Βρυξέλλες, Μαρία Βασιλείου
«Προτείνουμε έναν φιλόδοξο αλλά ισορροπημένο προϋπολογισμό, ο οποίος θα είναι δίκαιος για όλους» δήλωσε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, παρουσιάζοντας την πρόταση της Κομισιόν για το νέο επταετή προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), ο οποίος θα κυμανθεί στα 1,135 τρις. ευρώ.
Σπάζοντας το φράγμα του 1% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ με τη νέα πρόταση η Επιτροπή επιδιώκει να αυξήσει τις δαπάνες στο 1,114% του ευρωπαϊκού ακαθάριστου εισοδήματος, με στόχο αφενός να χρηματοδοτήσει νέες προτεραιότητες και αφετέρου να περιορίσει τις περικοπές σε παραδοσιακούς τομείς, τη γεωργία και τη συνοχή.
Γεωργία και συνοχή αναδεικνύονται οι χαμένοι του προϋπολογισμού του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (2021 - 2027), αφού θα δουν τα κονδύλιά τους να μειώνονται κατά 5% και 7% αντίστοιχα, παρά την προσπάθεια του προέδρου της Επιτροπής, αλλά και τους αρμόδιου για τον προϋπολογισμό επιτρόπου Γκίντερ Έτινγκερ να πείσουν για το αντίθετο.
Ο προϋπολογισμός είναι «σοβαρός και υπεύθυνος» τόνισε ο Γιούνκερ, προσθέτοντας ότι οι περικοπές ήταν απαραίτητες για να χρηματοδοτηθούν οι νέες προτεραιότητες, το μεταναστευτικό, η προστασία των συνόρων η κοινή άμυνα, η καινοτομία. Παράλληλα, ο Έτιγκερ χαρακτήρισε τις μειώσεις σε γεωργία και συνοχή «μέτριες».
Κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου ο Έτινγκερ δήλωσε ότι «έχουμε το δικαίωμα να υπερασπιστούμε τα σύνορά μας, πρέπει να γνωρίζουμε ποιος έρχεται».
Σύμφωνα με την πρόταση για τον προϋπολογισμό, οι δαπάνες για τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων, τη μετανάστευση και το άσυλο θα τριπλασιαστούν και θα κυμανθούν σε 33 δις. ευρώ, έναντι 13 δις. ευρώ στον τρέχοντα προϋπολογισμό.
Ανάμεσα στους στόχους είναι η χρηματοδότηση 10.000 συνοριοφύλακες μέχρι το 2027 για την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Συνόρων και Ακτοφυλακής από 1200 σήμερα. Ασφάλεια και άμυνα λαμβάνουν 27.5 δις. ευρώ.
Επίσης, έρευνα και καινοτομία θα δουν τα κονδύλιά τους να αυξάνουν, φτάνοντας γύρω στα 100 δις. ευρώ, αλλά απέχοντας αισθητά από τα 160 δις. ευρώ, που είχε δηλώσει ο Γιούνκερ τον Μάρτιο. Παράλληλα, τα κονδύλια για το Erasmus+ διπλασιάζονται.
Όσον αφορά στα ταμεία συνοχής, τα οποία θα λάβουν 370 δις. ευρώ από το νέο προϋπολογισμό, ο Έτινγκερ διαβεβαίωσε ότι το 80% των παραμέτρων ένταξης στα ταμεία συνοχής αφορούν σε οικονομικούς δείκτες, ενώ στο υπόλοιπο 20% θα αποτελείται από δείκτες, που αφορούν στην εργασία, την εκπαίδευση, τα δημογραφικά, την κλιματική αλλαγή. Τα ταμεία συνοχής σε μια προσπάθεια εξισορροπήσουν την κατανομή πλούτου στην ΕΕ υπολογίζουν το μέγεθος των ενισχύσεων που παρέχουν στις φτωχότερες περιφέρειες βάση του πόσο πίσω βρίσκονταν από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Όσον αφορά στη γεωργία, που θα δει τα κονδύλια να μειώνονται κατά 5%, ο Έτινγκερ τόνισε ότι οι περικοπές στις άμεσες πληρωμές για τους αγρότες δεν θα ξεπεράσουν το 4%. Ορισμένες χώρες, μάλιστα θα δουν αυξήσεις επεξήγησε αργότερα ο αρμόδιος για τη γεωργία επίτροπος Φιλ Χόγκαν.
Επίσης, η πρόταση της Κομισιόν προβλέπει τη δημιουργία ενός μηχανισμού διασύνδεσης των πληρωμών από τον προϋπολογισμό της ΕΕ με το σεβασμό του κράτους δικαίου σε μια χώρα. Ο μηχανισμός, που αναμένεται ότι θα επηρεάσει τα κονδύλια, που λαμβάνουν κυρίως η Πολωνία και η Ουγγαρία, δύο χώρες που βρίσκονται στο στόχαστρο της ΕΕ για την έλλειψη σεβασμού στο κράτος δικαίου.
Στο νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο προτείνονται δύο νέα μέτρα.
Πρώτον, το νέο Πρόγραμμα Στήριξης Μεταρρυθμίσεων ύψους 25 δις. ευρώ, το οποίο θα παρέχει χρηματοδοτική και τεχνική στήριξη σε όλα τα κράτη μέλη για την πραγματοποίηση μεταρρυθμίσεων προτεραιότητας, ιδίως στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Επιπλέον, ένας μηχανισμός σύγκλισης θα παρέχει ειδική στήριξη σε κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ τα οποία πρόκειται να υιοθετήσουν το κοινό νόμισμα.
Το δεύτερο νέο μέτρο είναι η Ευρωπαϊκή Λειτουργία Σταθεροποίησης Επενδύσεων η οποία θα συμβάλλει στη διατήρηση των επιπέδων των επενδύσεων σε περιπτώσεις μεγάλων ασύμμετρων κλυδωνισμών. Θα λάβει αρχικά τη μορφή δανείων αντιστήριξης εγγυημένων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους έως και 30 δισ. ευρώ, που θα συνδυάζονται με χρηματοδοτική ενίσχυση στα κράτη μέλη για την κάλυψη του κόστους των τόκων. Τα δάνεια θα παρέχουν επιπλέον δημοσιονομική στήριξη σε περιόδους στενότητας των δημόσιων οικονομικών κατά τις οποίες πρέπει να διατηρηθούν οι επενδύσεις προτεραιότητας.
Η πρόταση της Κομισιόν φιλοδοξεί να θέσει τέρμα στις επονομαζόμενες «επιστροφές». Καμία χώρα δεν θα λάβει εκπτώσεις από τον προϋπολογισμό της ΕΕ μετά το 2025, καθώς προβλέπεται σταδιακή κατάργηση των «επιστροφών» για την Αυστρία, τη Δανία, τη Σουηδία, τις Κάτω Χώρες και τη Γερμανία για μια πενταετή περίοδο.
Η νέα πρόταση βρέθηκε άμεσα στο επίκεντρο αντιδράσεων, δίνοντας μια γεύση της «μάχης» που θα δοθεί σε πολιτικό επίπεδο ανάμεσα στις χώρες μέλη της ΕΕ τους επόμενους μήνες. Το υπουργείο Γεωργίας της Γαλλίας δήλωσε ότι διαφωνεί έντονα με τις περικοπές στη γεωργία με τον αρμόδιο υπουργό Στέφαν Τραβέρ να δηλώνει ότι θα υπερασπιστεί σθεναρά έναν προϋπολογισμό που να ανταποκρίνεται στα καθήκοντα που πρέπει να αντιμετωπίσει η ευρωπαϊκή γεωργία.
Άμεσα αντέδρασε και ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας. «Όσον αφορά την Ολλανδία, αυτή η πρόταση δεν είναι αποδεκτή», δήλωσε ο ολλανδός Πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε. Κατά τον Ρούτε η πρόταση της Επιτροπής σημαίνει ότι η Ολλανδία θα πληρώσει υπερβολικά μεγάλο μέρος του λογαριασμού. «Μια μικρότερη ΕΕ, ως αποτέλεσμα της Brexit, θα πρέπει επίσης να σημαίνει μικρότερο προϋπολογισμό. Αυτό συνεπάγεται σαφέστερες επιλογές και λιγότερες δαπάνες» δήλωσε, συμπληρώνοντας ότι κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων «η Ολλανδία θα πιέσει για έναν σύγχρονο προϋπολογισμό, στον οποίο τα κόστη κατανέμονται δίκαια. Υπάρχει ακόμη πολλή διαπραγμάτευση μπροστά μας».
