Ροή
Η εκτίμηση της κ. Ιζαμπέλ Σνάμπελ, στέλεχος της εκτελεστικής επιτροπής της ΕΚΤ, όπως μεταφέρθηκε εδώ στο insider.gr, ότι τα κέρδη είναι πια ο νέος παράγοντας στην εξίσωση του πληθωρισμού ως «κέρδη-μισθοί-τιμές» ενώ μέχρι τώρα γνωρίζαμε το κλασικό «μισθοί-κέρδη», μας έφερε στο μυαλό τις συζητήσεις που γίνονται εδώ στα «καφενεία της επαρχίας» ή για την ακρίβεια στα καταστήματα των γεωπόνων, στις γεφυροπλάστιγγες που ζυγίζονται τα προιόντα και στα συνεργεία, πού όλοι πια περνάμε μεγάλο μέρος του χρόνου μας, αφού ο εξοπλισμός μας έχει παλιώσει και συχνά «είναι εκτός λειτουργίας».
Δηλαδή με απλά λόγια η κ Σνάμπελ και η «κοινή γνώμη των καφενείων» λένε το ίδιο πράγμα: το αγροτικό προϊόν φεύγει από τον παραγωγό φθηνά αλλά το τελικό προϊόν πουλιέται πανάκριβα, διότι κάποιοι στην αλυσίδα που μεσολαβεί μεταξύ παραγωγού και τελικού καταναλωτή, τα «κονομάνε άσχημα» επί το λαικότερο.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Τι ακριβώς συμβαίνει με τον πληθωρισμό;
Ποιος είναι ο κερδισμένος δεν είναι πάντοτε εύκολο να το δεις με το μάτι. Εξαρτάται από το προιόν, τις συνθήκες, τη χρονιά. Πάντως κάποιος κάθε φορά ευεργετείται πολύ, μα πάρα πολύ.
Ας δούμε όμως την πρόσφατη εξέλιξη των πραγμάτων: Τις ημέρες που διανύουμε, συμπληρώνονται 2 χρόνια από τότε που οι τιμές των αγροτικών προιόντων ξεκίνησαν μια ξέφρενη ανοδική πορεία, που κατέληξε να αναχθεί ο πληθωρισμός τροφίμων ένας πραγματικός πονοκέφαλος. Ευθύνη για τις αυξήσεις την άνοιξη-καλοκαίρι 2021, είχαν στοιχεία της πραγματικής προσφοράς, όπως προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, αύξηση τιμών αγροτικών εφοδίων, αύξηση τιμών ενέργειας, λελογισμένη βέβαια σε σχέση με αυτό που ακολούθησε, αλλά κυρίως η μεγάλη σε ένταση κι έκταση ξηρασία στη βόρεια Αμερική, δηλ ΗΠΑ και Καναδά που μείωσε σημαντικά την παγκόσμια προφορά σε πολλά είδη τροφίμων και ζωοτροφών.
Έναν χρόνο αργότερα, δηλαδή πέρυσι το καλοκαίρι οι τιμές έφτασαν στο αποκορύφωμά τους οδηγούμενες όχι τόσο από προβλήματα στην πραγματική αγορά, όσο από την κερδοσκοπία, όπως αποδείχθηκε στο μεταξύ λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Η πρόσβαση της μεγάλης προμηθεύτριας Ουκρανίας στην παγκόσμια αγορά αποκαταστάθηκε πολύ γρήγορα, τόσο μέσω της συμφωνίας Κων/πολης όσο και των σιδηροδρομικών συνδέσεων με βορειοευρωπαικές χώρες. Η περιρέουσα εκτίμηση για την γρήγορη αυτή αποκατάσταση, βασίζεται στο γεγονός ότι η Ουκρανία ήταν παραδοσιακά προμηθευτής πολλών φτωχών χωρών κι έλλειψη σιτηρών ίσως προκαλούσε σημαντικές πολιτικές αναταράξεις σε ευρύτερες περιοχές. Φαίνεται οτι ευτυχώς πρυτάνευσε η λογική, πράγμα σπάνιο σε περιόδους πολέμου.
Οι συνθήκες όμως στην φυσική αγορά αγροτικών προιόντων είχαν εν τω μεταξύ αποκατασταθεί. Εκεί που παρέμεναν προβλήματα, ήταν στις τιμές των αγροτικών εφοδίων και κυρίως τα λιπάσματα και τους σπόρους, οι τιμές των οποίων κορυφώθηκαν περί το φθινόπωρο του 2022, λίγο δηλαδή πριν τη τρέχουσα σπορά των χειμωνιάτικων καλλιεργειών. Ετσι, οι αγρότες του βορείου ημισφαιρίου, έσπειραν με υψηλότατες τιμές κι ετοιμάζονται να θερίσουν με χαμηλές έως πολύ χαμηλές τιμές. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό δεν χρειάζεται ανάλυση και σχολιασμό…
Ολόκληρο το 2022, οι μεγάλοι παραγωγοί λιπασμάτων εμφάνισαν τεράστιες κερδοφορίες, θέμα που μας είχε απασχολήσει. Ελέγχοντας ένα πολύ κρίσιμο τομέα, δηλαδή του φαγητού της τροφής μας, όριζαν τις τιμές και τα κέρδη τους κατά το δοκούν. Τους ακολούθησαν οι παραγωγοί σπόρων με αποτέλεσμα οι σπόροι στο τέλος του 2022 να κοστίζουν σχεδόν διπλάσια από το προηγούμενο έτος. Είχαν όντως αγοράσει πρώτη ύλη σε ακριβότερη τιμή αλλά το mark up που έβαλαν ήταν ιδιαίτερα αυξημένο και βασιζόταν στην ίδια υπόθεση με τους παραγωγούς λιπασμάτων: οτι δηλαδή οι παραγωγοί έβγαλαν χρήματα πουλώντας ακριβά, άρα μπορούν να δώσουν κάτι παραπάνω για να αγοράσουν τους σπόρους της επόμενης χρονιάς που πολλοί εκτιμούσαν οτι οι τιμές θα κρατηθούν υψηλά.
Παρόμοια πολιτική, πολύ όμως πιο συγκρατημένη ακολούθησαν οι παραγωγοί αγροχημικών σκευασμάτων. Ετσι έφτασε τα σκευάσματα αυτά να κοστίζουν ελάχιστα σε σχέση με τα λιπάσματα και τους σπόρους, ακριβώς δηλαδή αντίθετα από αυτό που είχαμε συνηθίσει.
Οι τιμές, σε ονομαστικούς όρους, των τελικών αγροτικών σήμερα είναι πολύ κάτω από το ανώτατο όριο του περυσινού καλοκαιριού και αρκετά πάνω από τις προ απογείωσης τιμές. Για να τεκμηριώσουμε και με ενδεικτικά νούμερα τα όσα ειπώθηκαν παραπάνω, αναφέρουμε οτι η τιμή του εμβληματικού σιταριού στο χρηματιστήριο του Σικάγο ήταν την άνοιξη του 2021 περί τa 6,20 δολ/bs ανέβηκε στα 12 και τώρα βρίσκεται στα 6,40. Αντίστοιχα η πορεία του καλαμποκιού, μιας ευρέως χρησιμοποιούμενης ζωοτροφής, ήταν λίγο κάτω από τα 6,00 δολ/bs την άνοιξη του 2021 και τώρα βρίσκεται λίγο πάνω από τα 60,0, για να περάσει εν τω μεταξύ από τα 81,5 !
Οι τιμές όμως των τροφίμων που βρίσκονται στα ράφια των πάσης φύσεως λιανεμπορικών καταστημάτων, εκτός οτι συνεχίζουν να βρίσκονται στα ύψη, δείχνουν τάση περαιτέρω ανόδου, με αμείωτο μάλιστα «κέφι». Δεν φαντάζεται κανείς οτι το 11% που τρέχουν σήμερα οι τιμές των τροφίμων θα μηδενισθεί ή ακόμη και θα γίνει αρνητικό σε ένα ή δύο μήνες...
Οι πρώτες ύλες, δεν είναι το μοναδικό στοιχείο κόστους των τελικών τροφίμων, αλλά όπως όλοι οι εμπλεκόμενοι έχουν κατά καιρούς ομολογήσει, είναι το σημαντικότερο. Από τα υπόλοιπα στοιχεία κόστους, πολλά έχουν υποχωρήσει, με σημαντικότερη την ενέργεια που έχει μειωθεί κατά 20-25%, άλλα έχουν αυξηθεί σε ποικίλους βαθμούς και άλλα έχουν παραμείνει σχεδόν σταθερά.
Με δεδομένο οτι οι τιμές των δύο βασικότερων εισροών ενός τροφίμου δηλ της πρώτης ύλης και της ενέργειας, που συχνά αντιπροσωπεύουν πάνω από το 60% του συνολικού κόστους να είναι έντονα πτωτικές εδώ και καιρό, εκ πρώτης όψεως δεν φαίνεται κανείς “δομικός λόγος” να συνεχίσουν να αυξάνονται οι τιμές στα είδη διατροφής και μάλιστα με ένα τόσο σημαντικό ρυθμό, 3 με 4 φορές πάνω από τον μέσο όρο του πληθωρισμού!
Μάλλον πλησιάζουμε στον ορισμό του όρου κερδοσκοπία...
Αυτές τις πολύπλοκες διεργασίες εκφράζουν με απλές σκέψεις οι θαμώνες στα «καφενεία» λέγοντας «θέλουν να μας πάρουν το σιτάρι 25 λεπτά και να πουλάνε το ψωμί 2,40 ευρώ» ή «πήγε η φέτα στο θεό, να δούμε τώρα που το καλαμπόκι και το κριθάρι πάνε εκεί που ήταν (σσ τιμές δηλαδή σχεδόν 2021) να δούμε θα τη πάνε πάλι παρακάτω ή θα τη κρατήσουν εκεί ψηλά» ή «πας στο μανάβικο και νομίζεις οτι μπαίνει κι εγώ δεν ξέρω που, τίποτα κάτω από 2 ευρώ, άκου τα κρεμμύδια 1,5 ευρώ το κιλό!!!?»
Η ανάγκη επικοινωνίας και συνεννόησης όλων των μερών της αλυσίδας που ενδιαφέρεται για τις τιμές των τροφίμων, από τον καλλιεργητή σιταριού και χόρτων για ζωοτροφή, μέχρι την κ Σνάμπελ είναι περισσότερο από κάθε άλλη φορά αναγκαία. Αφού άλλωστε το ίδιο πράγμα λένε: οτι κάποιοι στο ενδιάμεσο βγάζουν παραπάνω από το κανονικό, ε τότε ας τους εντοπίσουμε και να τους ζητήσουμε το λόγο γιατί ταλαιπωρούν τον κόσμο, τις κυβερνήσεις και τις κεντρικές τράπεζες!
Επί του πιεστηρίου: γράφοντας αυτές τις γραμμές ανακοινώθηκε από το Παρίσι οτι 75 μεγάλες εταιρείες που διακινούν το 80% των τροφίμων στη Γαλλία δεσμεύτηκαν ή καλύτερα αναγκάστηκαν να το κάνουν ενώπιον του Γάλλου Υπουργού, οτι θα ξεκινήσουν μειώσεις τιμών από τον επόμενο μήνα. Η Γαλλία φαίνεται οτι εξακολουθεί να παραμένει εκτός από μεγάλη αγροτική δύναμη και στην παγκόσμια πολιτική πρωτοπορία...
