Ένας αναπτυξιακός προϋπολογισμός που στηρίζεται σε υψηλές επενδύσεις και πλεονάσματα, ταχεία μείωση του χρέους και «δείχνει» νέο πακέτο μέτρων 800- 900 εκατ. ευρώ το 2027 κατατέθηκε στη Βουλή από τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκο Πιερρακάκη και τον υφυπουργό Θάνο Πετραλιά.
Προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης 2,2% το 2025 και 2,4% το 2026, έναντι 1,3% και 1,2% για την Ευρωζώνη αντίστοιχα, ονομαστικό ΑΕΠ σε 260 δισ. ευρώ το 2026 (από 248,7 δισ. ευρώ το 2025) και πληθωρισμό 2,6% το 2025 και 2,2% το 2026 προβλέπει ο Κρατικός Προϋπολογισμός για το 2026 που.
Ο ρυθμός μεταβολής των επενδύσεων αναμένεται να αυξηθεί από 4,5% το 2024 σε 5,7% το 2025 και σε 10,2% το 2026, αφού αναμένεται να υλοποιηθεί ένα σημαντικά διευρυμένο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων το 2026, με πόρους ύψους 16,7 δισ. ευρώ έναντι 14,6 δισ. ευρώ το 2025. Ο λόγος επενδύσεων προς ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί από το 16,4% το 2025 σε 17,7% το 2026.
- Διαβάστε ακόμα: Νέος Προϋπολογισμός: Yψηλότερα τα πλεονάσματα, ταχύτερη η μείωση του χρέους - Η Γνώμη του Δημοσιονομικού Συμβουλίου
Το πρωτογενές αποτέλεσμα του κρατικού προϋπολογισμού αναμένεται να διαμορφωθεί σε 3,7% του ΑΕΠ για το 2025 και σε 2,8% το 2026, ενώ το συνολικό αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης σε 0,6% το 2025 και σε -0,2% το 2026. Σε αυτό το πλαίσιο, το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να παρουσιάσει για έκτο συνεχόμενο έτος τη μεγαλύτερη αποκλιμάκωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να διαμορφωθεί σε επίπεδα κάτω του 140%, με την πρόβλεψη να διαμορφώνεται σε 138,2%, που είναι το χαμηλότερο επίπεδο από το 2010.
Το ποσοστό ανεργίας προβλέπεται να βελτιωθεί περαιτέρω το 2026 κατά μισή ποσοστιαία μονάδα του εργατικού δυναμικού, διαμορφούμενο σε 8,6% βάσει της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού, το οποίο αντιστοιχεί στο χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα μετά το 2008.
Η εικόνα θα συμπληρωθεί από το νέο Μεσοπρόθεσμο που θα παρουσιαστεί στο Υπουργικό Συμβούλιο την προσεχή Τρίτη. Επίσης εκκρεμεί η ανακοίνωση του πακέτου για τη στήριξη της βιομηχανίας που θα καλυφθεί από ανακατανομή της χρήσης των εσόδων από τα δικαιώματα ρύπων.
Νέο πακέτο 800-900 εκατ. ευρώ το 2027
Επιπλέον «χώρο» για το 2027 αξίας 800 – 900 εκατ. ευρώ δείχνει η πορεία των καθαρών δαπανών, του νέου δείκτη που μετρούν οι Δημοσιονομικοί Κανόνες της ΕΕ, όπως αναφέρθηκε κατά την παρουσίαση του νέου Προϋπολογισμού από τον Υφυπουργό Θάνο Πετραλιά. Προκύπτει από τον χώρο που δημιουργεί η ρήτρα διαφυγής στις αμυντικές δαπάνες αλλά και λόγω της απόδοσης των μέτρων για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής.
Για το νέο περιθώριο παροχών, όπως είχε αναφέρει εγκαίρως το Insider, για το 2026 προς το παρόν ο «χώρος» έχει εξαντληθεί. Για το 2027 το ποσό των 800- 900 εκατ. ευρώ που υπάρχει διαθέσιμο θα αξιοποιηθεί όχι μόνο για νέα μέτρα αλλά και για άλλες ανάγκες, διευκρινίσθηκε.
Η απάντηση σε ερώτηση του Insider
Ωστόσο, σε ερώτηση του Insider για το αν μπορεί να αναγνωριστούν επιπλέον έσοδα του 2025 ως μόνιμου χαρακτήρα και έτσι να δημιουργήσουν επιπλέον περιθώρια για μια σειρά ζητήματα που έχουν προαναγγελθεί παρεμβάσεις όπως στο στεγαστικό ή η μείωση του κόστους ενέργειας για τη βιομηχανία, η ηγεσία του ΥΠΕΘΟ απάντησε πως τα στοιχεία του 2025 έχουν υπολογιστεί στο σύνολό τους, άφησε όμως ένα περιθώριο για το μέλλον.
«Ότι βλέπετε σήμερα είναι πλήρως αποτυπωμένο. Αντιλαμβάνομαι ότι ψάχνετε την είδηση, η είδηση δεν πρόκειται να δοθεί σήμερα υπό την έννοια την οποία τη ρωτάτε. Έγω θα πω μόνο ότι και ο πρωθυπουργός έχει αποδείξει ότι έχει τη βούληση για μεγαλύτερη στήριξη της κοινωνίας όποτε απαιτείται και το οικονομικό επιτελείο έχει αποδείξει ότι μπορεί να δρα καινοτόμα και ευέλικτα. Παρόλα αυτά είναι τα στοιχεία και ο δημοσιονομικός χώρος είναι αυτός που αποτυπώνεται σήμερα εδώ και μένουμε σε αυτά για την ώρα», είπε ο κ. Πιερρακάκης.
Να σημειωθεί πως με βάση τα στοιχεία της εισηγητικής έκθεσης του νέου Προϋπολογισμού, το σωρευτικό υπόλοιπο για επιπλέον δαπάνες μετά και τη χρήση της ευελιξίας της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες διαμορφώνεται σε 0,4% του ΑΕΠ έως το 2027 (που οδηγεί στα 800 – 900 εκατ. ευρώ περιθωρίου) και υπάρχει ακόμη 0,1% του ΑΕΠ για το 2028 (με βάση πάντα τα υφιστάμενα δεδομένα).
Το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να παρουσιάσει για έκτο συνεχόμενο έτος τη μεγαλύτερη αποκλιμάκωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να διαμορφωθεί σε επίπεδα κάτω του 140%, με την πρόβλεψη να διαμορφώνεται σε 138,2%, που είναι το χαμηλότερο επίπεδο από το 2010. Εκτιμάται 0πως η μείωση θα συνεχισθεί με το χρέος στο 119% του ΑΕΠ το 2029.
Στη μείωση συμβάλει και η πρόωρη αποπληρωμή του GLF (Greek Loan Facility) που θα συνεχισθεί με τον προϋπολογισμό να περιγράφει την χρονική κατανομή των φετινών πληρωμών με πλήρη εξόφληση των δόσεων του 2040 και 2041, επιβεβαιώνοντας πλήρως παλαιότερο σχετικό ρεπορτάζ του insider.gr.
Τα μέτρα
Το συνολικό κόστος των δημοσιονομικών παρεμβάσεων που έχουν νομοθετηθεί ή ανακοινωθεί για την περίοδο 2025-2027, ανέρχεται σε 3,04 δισ. ευρώ για το 2025, αυξανόμενο σε 5,94 δισ. ευρώ το 2026 (επιπλέον 2,9 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2025) και σε 7,94 δισ. ευρώ το 2027 (επιπλέον 2 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2026).
Οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις που θα εφαρμοστούν από το 2026 περιλαμβάνουν μία σειρά από φορολογικές και μισθολογικές μεταρρυθμίσεις με κύριο στόχο την ενίσχυση του εισοδήματος και τη μείωση των φορολογικών βαρών, ιδιαίτερα για τη μεσαία τάξη, τις οικογένειες με παιδιά και τους νέους. Οι κυριότερες από αυτές είναι:
• διαρθρωτική αναμόρφωση της κλίμακας φόρου εισοδήματος για μισθωτούς, συνταξιούχους, αγρότες και ελεύθερους επαγγελματίες,
• μη συμψηφισμός του 50% της αύξησης των συντάξεων με την προσωπική διαφορά για το έτος 2026 και κατάργηση του συμψηφισμού της προσωπικής διαφοράς από το 2027,
• παρεμβάσεις στα ειδικά μισθολόγια των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας καθώς και παρεμβάσεις σε λοιπές κατηγορίες υπαλλήλων, όπως του Υπουργείου Εξωτερικών, τα μέλη Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) και οι ερευνητές, οι μηχανικοί και οι λοιποί υπάλληλοι με πενταετή κύκλο σπουδών,
• σταδιακή κατάργηση του ΕΝΦΙΑ για κύριες κατοικίες σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους,
• μείωση κατά 30% του ΦΠΑ σε νησιά της περιφέρειας του Βορείου Αιγαίου, του νομού Έβρου και του νομού Δωδεκανήσων με πληθυσμό έως 20.000 κατοίκους,
• εισαγωγή ενδιάμεσου συντελεστή 25% στον φόρο εισοδήματος από ακίνητα. Παράλληλα, επεκτείνονται η φοροαπαλλαγή για κενές κατοικίες που θα εκμισθωθούν και το 2026 καθώς και η απαλλαγή ΦΠΑ στα νέα κτήρια, ενώ επεκτείνεται χρονικά ο περιορισμός νέων βραχυχρόνιων μισθώσεων στα 3 δημοτικά διαμερίσματα της Αθήνας και
• μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης για τις κατοικίες, η οποία κυμαίνεται από 30% έως 35%, σημαντικές μειώσεις των αντικειμενικών δαπανών για τα αυτοκίνητα, προσαρμογές στο ελάχιστο εισόδημα για τους ελεύθερους επαγγελματίες σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους και εξαίρεση από το ελάχιστο εισόδημα για τις νέες μητέρες.
Οι παρεμβάσεις αυτές πραγματοποιούνται εντός των δημοσιονομικών στόχων. Το συνολικό κόστος των νέων μέτρων για το 2026 ανέρχεται σε 1,76 δισ. ευρώ.
Πέραν των ανωτέρω παρεμβάσεων, τον Απρίλιο 2026 θα αυξηθεί περαιτέρω ο κατώτατος μισθός με στόχο να ανέλθει στο ποσό των 950 ευρώ τον Απρίλιο 2027 από το ποσό των 880 ευρώ που είναι σήμερα. Η αύξηση αυτή επηρεάζει το επίδομα ανεργίας, το επίδομα μητρότητας, τα επιδόματα τριετιών, την αμοιβή υπερωριών και τους βασικούς μισθούς των δημόσιων υπαλλήλων.
Επιπρόσθετες παρεμβάσεις είναι οι ακόλουθες:
• επέκταση του προγράμματος ανακαίνισης σχολείων «Μαριέττα Γιαννάκου» με επιπλέον 300 εκατ. ευρώ ως δωρεά από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, με αποτέλεσμα ο συνολικός προϋπολογισμός να ανέλθει στο ποσό των 650 εκατ. ευρώ. Η εν λόγω παρέμβαση αποσκοπεί στην ανακαίνιση περισσότερων από 2.500 σχολικών μονάδων,
• θέσπιση υπερεκπτώσεων 100% για επενδυτικές δαπάνες σε στρατηγικούς τομείς, όπως η άμυνα και η κατασκευή οχημάτων καθώς και αεροσκαφών και των εξαρτημάτων αυτών και
• μη υπολογισμός της Εισφοράς Αλληλεγγύης για τους εργαζόμενους συνταξιούχους με βάση την προσαύξηση της σύνταξής τους λόγω της εργασίας.
Oι κίνδυνοι
Οι κυριότεροι βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι για τη διαμόρφωση του ρυθμού ανάπτυξης το 2025 και το 2026 σύμφωνα με το ΥΠΕΘΟ συνοψίζονται σε πιθανή όξυνση των γεωπολιτικών αναταραχών, σε ενδεχόμενη παρέκκλιση από τη δασμολογική συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ ή σε άλλη αποσταθεροποίηση των όρων του διεθνούς εμπορίου, σε μεγαλύτερη του αναμενόμενου επίπτωση των δασμών στην παγκόσμια και την ευρωπαϊκή οικονομία, σε εντονότερη εκδήλωση των φαινομένων κλιματικής αλλαγής και στην περίπτωση καθυστέρησης της πραγματοποίησης προγραμματιζόμενων επενδύσεων.
Παράλληλα, η ανατίμηση του ευρώ ενέχει κινδύνους για το εξωτερικό ισοζύγιο και την ανταγωνιστικότητα στην Ευρωζώνη, ενώ η εφαρμογή συσταλτικής δημοσιονομικής πολιτικής σε μεγάλες οικονομίες της ΕΕ ενδέχεται να επιδράσει αρνητικά στην εξωτερική ζήτηση.
Αντιθέτως, εκτιμάται πως θετική επίδραση στον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας θα μπορούσε να προέλθει από την περαιτέρω ενίσχυση της δυναμικής του εξωτερικού τουρισμού και της ναυτιλίας, από τις εγχώριες εξελίξεις στον τομέα της ενέργειας και των προγραμματιζόμενων επενδύσεων, από την ταχύτερη αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, συνδεόμενη και με τις διεθνείς εξελίξεις στις τιμές ενέργειας, καθώς και από τη μεγαλύτερη του αναμενόμενου επενδυτική και αναπτυξιακή ώθηση, ως επακόλουθο των συνεργειών που απορρέουν από τις υλοποιούμενες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Το εναλλακτικό σενάριο
Στον Προϋπολογισμό περιλαμβάνεται (βάση υποχρέωσης έναντι της ΕΕ) και ανάλυση ευαισθησίας με 3 εναλλακτικά σενάρια. Το κυριότερο εξετάζει τις επιπτώσεις μίας ανατίμησης του ευρώ σε σχέση με το δολάριο κατά 10%. Οδηγεί σε μείωση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 0,3% σε σχέση με το βασικό σενάριο, ήτοι σε πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης ίσο με 2,0%. Η απόκλιση από το βασικό σενάριο είναι μεγαλύτερη για το ονομαστικό ΑΕΠ (κατά 1,1% μικρότερο).
Το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης αυξάνεται κατά 1,8 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το βασικό σενάριο, ως αποτέλεσμα του χαμηλότερου δημοσιονομικού ισοζυγίου και κυρίως της χαμηλότερης αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ.
Επαναλαμβάνονται τα σενάρια για την αναδιανεμητική δράση των μέτρων στήριξης που ήταν και στο προσχέδιο του Οκτωβρίου και δείχνουν όφελος από 152 ευρώ για το πιο φτωχό 10% των πολιτών και 1520 ευρώ για το πιο εύπορο 10% από το πακέτο μέτρων στήριξης του 2026 (παρεμβάσεις στην φορολογική κλίμακα, αυξήσεις συντάξεων, κατώτατου και μισθών στο Δημόσιο).
