Ροή
Η ανάγκη για στροφή προς βιώσιμα προϊόντα διατροφής είναι πια αδιαμφισβήτητη. Όλοι οι κρίκοι παραγωγής τροφής από το χωράφι μέχρι το ράφι, ευθύνονται για την διαμόρφωση ενός υψηλού περιβαλλοντικού αποτυπώματος των όσων τρώμε. Πρώτα η γεωργία και κτηνοτροφία, χρησιμοποιώντας πολλά λιπάσματα και φάρμακα καθώς και τεράστιες ποσότητες νερού. Σύμφωνα με τον FAO, ενώ ο κάθε άνθρωπος χρειάζεται το πολύ 2 λίτρα πόσιμο νερό την ημέρα, η ημερήσια τροφή του χρειάζεται 3.000 ολόκληρα λίτρα!!!
Μετά είναι η φάση της μεταποίησης και συσκευασίας που προσθέτει κι αυτή το δικό της μερίδιο στο αποτύπωμα. Ενέργεια για μεταποίηση και ψύξη, υλικά συσκευασίας υψηλών προδιαγραφών ώστε να διατηρήσουν τα τρόφιμα τα επιθυμητά χαρακτηριστικά αλλά που δύσκολα συλλέγονται, επαναχρησιμοποιούνται ή ανακυκλώνονται.
Τέλος η φάση της διανομής και λιανικής πώλησης έχει κι αυτή σημαντική περιβαλλοντική επιβάρυνση με τα δεκάδες ψυγεία, τα τεράστια κλιματιζόμενα καταστήματα κα.
Υπάρχει ανάγκη όλη αυτή η αλυσίδα να κινηθεί τάχιστα προς την κατεύθυνση της βιωσιμότητας. Είναι απαίτηση των καιρών και σύντομα θα γίνει απαίτηση και των καταναλωτών, άρα όσοι μείνουν πίσω θα έχουν χάσει οριστικά το τρένο. Το μεγαλύτερο Ταμείο διαχείρισης χρημάτων, το συνταξιοδοτικό Fund της Νορβηγίας, ανακοίνωσε ότι θα αποσύρεται από εταιρείες που δεν κάνουν πολλά για την βιωσιμότητα. Το έκανε ήδη στο πρόσφατο παρελθόν, στη περίπτωση του φωσφόρου στο Μαρόκο καταδικάζοντας έτσι τις άθλιες συνθήκες εξόρυξης του ορυκτού στην Αφρικανική αυτή χώρα.
Η προκήρυξη του Ταμείου ανάκαμψης για την αναδιάρθρωση των αγροτικών καλλιεργειών πριν λίγους μήνες, του πρώτου βασικού κρίκου της νέας αλυσίδας, δεν πήγε καλά. Σε άρθρο μας τον περασμένο Φεβρουάριο επισημάναμε το πρόβλημα και καταλήξαμε ότι οι αγρότες γύρισαν την πλάτη προς το Ταμείο Ανάκαμψης αλλά ουσιαστικά και προς την πορεία προς την βιωσιμότητα και το αύριο. Δυστυχώς, οι τρέχουσες οικονομικές, κλιματολογικές και κοινωνικές συνθήκες στην ύπαιθρο δεν επιτρέπει σε πολλούς αγρότες να ονειρεύονται και σχεδιάζουν ένα σύγχρονο αύριο. Το θέμα είναι τεράστιο, οι δε δράσεις ανάταξης αυτής της καταστροφικής για όλους μας τάσης χρειάζεται χρόνο, χρήμα, προσπάθεια, εκπεφρασμένη βούληση από την πολιτεία, τις κυβερνήσεις, τους αγρότες, τους καταναλωτές από όλους μας γιατί τελικά, όλοι μας τρώμε…
Με δεδομένο λοιπόν ότι τα πράγματα στον αγροτικό τομέα χρειάζονται μακροχρόνιο επανασχεδιασμό, ο κλήρος πέφτει στην βιομηχανία τροφίμων, την επόμενη δηλαδή φάση της διαδικασίας να οδηγήσει το ελληνικό τρόφιμο στο δρόμο της βιωσιμότητας. Κι εδώ τα θέματα είναι πολλά: εκπροσωπούν την μεσογειακή διατροφή ανά τον κόσμο με το ποιο χαρακτηριστικό ίσως πρεσβευτή της την ελληνική και ακόμη ποιο ξεχωριστή Κρητική δίαιτα. Ευθύνη μεγάλη! Σε όποιο άνθρωπο ανά τον κόσμο του πείτε ότι είσαι Έλληνας, θα σου απαντήσει, Greek salad, feta cheese, mousaka, sea and sun. Άρα εκ των πραγμάτων η ελληνική βιομηχανία τροφίμων αναγορεύεται σε άτυπο Υπουργείο Οικονομικής Διπλωματίας. Άντε Υφυπουργείο για να είμαστε ποιο ακριβείς!
Τα γνωστά ελληνικά προϊόντα που ταξιδεύουν ανά την υφήλιο ή σερβίρονται στους εδώ επισκέπτες ή τρώνε οι γηγενείς Έλληνες, είναι σαφές ότι χρειάζονται lifting προκειμένου να συνεχίσουν το ρόλο τους και την επιτυχημένη τους πορεία, όπως δείχνει και η αλματώδης αύξηση των εξαγωγών αλλά και η πιστότητα των Ελλήνων καταναλωτών σε αυτά.
Κι αφού οι αγρότες μας αδυνατούν να ανταποκριθούν στα νέα αυτά δεδομένα, ας είναι η βιομηχανία τροφίμων επικεφαλής στο νέο ξεκίνημα! Οι σκέψεις αυτές, ήλθαν διαβάζοντας για τη νέα προκήρυξη του Ταμείου Ανάκαμψης για την καινοτομία και την πράσινη μετάβαση της βιομηχανία τροφίμων. Ως παραγωγός ο ίδιος, δεν αισθάνθηκα καθόλου ευχάριστα, όταν πριν λίγους μήνες ανακοινώθηκε η έλλειψη ενδιαφέροντος από μεριάς της πρωτογενούς παραγωγής να ξεκινήσει το νέο αναπτυξιακό κύκλο και να ηγηθεί των εξελίξεων. Καταλαβαίνω καλά τους λόγους, συμμερίζομαι πολλούς από αυτούς, αλλά οι ανάγκες δεν περιμένουν. Για την ακρίβεια, πολλά από τα απαιτούμενα βήματα για την αναβάθμιση βιωσιμότητας των προιόντων διατροφής έπρεπε να είχαν ήδη γίνει.
Να δούμε... Θα καταφέρει η βιομηχανία τροφίμων, όχι να απορροφήσει τα κονδύλια -αυτό είναι θέμα των όσων χειρίζονται τα σχετικά προγράμματα- αλλά να δώσει νέα πνοή στο διατροφικό μας αύριο;
