Ροή
Στις 26 Φεβρουαρίου και στις 18 και 19 Μαρτίου συναντώνται οι Ευρωπαίοι υπουργοί Γεωργίας και αναμένεται μεταξύ άλλων να συζητήσουν πιθανές αλλαγές στην Κοινή Αγροτική Πολιτική που προβληματίζει σε όλη την Ευρώπη.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων:
Η Κομισιόν προτείνει βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα μέτρα που θα μπορούσαν να προσφέρουν κάποια ανακούφιση τόσο στους αγρότες όσο και στις εθνικές διοικήσεις, οι οποίες αποτελούν το πρώτο σημείο επαφής με τους παραγωγούς και είναι υπεύθυνες για τη διαχείριση και την καταβολή των κονδυλίων της ΕΕ.
- Απλούστευση ορισμένων από τις απαιτήσεις αιρεσιμότητας με τις οποίες πρέπει να συμμορφώνονται οι γεωργοί της ΕΕ.
- Αλλαγή των κανόνων για τις εκτάσεις υπό αγρανάπαυση, σχετικά με το πρώτο πρότυπο (ΚΑΠΚ 1), το οποίο επιβάλλει την απαίτηση να διατηρούνται σταθερές οι εκτάσεις μόνιμων βοσκοτόπων στην ΕΕ από το έτος αναφοράς 2018. Η Επιτροπή προτείνει να τροποποιηθούν οι εν λόγω κανόνες έως τα μέσα Μαρτίου, ώστε να διασφαλιστεί ότι λαμβάνονται υπόψη οι διαρθρωτικές αλλαγές που προκαλούνται από τον αναπροσανατολισμό της αγοράς και τη μείωση του ζωικού κεφαλαίου, διασφαλίζοντας ότι οι γεωργοί δεν υφίστανται κυρώσεις κατά την εργασία τους και συμβάλλοντας στη μείωση του φόρτου, δεδομένου ότι λιγότερες εκτάσεις θα πρέπει να μετατραπούν εκ νέου σε μόνιμους βοσκότοπους.
- Απλούστευση της μεθοδολογίας για ορισμένους ελέγχους, με στόχο τη μείωση του αριθμού των επισκέψεων στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις από τις εθνικές διοικήσεις έως και κατά 50%. Το μέτρο αυτό ανταποκρίνεται άμεσα σε αιτήματα των κρατών μελών. Με λιγότερες επισκέψεις από τη διοίκηση για τη διαχείριση, οι γεωργοί θα έχουν περισσότερο χρόνο να αφιερώσουν στο βασικό τους έργο.
- Αποσαφήνιση της χρήσης της έννοιας της ανωτέρας βίας και των εξαιρετικών περιστάσεων. Αυτή η νομική έννοια επιτρέπει στους γεωργούς που δεν μπορούν να εκπληρώσουν όλες τις απαιτήσεις της ΚΑΠ λόγω έκτακτων και απρόβλεπτων γεγονότων (όπως σε περιπτώσεις σοβαρών ξηρασιών ή πλημμυρών) να μην τους επιβληθούν κυρώσεις. Η διευκρίνιση αυτή θα στηρίξει τις εθνικές διοικήσεις στην εφαρμογή της παρούσας διάταξης και θα διασφαλίσει την ομοιόμορφη εφαρμογή της σε ολόκληρη την Ένωση. Αυτό θα βελτιώσει επίσης τη βεβαιότητα ότι η στήριξη της ΚΑΠ για τους γεωργούς θα επηρεαστεί από αυτά τα ατυχές γεγονότα.
Στο έγγραφό της, η Επιτροπή αναφέρει επίσης πρόσθετα μεσοπρόθεσμα μέτρα που μπορούν να ελαφρύνουν τον φόρτο ιδίως για τους μικρότερους γεωργούς, και μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο να προτείνει αλλαγές για τον σκοπό αυτό στους βασικούς κανονισμούς της ΚΑΠ που συμφωνήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο το 2021.
i Μια πρόταση που υποβάλλεται μπορεί να είναι η εξαίρεση των μικρών εκμεταλλεύσεων κάτω των 100 στρεμμάτων από τους ελέγχους που σχετίζονται με τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις αιρεσιμότητας (ΚΑΠΚ). Η εξαίρεση αυτή θα απλουστεύσει σημαντικά την καθημερινή εργασία των μικροκαλλιεργητών που αντιπροσωπεύουν το 65% των δικαιούχων της ΚΑΠ, διατηρώντας παράλληλα τις περιβαλλοντικές φιλοδοξίες της, δεδομένου ότι οι μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις καλύπτουν μόνο το 9,6 % των εκτάσεων που λαμβάνουν στήριξη από την ΚΑΠ.
ii Σε περίπτωση ενδιάμεσης τροποποίησης των βασικών κανονισμών, το πρότυπο ΚΑΠΚ 8 για τη γη υπό αγρανάπαυση, το πρότυπο ΚΑΠΚ 7 για την αμειψισπορά και το πρότυπο ΚΑΠΚ 6 για την κάλυψη του εδάφους θα μπορούσαν να αναθεωρηθούν ώστε να μειωθεί περαιτέρω η επιβάρυνση για τους γεωργούς.
iii Η Επιτροπή θα διευκολύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών απλούστευσης από τα κράτη μέλη μεταξύ των διαφόρων σχετικών φορέων συνεργασίας (ομάδων εμπειρογνωμόνων, επιτροπών και άλλων).
Οι παραπάνω αλλαγές μπορούν να γίνουν σχετικά γρήγορα, ίσως και εντός τους 2024, ώστε να εφαρμοστούν για την καλλιεργητική περίοδο 2024 – 2025. Για την χώρα μας βέβαια, που η καλλιεργητική περίοδος είναι σε εξέλιξη (ξεκινάει τον Οκτώβριο κάθε έτους και ολοκληρώνεται τέλη Σεπτεμβρίου του επόμενου έτους), μερικές από τις παραπάνω αλλαγές θα φανούν χρήσιμες στους Έλληνες γεωργούς (π.χ. μείωση ελέγχων για τους μικρούς καλλιεργητές, αυτού με ιδιοκτησία κάτω των 100 στρεμμάτων).
Από την άλλη οι Έλληνες παραγωγοί περιμένουν περισσότερες απλουστεύσεις στην εφαρμογή ή ακόμα και κατάργηση κάποιων από τα οικολογικά σχήματα. Κάτι τέτοιο θα καταστεί εφικτό μετά την πρώτη «μεγάλη» ενδιάμεση αναθεώρηση αν και εφόσον η χώρα μας προτείνει σχετικές αλλαγές, και αν τελικά συμβεί αυτό, θα εφαρμοστεί μάλλον για τις χρονιές 2026 και 2027 (ίσως και 2028 και 2029 αν η υφιστάμενη ΚΑΠ παραταθεί). Μέχρι τότε τα κράτη μέλη θα προσπαθούν να απλοποιήσουν κατά το δυνατόν τις διαδικασίες ώστε οι γεωργοί να μην «μπλέκονται» σε γραφειοκρατικά μονοπάτια που δύσκολα μπορούν ακολουθήσουν. Αν ΔΕΝ απλοποιηθούν τα οικολογικά σχήματα θα χάνονται χρήματα από την ελλιπή εφαρμογή τους και αυτό θα συμβαίνει σε όλες Ευρωπαϊκές χώρες.
Αναμένουμε τα αποτελέσματα των συσκέψεων των υπουργών γεωργίας έως και τα τέλη Μαρτίου, για να δούμε αν και κατά πόσο θα εξομαλυνθεί η κατάσταση, όσον αφορά την εφαρμογή της ΚΑΠ.
