Σφοδρός επικριτής της δασμολογικής πολιτικής του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και υπέρμαχος υποστηρικτής των υψηλότερων αμυντικών δαπανών, ο νέος «τσάρος» της οικονομίας της Γερμανίας θα κληθεί να διεκπεραιώσει ένα ιδιαίτερα δύσκολο έργο: Από τη μία να εδραιώσει μία σταθερή εμπορική γραμμή απέναντι στην Ουάσιγκτον και από την άλλη να δώσει στην χώρα του την αναγκαία ώθηση για να ανακτήσει την χαμένη βιομηχανική ισχύ της.
Η ικανότητά του να γεφυρώνει τις αντιθέσεις και να ισορροπεί ανάμεσα σε αντίρροπες δυνάμεις ενδεχομένως να τον βοηθήσουν και στα δύο μέτωπα. Τα βασικά ερωτήματα ωστόσο είναι αφενός με ποιους τρόπους θα αναζωογονήσει τη γερμανική οικονομία και εάν θα αγγίξει τα χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα που ζητούν λύσεις και αφετέρου τι στάση θα κρατήσει απέναντι σε Ουάσιγκτον και Πεκίνο.
Ως υπουργός Οικονομικών, ο Kλίνγκμπεϊλ πρόκειται να αναλάβει ηγετική θέση στην εφαρμογή των δημοσιονομικών αλλαγών, οι οποίες σηματοδοτούν μια σημαντική στροφή πολιτικής για τη Γερμανία. Ενώ η εξέλιξη έχει γίνει ευρέως αποδεκτή ως θετική για τη χώρα, οικονομολόγοι έχουν υποδείξει ότι πολλά θα εξαρτηθούν από το πώς θα εξελιχθούν οι αλλαγές στην πραγματικότητα.
Ο Λαρς Κλίνγκμπεϊλ, από τη συντηρητική πτέρυγα του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος στην κυβέρνηση συνασπισμού του Φρίντριχ Μερτς, έχει ταχθεί υπέρ της αύξησης του κατώτατου μισθού και υπέρ των μεταρρυθμίσεων στην πολιτική συντάξεων της Γερμανίας, ενώ παραμένει ανοιχτός στην επιλογή υψηλότερων φόρων. Έχει επίσης υποστηρίξει την ενίσχυση του στρατού και τον εκσυγχρονισμό των υποδομών.
Η οικονομική εμπειρία του νέου ΥΠΟΙΚ
Για να επιτύχει, ο Kλίνγκμπεϊλ πρέπει να κινηθεί με βάση τους πρόσφατα αναθεωρημένους κανόνες του προϋπολογισμού, να επιβάλει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και να πατάξει τη γραφειοκρατία, αντιμετωπίζοντας παράλληλα και την αυξανόμενη δημοτικότητα του ακροδεξιού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD).
«Έχει τεράστια χρηματικά ποσά στη διάθεσή του, αλλά θα πρέπει να αντιμετωπίσει και ένα πολύπλοκο και πιθανώς ολοένα και πιο αδιαφανές κανονιστικό πλαίσιο», δήλωσε στο Bloomberg η Βερόνικ Γκρίμ, μέλος του συμβουλίου οικονομικών εμπειρογνωμόνων της Γερμανίας. «Ακόμα και ένας πολιτικός με εμπειρία σε δημοσιονομικά θέματα μπορεί να αντιμετωπίσει δυσκολίες εδώ. Ας ελπίσουμε ότι θα περιβάλλεται από έμπειρους ανθρώπους».
Σε σύγκριση με με τον Όλαφ Σολτς που ήταν υπουργός Οικονομικών προτού αναλάβει Καγκελάριος και τον θιασώτη της αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, η εμπειρία του Kλίνγκμπεϊλ στα δημοσιονομικά είναι περιορισμένη, με την άμυνα να αποτελεί εδώ και καιρό το μεγαλύτερο ατού του. Αυτό μπορεί να μην αποτελεί μεγάλη αδυναμία στη σημερινή συγκυρία σύμφωνα με τον Αντόνιο Μπαρόζο, γεωοικονομικό αναλυτή στο Bloomberg Economics.
«Ο Κλίνγκμπεϊλ δεν έχει ισχυρό υπόβαθρο στην οικονομική ή χρηματοπιστωτική πολιτική, αλλά ο διορισμός του αντανακλά μια ευρύτερη μετατόπιση στις προτεραιότητες. Οι υψηλότερες αμυντικές δαπάνες και ο εκσυγχρονισμός των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων αναμένεται να παραμείνουν βασικοί τομείς εστίασης υπό την θητεία του», σημειώνει.
Οι περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες, ένα ευαίσθητο σημείο στο ίδιο του το κόμμα, είναι πιθανό να αποτελέσουν μέρος της πρόκλησης που θα αντιμετωπίσει. Εν τω μεταξύ, η γερμανική οικονομία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει δυσκολίες: πρόσφατα τα κορυφαία ερευνητικά ινστιτούτα της Γερμανίας μείωσαν την πρόβλεψή τους για ανάπτυξη φέτος σε μόλις 0,1% από 0,8%.
«Ο επόμενος υπουργός Οικονομικών θα αντιμετωπίσει το δύσκολο έργο της ταχείας εκταμίευσης κεφαλαίων για να διασφαλίσει ότι πραγματικά σημαντικά και αναπτυξιακά έργα θα ξεκινήσουν γρήγορα», δήλωσε στο Bloomberg η Μόνικα Σνίτσερ, πρόεδρος της ομάδας οικονομικών εμπειρογνωμόνων της Γερμανίας. «Ταυτόχρονα, πρέπει να διασφαλίσει ότι το οικονομικό περιθώριο που δημιουργείται από τη μεταρρύθμιση του φρένου χρέους δεν θα χρησιμοποιηθεί για δαπάνες που προορίζονται απλώς για κατανάλωση».
Ουάσιγκτον ή Κίνα ή και τα δύο;
Πολύ περισσότερο, η νέα γερμανική κυβέρνηση συνασπισμού βρίσκεται σε ένα δύσκολο εμπορικό τοπίο που διαμορφώνεται από την πολύπλοκη δυναμική των σχέσεων ΗΠΑ-Κίνας. Καθώς οι εμπορικές εντάσεις κλιμακώνονται παγκοσμίως, ο συνασπισμός βρίσκεται υπό πίεση να επαναπροσδιορίσει τη στάση του απέναντι στην Κίνα.
Οι γερμανικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Κίνα προτείνουν αλλαγή στην προσέγγιση της κυβέρνησης, υποστηρίζοντας μια ανανεωμένη συνεργασία με την Κίνα αντί να την αντιμετωπίζουν αποκλειστικά ως αντίπαλο. Αυτή η πρωτοβουλία έρχεται σε απάντηση στις διεθνείς αναταραχές που προκλήθηκαν από τις εμπορικές πολιτικές του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, οι οποίες, σύμφωνα με τις γερμανικές επιχειρήσεις, απαιτούν μια πιο προληπτική συνεργασία με την Κίνα για τη διατήρηση της οικονομικής ισχύος.
Παρά τις ποικίλες απόψεις εντός του συνασπισμού, τόσο ο ηγέτης της Χριστιανικής Ένωσης Φρίντριχ Μερτς όσο και ο Κλίνγκμπεϊλ υπογραμμίζουν τη σημασία των διατλαντικών σχέσεων. Ο Μερτς έχει ιστορικό στην ενίσχυση των δεσμών ΗΠΑ-Γερμανίας μέσω της ηγεσίας του στο Atlantik-Brücke, ιδιωτικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός που προάγει τις γερμανο-αμερικανικές σχέσεις, ενώ ο Κλίνγκμπεϊλ έχει προσωπική εμπειρία από τη ζωή στις ΗΠΑ.
Η συμφωνία της κυβέρνησης συνασπισμού τους υπογραμμίζει την πρόθεση ενίσχυσης των διατλαντικών σχέσεων, συμπεριλαμβανομένης της πιθανότητας μιας συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών, ενώ ταυτόχρονα υποστηρίζει μια προσεκτική προσέγγιση απέναντι στην Κίνα μέσω μιας στρατηγικής μείωσης των εξαρτήσεων.
Ενώ οι ΗΠΑ έχουν πρόσφατα καταστεί ο κύριος εμπορικός εταίρος της Γερμανίας, η σημασία της Κίνας παραμένει σημαντική, με πολλές εταιρείες εισηγμένες στον DAX να αντλούν σημαντικό μέρος των εσόδων τους από κινεζικές δραστηριότητες. Η έκκληση για επανεκτίμηση της τρέχουσας εμπορικής στρατηγικής έρχεται εν μέσω ανησυχιών ότι η συνεχιζόμενη σύγκρουση ΗΠΑ-Κίνας μπορεί να αναγκάσει τη Γερμανία να ευθυγραμμιστεί με τη μία πλευρά, διακινδυνεύοντας την τεχνολογική της ανταγωνιστικότητα.
Η πολιτική φιλοσοφία του
Ο Κλίνγκμπεϊλ - ο οποίος σπούδασε πολιτικές επιστήμες, κοινωνιολογία και ιστορία, όχι χρηματοοικονομικά - θα διαθέσει ένα «μπαζούκα» δαπανών αξίας εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ για την ανοικοδόμηση του στρατού και των υποδομών της Γερμανίας, όπως συμφωνήθηκε από το απερχόμενο κοινοβούλιο.
Έχοντας δημιουργήσει μια φιλική σχέση με τον Μερτς κατά την προεκλογική εκστρατεία και κατά τη διάρκεια των εβδομάδων συνομιλιών για τον σχηματισμό συνασπισμού μετά τις εκλογές, θα υπηρετήσει επίσης ως αντικαγκελάριος, προετοιμάζοντας τον Κλίνγκμπεϊλ για μια πιθανή μελλοντική υποψηφιότητα στην κορυφαία θέση.
Πολιτικός επιστήμονας από την Κάτω Σαξονία, ο Κλίνγκμπεϊλ ηγείται του SPD από το 2021. Προηγουμένως εργάστηκε ως βοηθός του αμφιλεγόμενου πρώην καγκελάριου Γκέρχαρντ Σρέντερ και είναι γνωστός για το στρατηγικό, προσανατολισμένο στις συμφωνίες στυλ ηγεσίας του.
Παρά το γεγονός ότι το SPD γνώρισε συντριπτική ήττα στις εκλογές στις αρχές του έτους, ο Kλίνγκμπεϊλ βγήκε από τις συνομιλίες για τον συνασπισμό με αυξημένη επιρροή, αφού διαπραγματεύτηκε προσωπικά βασικούς όρους με τον Μερτς.
Θεωρείται πολιτικός που ευνοεί τον διάλογο και τη συναίνεση κόντρα στα ανοικτά παιχνίδια εξουσίας. «Είναι πρόθυμος να συμβιβαστεί, όχι ένας αυταρχικός πολιτικός που επιβάλλει τις απόψεις του στους άλλους», δήλωσε στη France 24 ο πολιτικός επιστήμονας Βόλφγκανγκ Σρέντερ του Πανεπιστημίου του Κάσελ.
Το περιοδικό Der Spiegel περιέγραψε τον Κλίνγκμπεϊλ ως «ατάραχο, ανεπιτήδευτο, χωρίς απειλές... σχεδόν βαρετό». Είναι κάποιος που «ζυγίζει τα πράγματα, τα σκέφτεται καλά και μάλιστα πατάει φρένο όταν όλοι οι άλλοι είναι πεπεισμένοι ότι μια γρήγορη απόφαση είναι απαραίτητη». Ο Κλίνγκμπεϊλ «παρακολουθεί μαθήματα CrossFit και kickboxing αρκετές φορές την εβδομάδα, συχνά πριν από τη δουλειά, αλλά στη συνέχεια ενεργεί σαν να μην μπορεί να βλάψει ούτε μύγα», σημειώνει μεταξύ άλλων το περιοδικό.
Ο ίδιος ο Κλίνγκμπεϊλ δηλώνει στο προφίλ του στο LinkedIn πως πιστεύει ότι «οι πολιτικοί συμβιβασμοί δεν είναι εγγενώς κακοί». Μπορώ να πω από την εμπειρία μου: το να χτίζεις γέφυρες είναι κάτι που πάντα έβρισκα προσοδοφόρο και κάτι που μπορώ μόνο να ενθαρρύνω.
«Αυτή είναι η μέθοδος του Kλίνγκμπεϊλ: αγκαλιάστε τους επικριτές σας - σε περίπτωση αμφιβολίας, τόσο σταθερά ώστε να μην έχουν πλέον χώρο να κινηθούν», έγραψε το Der Spiegel.
Το μεγάλο διακύβευμα
Το μεγάλο ερώτημα είναι πού θα γείρει την πλάστιγγα ο νέος υπουργός Οικονομικών. Το φρένο χρέους της Γερμανίας, που καθιερώθηκε από την Άνγκελα Μέρκελ το 2009 για να περιορίσει την σπατάλη μετά την οικονομική κρίση, τώρα κάμπτεται από έναν κεντροαριστερό υπουργό Οικονομικών για να χρηματοδοτήσει τα τανκς.
«Ο Kλίνγκμπεϊλ χρησιμοποιεί ένα νεοφιλελεύθερο εργαλείο για να προωθήσει τον μιλιταρισμό», σχολίασε με σαρκαστικό ύφος ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων Σβεν Γκιγκολντ στην Die Zeit το Μάρτιο. Ωστόσο, η μακρά λίστα επιθυμιών του υπουργείου Άμυνας υποδηλώνει ότι ο Κλίνγκμπεϊλ δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την ιδεολογική καθαρότητα. «Δεν είμαστε ειρηνιστές. Είμαστε ρεαλιστές», επιμένει. Που υποδηλώνει ότι κλίνει προς μία πολεμική οικονομία που ενδεχομένως να μην χρειαστεί κομβικές μεταρρυθμίσεις.
