Η αλήθεια είναι πως δεν έρχεται τόσο συχνά ένας Αμερικανός πρόεδρος στην Ελλάδα. Συνεπώς, η επίσκεψη του Barack Obama ήταν από μόνη της ένα γεγονός μεγάλης σημασίας για την Ελλάδα. Φρόντισε όμως και ο ίδιος, προκειμένου υπάρχουν ζητήματα προς συζήτηση τις επόμενες μέρες, ενώ οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι δυσκολεύονταν να συγκρατήσουν τα χαμόγελά τους για την επίσκεψη του υψηλού προσκεκλημένου της χώρας μας.
Η ικανοποίηση του Μαξίμου και τα μηνύματα για το χρέος
Δεν είναι μυστικό πως η ελληνική κυβέρνηση ήθελε μια καλή κουβέντα από τον Αμερικανό πρόεδρο για το χρέος, την οποία και πήρε. Η αλήθεια είναι πως ο κ. Obama τόνισε αφενός πως μάλλον τώρα είναι το σωστό timing για την ελάφρυνση του χρέους, λέγοντας πως «πιστεύω πως υπάρχει μια ευκαιρία και οι δύο πλευρές να καταλήξουν σε μία ανθεκτική λύση αντί κάθε χρόνο ή κάθε έξι μήνες να έχουμε διαπραγμάτευση. Αυτό θα ήταν καλό για όλους. Και τώρα που η ελληνική οικονομία μπήκε και πάλι σε τροχιά ανάπτυξης, ίσως, επαναλαμβάνω, να είναι η κατάλληλη στιγμή». Bέβαια, ο κ. Obama αναγνώρισε παράλληλα την πολυπλοκότητα του συστήματος λήψης αποφάσεων στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, αλλά κυβερνητικοί αξιωματούχοι στέκονταν ιδιαίτερα στην ανωτέρω διατύπωση του Αμερικανού αξιωματούχου.
Αν για κάτι ήταν πάντως αρκετά σαφής ο κ. Obama ήταν για την άποψή του ως προς το πώς πρέπει να κινηθεί η ελληνική οικονομία. «Το είχα πει από την αρχή της κρίσης, ότι για να είναι μακρόπνοες, βιώσιμες, οι μεταρρυθμίσεις η ελληνική οικονομία χρειάζεται χώρο, για να επιστρέψει στον δρόμο της ανάπτυξης και για να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Το έχω ξαναπεί η λιτότητα δεν μπορεί να είναι η συνταγή ανάπτυξης. Ο κόσμος, οι Έλληνες πρέπει να δουν βελτίωση στην καθημερινή τους ζωή και να ανακτήσουν την ελπίδα ότι η ζωή τους θα βελτιωθεί. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα συνεχίζει να μεταρρυθμίζεται, το ΔΝΤ είπε ότι η ελάφρυνση του χρέους είναι ζωτικής σημασίας και εγώ θα συνεχίσω να ενθαρρύνω, να παροτρύνω, τους πιστωτές να κάνουν ό,τι απαιτείται για να επανέλθει η Ελλάδα στον δρόμο που οδηγεί στην οικονομική ανάκαμψη. Όλοι μας θέλουμε να πετύχει η Ελλάδα, όλοι μας θέλουμε ο ελληνικός λαός να ευημερεί και να είναι σε θέση να παρέχει καλή ζωή στις οικογένειές τους και στα παιδιά. Αυτό θα είναι καλό για την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση, για τις ΗΠΑ και εν τέλει καλό και για τον κόσμο», ανέφερε, εντάσσοντας στο ίδιο πλαίσιο την ανάγκη για προσήλωση στις μεταρρυθμίσεις, τον δημοσιονομικό χώρο και το χρέος.
Επρόκειτο για μια τοποθέτηση που άφησε πλήρως ικανοποιημένους τους επιτελείς του Μεγάρου Μαξίμου, οι οποίοι έλεγαν στη συνέχεια πως η τοποθέτηση του Αμερικανού προέδρου ήταν σαφής και ξεκάθαρη. Επιπρόσθετα, όπως σημείωναν μετέπειτα κυβερνητικοί κύκλοι, από τη συζήτηση Obama-Τσίπρα προέκυψε σύμπνοια πως η δεύτερη αξιολόγηση πρέπει να ολοκληρωθεί στο χρόνο της, άρα να υπάρχει staff level agreement έως το τέλος Νοεμβρίου. Σύμφωνα με την ελληνική γραμμή πληροφόρησης, αυτό μπορεί να γίνει εφόσον δεν υπάρχουν «αχρείαστα εμπόδια», δηλαδή πρόσθετες απαιτήσεις και κυρίως από το ΔΝΤ, κάτι με το οποίο φαίνεται να συμφωνεί η αμερικανική πλευρά.
Θα θέσει το θέμα στη Merkel;
Από την άλλη, όμως, αυτή είναι η πάγια άποψη του κ. Obama, την οποία έχει εκφράσει grosso modo ευκαιριών δοθεισών. Το ερώτημα, το οποίο ετίθετο με επιμονή, είναι αν υπάρχει πραγματικό περιθώριο παρέμβασής του στην κ. Merkel από αύριο που θα έχει επαφές τόσο με αυτή όσο και με άλλους ηγέτες της Ευρώπης στο Βερολίνο. Είναι σίγουρο πως το Μέγαρο Μαξίμου περιμένει κάτι τέτοιο. Όμως ο κ. Obama, εμμέσως πλην σαφώς, αναγνώρισε πως τον τελευταίο λόγο ως προς το ζήτημα του χρέους έχουν οι Ευρωπαίοι, οι οποίοι αποφασίζουν μέσω ενός πολύ πιο σύνθετου συστήματος από τις ΗΠΑ, μιας και απαιτείται η εμπλοκή πολλαπλών κοινοβουλίων, βάζοντας έτσι έναν αστερίσκο στη συζήτηση περί χρέους. Αυτός βέβαια υπογράμμισε την ανάγκη για εξεύρεση του κατάλληλου «μηχανισμού» και, χωρίς αμφιβολία η παραίνεσή του έχει μεγάλη βαρύτητα. Πλην όμως, ουσιαστική δυνατότητα παρέμβασης στον επόμενο Αμερικανό πρόεδρο δεν έχει, ενώ ήταν εξ’ αρχής γνωστό πως το κλειδί της λύσης κρατούν κατά τεκμήριο οι Ευρωπαίοι και ιδιαίτερα το Βερολίνο. Έτσι, αν πιστέψει κανείς τις πηγές του Insider.gr από το Βερολίνο, η τοποθέτηση Obama δεν αλλάζει επ’ ουδενί τους σχεδιασμούς της Καγκελαρίας, πλην όμως πλέον συζητείται πως η δρομολόγηση της συμμετοχής του ΔΝΤ στο πρόγραμμα θα έχει αντίκτυπο και στη συζήτηση για το χρέος, έστω και στο παρασκήνιο, χωρίς να απαιτηθεί δηλαδή να χρειαστεί να έρθει σε δύσκολη θέση η γερμανική Bundestag.
Ευρω-ατλαντικές σχέσεις και η γεωπολιτική σταθερότητα της Ελλάδας
Από την επίσκεψη αυτή προκύπτουν, πάντως, δύο κεντρικά μηνύματα, ένα που αφορά όλη την Ευρώπη και ένα που αφορά την Ελλάδα περισσότερο, πέραν του θέματος του χρέους: Το πρώτο είναι πως το μέλλον των ευρω-ατλαντικών σχέσεων δεν αλλοιώνεται ουσιωδώς με την εκλογή Trump, αντίθετα η σχέση αυτή παραμένει βαθιά ριζωμένη, μιας και δομείται στη βάση κοινών συμφερόντων. Αυτό είναι ένα κάτι που ο κ. Obama θα θελήσει να μεταφέρει και στο Βερολίνο και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, με δεδομένα τα πολλά ερωτηματικά και την αβεβαιότητα για την εκλογή του νέου Αμερικανού προέδρου. Το δεύτερο μήνυμα που εξάγεται και αφορά την Ελλάδα είναι πως η σχέση με τις ΗΠΑ παραμένει αταλάντευτη και πως η χώρα μας θα έχει στο πλευρό της τις ΗΠΑ, όσο προχωρά μπροστά, όπως είπε το βράδυ στο Προεδρικό Μέγαρο. Κάτι που σημαίνει πως για τις ΗΠΑ η Ελλάδα αποτελεί νησίδα σταθερότητας σε μια ταραγμένη περιοχή, την ώρα μάλιστα που η σχέση ΗΠΑ-Τουρκίας έχει περάσει από σαράντα κύματα τους τελευταίους μήνες. Και κατ’ επέκταση, η οικονομική σταθερότητα της χώρας μας, με τις παραμέτρους που περιέγραψε ο κ. Obama, αποτελεί βασική προϋπόθεση και για την ευκταία για τις ΗΠΑ γεωπολιτική σταθερότητα.
Κάπως έτσι και μετά τη σημερινή, πολυαναμενόμενη ομιλία του το μεσημέρι, ο κ. Obama θα μας αποχαιρετίσει και θα ταξιδέψει πρώτα στο Βερολίνο και μετά στη Λίμα του Περού, συνεχίζοντας την τελευταία του περιοδεία ως πρόεδρος των ΗΠΑ.
