Μετά τις 22 Ιανουαρίου και το κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης θα ξεκινήσει η συζήτηση για τη μορφή που θα έχει η εποπτεία της Ελλάδος μετά την ολοκλήρωση του Μνημονίου στα τέλη Αυγούστου 2018.
Η πορεία μετά το τέλος του προγράμματος θα εξαρτηθεί αφενός από το εγχώριο και διεθνές περιβάλλον τον Αύγουστο του 2018, αφετέρου από το ποια θα είναι εκείνη τη στιγμή η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας.
Χθες η Τράπεζα της Ελλάδος ξεκαθάρισε πως η αποσαφήνιση της μορφής που θα λάβει η στήριξη της ελληνικής οικονομίας μετά το τέλος του προγράμματος είναι σημαντική, «στην περίπτωση που μέχρι τότε δεν θα έχει βελτιωθεί η πιστοληπτική διαβάθμιση της χώρας».
Όπως εξήγησε, εάν η πιστοληπτική διαβάθμιση της Ελλάδος από τους οίκους αξιολόγησης δεν έχει βελτιωθεί έως τον Αύγουστο, τότε θα χρειαστεί το προληπτικό πρόγραμμα για να μην χαθεί η δυνατότητα των ελληνικών ομολόγων να χρησιμοποιούνται ως εγγυήσεις στις πράξεις νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος, από τις οποίες αντλούν πολύτιμη ρευστότητα οι ελληνικές τράπεζες.
Από τις τοποθετήσεις στις οποίες προχώρησαν τις προηγούμενες εβδομάδες ο επικεφαλής του κλιμακίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ελλάδα Ντέκλαν Κοστέλο, ο οποίος είπε ότι «ο όρος καθαρή έξοδος δεν είναι ίσως η καταλληλότερη και πιο χρήσιμη ορολογία», αλλά και ο επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι ο οποίος δήλωσε στις 14 Δεκεμβρίου πως «εάν η ελληνική οικονομία εμφανίζει αδυναμίες η αντιμετώπιση των οποίων απαιτεί την ύπαρξη ενός προγράμματος, η απόφαση για αυτό θα ληφθεί από την κυβέρνηση», καθίσταται σαφές πως οι θεσμοί δεν βλέπουν «καθαρή» έξοδο από τα Μνημόνια.
Το εάν θα επιβεβαιωθούν ή όχι θα εξαρτηθεί από το εάν οι οίκοι θα αναβαθμίσουν την Ελλάδα σε βαθμό που τα ελληνικά ομόλογα θα είναι επιλέξιμα από την ΕΚΤ. Εάν αυτό δεν συμβεί έως τον Αύγουστο, τότε η προληπτική γραμμή στήριξης είναι μονόδρομος.
Για τους μη γνωρίζοντες ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) μπορεί να χορηγήσει δύο μορφές προληπτικής στήριξης. Την Προληπτική Πιστωτική Γραμμή υπό Προϋποθέσεις(PCCL) που δεν συνοδεύεται με ενισχυμένη εποπτεία και την Πιστωτική Γραμμή υπό Ενισχυμένες Προϋποθέσεις (ECCL), που συνοδεύεται με ενισχυμένη εποπτεία και με λήψη δανείου. Και οι δύο πιστωτικές γραμμές δημιουργούνται για μια αρχική περίοδο ενός έτους και μπορούν να ανανεωθούν δύο φορές, κάθε φορά για έξι μήνες.
Αυτό που πρέπει να διευκρινιστεί είναι πως όσο η Προληπτική Πιστωτική Γραμμή υπό Προϋποθέσεις (PCCL) δεν χρησιμοποιείται, ήτοι δεν αντλούνται τα διαθέσιμα κεφάλαια, τότε δεν συνεπάγεται «ενισχυμένη εποπτεία», δηλαδή η χορήγησή της δεν επιβάλλει νέα μέτρα πολιτικής. Αν όμως η πίστωση χρησιμοποιηθεί, τότε ενεργοποιείται ξανά Μνημόνιο.
Τα κυβερνητικά στελέχη φοβούνται ότι εάν η Ελλάδα λάβει προληπτική γραμμή στήριξης οι οίκοι αξιολόγησης δεν θα έχουν κανένα λόγο να αναβαθμίσουν το αξιόχρεο της χώρας, καθώς το μήνυμα θα είναι πως η χώρα παραμένει στον «αναπνευστήρα».
Σε κάθε περίπτωση η μονοετής Προληπτική Πιστωτική Γραμμή υπό Προϋποθέσεις είναι το βασικότερο σενάριο για την Ελλάδα αυτή τη στιγμή. Για να σταλεί δε το μήνυμα πως αυτή δεν θα χρησιμοποιηθεί, το Eurogroup έχει ήδη αποφασίσει να «προικοδοτήσει» την Ελλάδα με ένα μαξιλάρι ασφαλείας που θα φθάνει έως τα 15 δισ. ευρώ και θα καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδος για μια διετία μετά τη λήξη του Μνημονίου.
Προς το σκοπό αυτό ήδη έχουν συγκεντρωθεί κάποια χρήματα (περίπου 1,4 δισ. ευρώ), ενώ εντός του 2018 προβλέπεται άντληση πόρων ύψους 19,2 δισ. ευρώ, είτε μέσω ESM είτε μέσω προσφυγής στις αγορές, εκ των οποίων 10 δισ. ευρώ για τη δημιουργία ταμειακών διαθεσίμων ασφαλείας, 7 δισ. ευρώ για μείωση του βραχυπρόθεσμου χρέους προς τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης και 2,2 δισ. ευρώ για την εξόφληση ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Στο θέμα αυτό τοποθετήθηκε χθες ο Ευάγγελος Βενιζέλος ο οποίος με ερώτηση που κατέθεσε στη Βουλή ζήτησε αναλυτικά στοιχεία και έγγραφα από τον Ευκλείδη Τσακαλώτο για τα ταμειακά διαθέσιμα ασφαλείας που προβλέπονται για την περίοδο μετά το τέλος του τρίτου προγράμματος,
Όπως αναφέρει σχετικά στο κείμενο της ερώτησης ο κ. Βενιζέλος «είναι συνεπώς βέβαιο ότι δεν υπάρχει «καθαρή» έξοδος και το ζήτημα είναι να διαπιστωθεί αν ακόμη και η μη καθαρή έξοδος, δηλαδή η είσοδος στο τέταρτο μνημόνιο, θα συνοδεύεται από επαρκείς εγγυήσεις ασφάλειας ως προς την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας, χωρίς αυτή να κινδυνεύει να «κρεμαστεί» από τις αγορές».
