Οι καταιγιστικές πολιτικές εξελίξεις στη Γαλλία επισκίασαν όσα έχουν συμβεί στην Ολλανδία τα τελευταία 24ωρα, όπου η υπηρεσιακή κυβέρνηση του Ντικ Σχοφ βρέθηκε ξαφνικά αντιμέτωπη με πρόταση μομφής.
Η πρόταση κατατέθηκε χθες από τον επικεφαλής του DENK, το οποίο διαθέτει μόλις 3 έδρες στην Ολλανδική Βουλή των Αντιπροσώπων των 15 κομμάτων και 150 εδρών. Τελικά η πρόταση καταψηφίστηκε, καθώς στηρίχθηκε μόνο από δύο μικρά κόμματα που αθροίζουν 6 έδρες.
Παρά το γεγονός ότι αποφεύχθηκε η κατάρρευση της κυβέρνησης, η πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης (πίσω από Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία) μπαίνει επισήμως σε ένα πολιτικά επεισοδιακό δίμηνο, με ορίζοντα τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές της 29ης Οκτωβρίου.
Το υπουργικό συμβούλιο του Σχοφ τελεί υπό καθεστώς υπηρεσιακής κυβέρνησης από τις αρχές Ιουνίου, όταν το ακροδεξιό PVV του Γκερτ Βίλντερς αποχώρησε από τον συνασπισμό λόγω του μεταναστευτικού.
Την περασμένη Παρασκευή ο Σχοφ είδε να αποχωρεί ακόμη ένα μέλος της συμμαχίας, το νεοσύστατο κεντροδεξιό NSC (20 έδρες), το οποίο βρίσκεται υπό πίεση λόγω των ιδιαίτερα δυσμενών για το ίδιο δημοσκοπήσεων. Αιτία για την αποχώρησή του από τον κυβερνητικό συνασπισμό ήταν η απόφαση της κυβέρνηση για σκληρότερα μέτρα εναντίον του Ισραήλ, με αφορμή τον πόλεμο στη Γάζα.
Αυτό αφήνει την υπηρεσιακή κυβέρνηση του Σχοφ, που πλέον αποτελείται μόνο από το κεντροδεξιό φιλελεύθερο VVD και το δεξιό BBB, με μόλις 32 έδρες, έναντι των 76 που απαιτούνται για κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Όπως εξηγεί η ABN Amro, η αποχώρηση κόμματος από έναν υπηρεσιακό συνασπισμό είναι πρωτοφανής στα ολλανδικά πολιτικά χρονικά και οδηγεί την πολιτική σκηνή της χώρας σε αβέβαιο έδαφος.
Προς το παρόν, ο κυβερνητικός συνασπισμός συνεχίζει ως έχει, έως ότου σχηματιστεί νέα κυβέρνηση, με το VVD και το BBB να καλύπτουν τις κενές υπουργικές θέσεις.
Προϋπολογισμός 2026
Η μειοψηφία στην οποία στηρίζεται ο υπηρεσιακός συνασπισμός απαιτεί από την κυβέρνηση να συγκεντρώνει στήριξη από τα κόμματα της αντιπολίτευσης για να περάσει τον επερχόμενο προϋπολογισμό, κάτι που στην πράξη ίσχυε ήδη από τότε που αποχώρησε το PVV.
Ο προϋπολογισμός του 2026 θα ανακοινωθεί στις 17 Σεπτεμβρίου και, όπως εκτιμά η ABN Amro, τα κόμματα της αντιπολίτευσης πιθανόν θα προσφέρουν στήριξη μόνο για έναν προϋπολογισμό «χαμηλού πολιτικού βάρους», κάτι που ούτως ή άλλως αναμενόταν δεδομένου του υπηρεσιακού καθεστώτος της κυβέρνησης.
Όλα αυτά, σε μια περίοδο κατά την οποία η ολλανδική οικονομία χρειάζεται αποφασιστικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις. Αυτό σημαίνει ότι, προς το παρόν, τα μεγάλα θέματα με τα οποία βρίσκεται αντιμέτωπη η Ολλανδία, όπως η αύξηση των αμυντικών δαπανών και η επίλυση προβλημάτων όπως το στεγαστικό, η έλλειψη εργατικού δυναμικού, ο κορεσμός του ηλεκτρικού δικτύου κ.ά. παραπέμπονται στην επόμενη κυβέρνηση.
Καθώς απομένουν μόνο δύο μήνες έως τις εκλογές, τα κόμματα βρίσκονται ήδη σε πλήρη προεκλογική περίοδο. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ήδη σημαντικές μετατοπίσεις στην πρόθεση ψήφου, ενώ παραμένει ασαφές αν τα γεγονότα της περασμένης εβδομάδας θα έχουν επιπτώσεις στο εκλογικό αποτέλεσμα.
Το θετικό στοιχείο που προέκυψε πάντως από τη χθεσινή συζήτηση στην ολλανδική Βουλή των Αντιπροσώπων είναι ότι έχουν πολλαπλασιαστεί οι εκκλήσεις για ταχεία διαδικασία σχηματισμού κυβέρνησης. Κάτι τέτοιο θα ήταν καλοδεχούμενο διότι, με τα δεδομένα των προηγούμενων ετών, το πιθανότερο θα ήταν να προκύψει ο νέος κυβερνητικός συνασπισμός κάπου στο β’ τρίμηνο του 2026. Το ιδανικό σενάριο μετά τις εκλογές της 29ης Οκτωβρίου, σύμφωνα με την ABN Amro, θα ήταν να προκύψει ένας συνασπισμός με ισχυρή πλειοψηφία στη Βουλή και στη Γερουσία, για την οποία οι επόμενες εκλογές έχουν προγραμματιστεί για το 2027.
