Ροή
Όσο το ρολόι μετράει αντίστροφα για την διεξαγωγή των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών στην Τουρκία το επόμενος έτος, ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν θα χρειαστεί «εχθρούς». Στο εξωτερικό μέτωπο, η Κύπρος και η Ελλάδα αποτελούν «βούτυρο στο ψωμί» του Τούρκου προέδρου. Μόλις χθες στο στόχαστρο του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών μπήκε η πρόεδρος της ελληνικής Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακκελαροπούλου για τις δηλώσεις της στην εκδήλωση της επίσημης παρουσίασης του σχεδίου ανέγερσης του Μεγάρου Παγκόσμιου Ποντιακού Ελληνισμού.
Όμως για τον Τούρκο πρόεδρο οι προεδρικές εκλογές του 2023 (αν δεν διεξαχθούν πρόωρα), αποτελούν ζήτημα επιβίωσης- και πιθανώς σε περισσότερα επίπεδα από το πολιτικό. Οπότε είναι εντελώς απαραίτητος για την επιβίωση του και ο «εσωτερικός εχθρός».
Το μεγαλύτερο πρόβλημα για τη χώρα
Όπως αναφέρει η Al-Monitor, σε ομιλία του στο τουρκικό κοινοβούλιο στις 12 Ιανουαρίου, ο Ταγίπ Ερντογάν αποκάλεσε την αντιπολίτευση «το μεγαλύτερο πρόβλημα για τη χώρα», σε μια προσπάθεια του να συνδέσει την αξιωματική αντιπολίτευση με την τρομοκρατία, κατηγορώντας την επίσης ότι αντιπαθεί το Ισλάμ.
Η ομιλία θεωρήθηκε ευρέως ως ένα νέο σημάδι ότι ο Ερντογάν και οι σύμμαχοί του – που βρίσκονται σε δημοσκοπική κάμψη εν μέσω της οικονομικής αναταραχής – θα προσπαθήσουν να ποινικοποιήσουν την αντιπολίτευση, ενόψει των προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών του επόμενου έτους.
Οι σχετικές ανησυχίες έχουν αυξηθεί από τον περασμένο μήνα, όταν το υπουργείο Εσωτερικών κατηγόρησε τον δημοφιλή δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης και μέλος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) για σχέσεις με τρομοκράτες. Παράλληλα, εισαγγελείς της γειτονικής χώρας στοχοθέτησαν τον ηγέτη του CHP, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, κατηγορώντας τον ότι είχε συναντηθεί με μια ένωση Κούρδων ιμάμηδων, η οποία με τη σειρά της κατηγορείται για διασυνδέσεις με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), την ένοπλη κουρδική ομάδα που η Άγκυρα χαρακτηρίζει τρομοκρατική οργάνωση.
Όλα ξεκίνησαν με τους ισχυρισμούς του υπουργού Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού, ότι περισσότεροι από 500 υπάλληλοι του Μητροπολιτικού Δήμου της Κωνσταντινούπολης συνδέονται με τρομοκρατικές ομάδες. Ο Ιμάμογλου ζήτησε αμέσως από το υπουργείο Εσωτερικών μια λίστα με ονόματα, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Αντίθετα, το υπουργείο ανακοίνωσε ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του. στον δήμο της Κωνσταντινούπολης εντόπισε 455 άτομα που συνδέονται με το PKK και δεκάδες άλλα άτομα που συνδέονται με την ακροαριστερά και άλλες ομάδες που χαρακτηρίζονται ως τρομοκρατικές οργανώσεις.
Φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης δημοσίευσαν τα ονόματα και τις φωτογραφίες 30 από τους «τρομοκράτες» υπαλλήλους. Εννέα από αυτούς αποδείχθηκε ότι δεν ήταν καν υπάλληλοι του δήμου, ενώ οι υπόλοιποι μήνυσαν τα έντυπα για συκοφαντική δυσφήμιση.
Περιέργως, τα πρώτα έγγραφα που ήθελαν να δουν οι επιθεωρητές του ΥΠΕΣ, ήταν οι λίστες των συμβάσεων που έχει συνάψει ο δήμος της Κωνσταντινούπολης και οι επιχειρηματικές άδειες που έχει εκδώσει από το 2019, όταν ο Ιμάμογλου έγινε δήμαρχος, είπε στο Al-Monitor ο Tarik Balyali, εκπρόσωπος του CHP στο δημοτικό συμβούλιο. «Τι σχέση έχουν αυτά με μια έρευνα για την τρομοκρατία;» ρώτησε, προσθέτοντας ότι η έρευνα του υπουργείου Εσωτερικών είχε «απολύτως πολιτικά κίνητρα».
Ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο ηγέτης του ακροδεξιού Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), ο κυβερνητικός εταίρος του συνασπισμού του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν, έσπευσε να ζητήσει την απομάκρυνση του Ιμάμογλου σε περίπτωση που οι επιθεωρητές του ΥΠΕΣ «διαπιστώσουν έγκλημα». Ο Ερντογάν, από την πλευρά του, κήρυξε ήδη τον δήμαρχο ένοχο, λέγοντας ότι ο δήμος της Κωνσταντινούπολης έχει γίνει «ο μηχανισμός τρομοκρατικών οργανώσεων». Πρόσθεσε ότι «το ίδιο ισχύει και για την Άγκυρα», εγείροντας την προοπτική μιας παρόμοιας κίνησης κατά του Μητροπολιτικού Δήμου Άγκυρας. Μικρή «λεπτομέρεια»: Ο Μανσούρ Γιαβάς, ο κεμαλιστής και αντιπολιτευόμενος δήμαρχος της Άγκυρας σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις εμφανίζεται ως ο πιο ισχυρός υποψήφιος της αντιπολίτευσης για να διεκδικήσει (και να κερδίσει) την προεδρία από τον Ερντογάν, με δεύτερο τον Εκρέμ Ιμάμογλου.
Σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, οι έλεγχοι και η «φιλολογία» που έχει αναπτυχθεί είναι αποτέλεσμα της μνησικακίας του AKP: Στις δημοτικές εκλογές του 2019 το κυβερνών κόμμα έχασε τον μακροχρόνιο έλεγχο της Άγκυρας και της Κωνσταντινούπολης, οπότε πλέον προσπαθεί να κάνει δύσκολη τη ζωή των αντιπολιτευόμενων δημάρχων.
Άλλοι πιστεύουν ότι το ΑΚΡ επικεντρώνεται στις επερχόμενες προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές. Οι εκλογές είναι προγραμματισμένες τον Ιούνιο του 2023, αλλά υπάρχουν πολλές εικασίες ότι ο Ερντογάν μπορεί να προκηρύξει πρόωρες εκλογές φέτος, εάν δει περισσότερες πιθανότητες νίκης.
Τα δημοσκοπικά νούμερα του Ερντογάν μειώνονται σταθερά εν μέσω της οικονομικής αναταραχής, που τροφοδοτείται από τη σοβαρή υποτίμηση του τουρκικού νομίσματος, την εκτίναξη των τιμών και τις αυξανόμενες καταγγελίες για διαφθορά και νεποτισμό στις τάξεις του AKP. Εν τω μεταξύ, ο Ιμάμογλου και ο Μανσούρ Γιαβάς (και οι δύο μέλη του CHP), απολαμβάνουν τεράστια δημοτικότητα, με αμφότερους να προηγούνται του Ερντογάν σε μια πιθανή προεδρική κούρσα.
Οι νίκες στις δημοτικές εκλογές προήλθαν από έναν συνασπισμό δυνάμεων της αντιπολίτευσης υπό την ηγεσία του CHP και υποστηριζόμενη σιωπηρά από το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP), το οποίο έχει αντιμετωπίσει σκληρή καταστολή και κινδυνεύει να τεθεί εκτός νόμου με την κατηγορία της συνεργασίας με το PKK.
Ασχέτως υποψηφίου είναι όλοι «τρομοκράτες»
«Ανεξάρτητα από το ποιος θα είναι ο (προεδρικός) υποψήφιος του CHP, η συμμαχία AKP-MHP θα επιδιώξει να συσχετίσει αυτό το άτομο με την τρομοκρατία και να δημιουργήσει μια εκλογική στρατηγική βασισμένη σε αφηγήσεις για την εθνική επιβίωση και την ασφάλεια του κράτους», ανέφερε στο Al-Monitor ο πολιτικός σχολιαστής Εβρέν Μπάρις Γιαβούζ.
Εάν υποβληθεί ποινική μήνυση κατά του δήμου της Κωνσταντινούπολης, «οι έρευνες θα μετατραπούν σε δικαστικό ραβδί» κατά της αντιπολίτευσης, ανέφερε ο Γιαβούζ. «Ο στόχος εδώ δεν είναι να εξαχθεί ένα νομικό συμπέρασμα, αλλά να εμποτιστεί το κοινό με την αίσθηση ότι κάτι βρώμικο συμβαίνει στους δήμους», προσθέτει ο πολιτικός αναλυτής.
Στην ομιλία του στις 12 Ιανουαρίου, ο Ερντογάν συνέδεσε το CHP με το HDP και προσπάθησε να εμφανίσει και τα δύο κόμματα ως συνδεδεμένα με τρομοκράτες. Η συμμαχία AKP-MHP, είπε ο Γιαβούζ, «προσπαθεί να στριμώξει την αντιπολίτευση στο σύνολό της», ελπίζοντας ότι οι κατηγορίες θα επισκιάσουν την οικονομική κρίση, η οποία επί του παρόντος βρίσκεται στην κορυφή της δημόσιας ατζέντας.
Σύμφωνα με τον βετεράνο δημοσιογράφο Ismet Demirdogen, η έρευνα στο δήμο της Κωνσταντινούπολης σηματοδότησε «την έναρξη της αδήλωτης προεκλογικής περιόδου του AKP», αλλά ο χρόνος των εκλογών εξαρτάται από την επιτυχία των δύο βασικών τρεχουσών στρατηγικών του AKP. «Η πρώτη αφορά τον «αντι-κουρδισμό» και την εκμετάλλευση της θρησκείας και η δεύτερη αφορά την «εξουδετέρωση» των πιθανών προεδρικών υποψηφίων της αντιπολίτευσης», δήλωσε ο Demirdogen στο Al-Monitor.
Ο Κιλιτσντάρογλου κατονομάστηκε στο κατηγορητήριο επεσήμανε ο δημοσιογράφος και ο Ιμάμογλου ενδέχεται να δικαστεί για απασχόληση ατόμων που συνδέονται με την τρομοκρατία. Και εμπλέκοντας τον δήμο της Άγκυρας, «ο Ερντογάν τράβηξε στο παιχνίδι και τον Γιάβας, που επίσης διαφημίζεται ως προεδρικός υποψήφιος. Θέλουν να μπλοκάρουν και να δυσφημήσουν αυτούς τους τρεις πιθανούς υποψηφίους», τονίζει ο Demirdogen.
Όπως αναφέρει ο Τούρκος δημοσιογράφος, «ο απώτερος στόχος του AKP είναι να αναιρέσει την πρόοδο που έχουν σημειώσει οι δήμοι του CHP (προσεγγίζοντας τις μάζες), μέσω της κοινωνικής βοήθειας και αλληλεγγύης, να τους «παραλύσει» ενόψει των εκλογών και να δυσφημήσει τους πιθανούς προεδρικούς υποψηφίους. Μετά το κυβερνών κόμμα θα κάνει δημοσκοπήσεις για να δει αν το εκλογικό σώμα έχει «τσιμπήσει» ή όχι με όλα αυτά. Εάν είναι, θα προκηρύξουν αμέσως εκλογές. Σε αντίθετη περίπτωση θα συνεχίσουν αυτό το παιχνίδι».
Προσοχή στο «φύτεμα» ενοχοποιητικών στοιχείων
Ερωτηθείς εάν ο Ιμάμογλου και άλλα στελέχη της αντιπολίτευσης θα μπορούσαν να καταλήξουν στο περιθώριο, ο αντιπρόεδρος του CHP Αλί Οζτούντς ανέφερε ότι: «μπορεί (η κυβέρνηση) να έχουν τέτοιες προθέσεις, αλλά δεν θα τολμούσαν να προχωρήσουν, επειδή ο λαός και οι ψήφοι του λαού είναι αυτό που έχει σημασία στις δημοκρατίες. Ο λαός εκδήλωσε τη βούλησή του στις εκλογές σε Άγκυρα και Κωνσταντινούπολη. Θα το κάνουν και στις γενικές εκλογές».
Ωστόσο, το CHP την περασμένη εβδομάδα έστειλε ενημερωμένες οδηγίες στους δημάρχους του σε όλη τη χώρα, αναφέροντας λεπτομερώς τι πρέπει να κάνουν σε περίπτωση αστυνομικών επιδρομών, συμπεριλαμβανομένων των προφυλάξεων που θα πρέπει να λάβουν κατά της «φύτευσης» αποδεικτικών στοιχείων από πλευράς των αρχών.
Επιμέλεια Τέρρυ Μαυρίδης
Φωτογραφία @AP
