμίζει πόσο δραματικά έχει διαφοροποιηθεί η υδρολογική πραγματικότητα της χώρας μέσα σε έξι χρόνια.
Στο επίπεδο των επιμέρους ταμιευτήρων, η εικόνα της 26ης Νοεμβρίου επιβεβαιώνει τη συνολική πίεση στο σύστημα. Ο Μόρνος διατηρεί τον ρόλο του βασικού πυλώνα υδροδότησης με 160,6 εκατ. κυβικά μέτρα, ενώ η Υλίκη ακολουθεί με 150,7 εκατ. κυβικά. Ο Εύηνος και ο Μαραθώνας βρίσκονται σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα, με 33 εκατ. και 18,8 εκατ. αντίστοιχα, γεγονός που περιορίζει τα λειτουργικά περιθώρια της ΕΥΔΑΠ.
Παρά τη μικρή βελτίωση των συνολικών αποθεμάτων σε σχέση με την προηγούμενη ημέρα, η οποία οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά σε αυξημένη εισροή στον Μόρνο, η εικόνα παραμένει πιεστική και χωρίς σαφή δείγματα σταθερής ανοδικής πορείας.
Την ίδια στιγμή, η ημερήσια παραγωγή νερού από τα διυλιστήρια, που καταγράφηκε στις 24 Νοεμβρίου, παραμένει σταθερά πάνω από το ένα εκατομμύριο κυβικά μέτρα. Η ποσότητα των 1.029.598 m³ αντανακλά τη σταθερή ζήτηση του λεκανοπεδίου και δεν παρουσιάζει ουσιαστικές αποκλίσεις από τα προηγούμενα έτη. Η σταθερότητα όμως της κατανάλωσης, όταν συνδυάζεται με χαμηλότερα αποθέματα, δημιουργεί ένα εκρηκτικό μείγμα για τους επόμενους μήνες, καθώς αυξάνει την πίεση στο σύστημα υδροδότησης και μειώνει τα περιθώρια ευελιξίας.
Το κρίσιμο ερώτημα πλέον είναι κατά πόσο ο χειμώνας θα προσφέρει την αναγκαία «ανάσα» που θα επιτρέψει στους ταμιευτήρες να επανέλθουν σε ασφαλή επίπεδα. Με τα φετινά δεδομένα να βρίσκονται κατά 200 εκατομμύρια κυβικά χαμηλότερα από τον περσινό Νοέμβριο και με τη χρονιά να έχει ήδη χαρακτηριστεί από περιορισμένη υδρολογική τροφοδοσία, η Αττική βρίσκεται πλέον σε μια λεπτή ισορροπία. Αν ο Δεκέμβριος, ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος δεν αποδώσουν τις αναμενόμενες βροχοπτώσεις και υδρολογικές εισροές, η περιοχή θα εισέλθει στην άνοιξη του 2026 με αποθέματα χαμηλότερα από τον λειτουργικό της «κόφτη», οδηγώντας μοιραία σε συζητήσεις για νέα μέτρα διαχείρισης και ενδεχόμενες παρεμβάσεις που μέχρι σήμερα παραμένουν στο συρτάρι.
Η περίοδος 2021-2024 αποτελεί, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΕΜΠ για το Διαχειριστικό Σχέδιο του υδροδοτικού δικτύου της Αττικής, τη δεύτερη πιο έντονη φάση έμμονης ξηρασίας των τελευταίων δεκαετιών. Ο δείκτης τυποποιημένης απορροής (SRI) καταγράφει τιμή -2,01, που αντιστοιχεί σε ακραία ξηρασία, ενώ η Ελλάδα κατατάσσεται στη 19η θέση παγκοσμίως ως προς τον κίνδυνο λειψυδρίας. Τα αποθέματα των ταμιευτήρων μειώνονται συνεχώς τα τελευταία χρόνια, από 419 εκατομμύρια κυβικά μέτρα τον Οκτώβριο του 2022 στα 393 εκατ. το 2023, στα 349 εκατ. το 2024 και μόλις 105 εκατ. κυβικά μέτρα τον Οκτώβριο του 2025, τα χαμηλότερα επίπεδα από το 2002.
Τι σημαίνει «κόκκινος συναγερμός»
Ο «κόκκινος συναγερμός» αποτελεί την υψηλότερη βαθμίδα προειδοποίησης και ενεργοποιείται όταν τα αποθέματα νερού έχουν υποχωρήσει σε επίπεδα που απειλούν άμεσα την επάρκεια της υδροδότησης. Η ενεργοποίησή του δεν συνεπάγεται περιορισμούς για τους πολίτες, αλλά επιτρέπει στο κράτος να κινηθεί με ιδιαίτερα επιταχυνόμενες διαδικασίες: άμεση χρηματοδότηση έργων, σύντμηση διαγωνιστικών διαδικασιών, ευέλικτες αδειοδοτήσεις και υλοποίηση κρίσιμων παρεμβάσεων χωρίς καθυστερήσεις.
Πριν από τον «κόκκινο συναγερμό», προηγούνται το στάδιο «επιτήρησης» και το στάδιο του «πορτοκαλί συναγερμού», τα οποία σηματοδοτούν κλιμακούμενη επιδείνωση των υδρολογικών δεδομένων και ανάγκη για πιο εντατική παρακολούθηση και ενίσχυση των υποδομών.
Οι επενδύσεις που δρομολογούνται και το «ελεύθερο» για fast track διαδικασίες
Η πιθανή κήρυξη έκτακτης ανάγκης για την Αττική - εφόσον τελικά αποφασιστεί - δεν θα φέρει περιοριστικά μέτρα, αλλά θα ανοίξει τον δρόμο για fast track διαδικασίες σε έργα ύδρευσης, εξαιτίας της συνεχούς επιδείνωσης των υδρολογικών ισοζυγίων.
Το σύνολο των δράσεων κατά της λειψυδρίας εντάσσεται σε ένα φιλόδοξο επενδυτικό σχέδιο ύψους 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ για την περίοδο 2025-2034.
Κομβικό έργο του σχεδιασμού αποτελεί ο «Εύρυτος», η μερική εκτροπή των ποταμών Κρικελιώτη και Καρπενησιώτη, με στόχο την ενίσχυση του υδροδοτικού συστήματος της Αττικής με επιπλέον 200 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως και την εξασφάλιση του λεκανοπεδίου για τα επόμενα 30 χρόνια. Το έργο προϋπολογισμού 535 εκατ. ευρώ μπορεί να ολοκληρωθεί έως το πρώτο εξάμηνο του 2029, μέσω διαδικασιών κατεπείγουσας ανάγκης. Ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, Χάρης Σαχίνης, σε συνέντευξη Τύπου την Πέμπτη, υπογράμμισε ότι είναι κρίσιμης σημασίας οι διαδικασίες για την υλοποίηση του έργου να διενεργηθούν με γοργούς ρυθμούς και στο πλαίσιο αυτό θα ενεργοποιηθεί το άρθρο 55 του νόμου για τη λειψυδρία. Στόχος είναι ο διαγωνισμός να προκηρυχθεί μέχρι το καλοκαίρι του 2026 εφόσον θα έχουν προηγουμένως «τρέξει» οι προμελέτες.
Ταυτόχρονα, υπάρχει και εναλλακτικό σχέδιο, το οποίο προβλέπει την εγκατάσταση τριών μονάδων αφαλάτωσης θαλασσινού και υφάλμυρου νερού σε Θίσβη, Νέα Πέραμο και Λαύριο. Οι μονάδες θα είναι επεκτάσιμες, με δυνατότητα μελλοντικής αξιοποίησης σε άλλες περιοχές, και ο συνολικός προϋπολογισμός τους εκτιμάται μεταξύ 165 και 315 εκατομμυρίων ευρώ. Το έργο της Θίσβης υπολογίζεται στα 315 εκατ. ευρώ, της Νέας Περάμου στα 110 εκατ. και του Λαυρίου στα 55 εκατ. ευρώ, με κατανάλωση ενέργειας που κυμαίνεται από 2 έως 3 κιλοβατώρες ανά κυβικό μέτρο νερού.
Στη φαρέτρα της ΕΥΔΑΠ βρίσκονται και κάποια «ενδιάμεσα» έργα τα οποία θα εξασφαλίσουν 149 εκατ. κ.μ. ετησίως. Ήδη έχουν τεθεί σε λειτουργία γεωτρήσεις στη Μαυροσουβάλα με δυναμικότητα 32 εκατ. κυβικά μέτρα ετησίως, ενώ ολοκληρώθηκε και η μείωση κατά 70% της περιβαλλοντικής παροχής του Ταμιευτήρα Ευήνου (δηλαδή θα παρακρατείται περισσότερο νερό ώστε να τροφοδοτείται η Αττική), εξασφαλίζοντας 22 εκατ. κυβικά μέτρα νερού. Στο ίδιο πλαίσιο, σε εξέλιξη βρίσκονται οι γεωτρήσεις στην περιοχή των Ούγγρων, δυναμικότητας 50 εκατ. κυβικών μέτρων, καθώς και η πρώτη φάση αξιοποίησης των υπογείων αποθεμάτων του μέσου ρου του Βοιωτικού Κηφισού, με 17 γεωτρήσεις και τρία αντλιοστάσια που θα προσθέσουν 45 εκατ. κυβικά μέτρα νερού ετησίως. Σύμφωνα με την εταιρεία, οι δοκιμαστικές αντλήσεις στην περιοχή έδειξαν εξαιρετικά αποτελέσματα, με παροχές άνω των 450 κυβικών μέτρων την ώρα και σχεδόν μηδενική πτώση στάθμης του υδροφόρου ορίζοντα, ο οποίος επανέρχεται άμεσα μετά την άντληση, ενώ η ποιότητα του νερού πληροί πλήρως τα πρότυπα ανθρώπινης κατανάλωσης.
