Αν και πρέπει να γίνουν σημαντικά βήματα για την αξιοποίηση της πυρηνικής ενέργειας στην Ελλάδα, η χώρα μας δεν ξεκινά από το μηδέν, όπως σημείωσε ο Δρ. Χρήστος Χουσιάδας, Διευθυντής Ερευνών του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» και Πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, σε χθεσινή εκδήλωση με θέμα την προοπτική ανάπτυξης πυρηνικής μονάδας στη χώρα μας.
Πρόκειται για τη δεύτερη ανάλογη εκδήλωση, που διοργανώθηκε από το Ινστιτούτο Εξωτερικών Υποθέσεων. Στην πρώτη ημερίδα της Athlos Energy είχε λάβει μέρος ο κ. Νίκος Τσάφος, τότε ενεργειακός σύμβουλος του πρωθυπουργού και πλέον υφυπουργός ΠΕΝ, ο οποίος είχε επισημάνει πως η κυβέρνηση παρακολουθεί τις εξελίξεις. Επίσης, στο διάστημα που μεσολάβησε, επίσης η χώρα μας έκανε το πρώτο βήμα για ένταξη στην «πυρηνική κοινότητα» της ΕΕ, με τη συμμετοχή τον Οκτώβριο στη συνάντηση της «Nuclear Alliance».
Σύμφωνα με τον Δρ. Χουσιάδα, σημαντική αφετηρία αποτελεί η ύπαρξη αντιδραστήρα στη χώρα μας (για ερευνητικούς σκοπούς), όπως και θεσπισμένου πλαισίου για τη λειτουργία του. Αν και οι δύο αυτές προϋποθέσεις δεν αρκούν, οι γενικές απαιτήσεις ασφαλείας δεν θα είναι διαφορετικές για έναν εμπορικό πυρηνικό σταθμό.
Ο Διευθυντής Ερευνών υπογράμμισε πως διεθνώς τα δεδομένα έχουν αλλάξει προς το θετικό με τους μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες (SMRs). Έτσι, μπορεί για παράδειγμα να επιλεγεί η λύση του πλωτού αντιδραστήρα, με την εγκατάσταση ενός SMR σε πλοίο.
Οι πλωτοί πυρηνικοί αντιδραστήρες
Οι πλωτοί πυρηνικοί αντιδραστήρες θα μπορούσαν να διασφαλίσουν μεγαλύτερη κοινωνική αποδοχή, ενώ επίσης θα πρόσφεραν ευελιξία, καθώς θα υπήρχε η δυνατότητα να μεταφερθούν σε περιοχές για την παραγωγή ενέργειας. Επίσης, υπάρχουν 70 χρόνια εμπειρίας στην παραγωγή πυρηνικής ενέργειας στη θάλασσα, μίας τεχνολογίας που χρησιμοποιείται σε πολεμικά σκάφη, υποβρύχια και παγοθραυστικά).
Όπως πάντως τόνισε, για να αποκτήσει η χώρα μας πυρηνικό πρόγραμμα, θα πρέπει να υπάρξει μακροχρόνιος σχεδιασμός, καθώς και ένα κέντρο λήψης αποφάσεων, το οποίο θα συντονίζει την ανάπτυξη του πυρηνικού προγράμματος. Όσον αφορά τα πυρηνικά απόβλητα, ο κ. Χουσιάδας σημείωσε πως θα πρέπει να εξεταστεί η επιλογή διαχείρισής τους από τον παραγωγό του καυσίμου, με δεδομένο ότι η διαχείρισή τους εγχώρια είναι ακόμη πιο μακρόπνοο πρότζεκτ από τη δρομολόγηση της πρώτης πυρηνικής μονάδας.
Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας υπογράμμισε πως η είσοδος της χώρας μας στο «κλαμπ» των πυρηνικών χωρών περνά από τρία βήματα, ξεκινώντας από την κατάρτιση μίας διακρατικής συμφωνίας με χώρα η οποία διαθέτει τεχνογνωσία και εμπειρίας.
«Στη συνέχεια θα πρέπει να βρεθεί το πολιτικό θάρρος η πυρηνική ενέργεια να ενσωματωθεί στην ενεργειακή στρατηγική, παίρνοντας θέση στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Επίσης, θα χρειαστεί ένα στιβαρό χέρι να οργανώσει τα εσωτερικά του κράτους, ώστε η επένδυση να μην εξελιχθεί σε Οδύσσεια», πρόσθεσε.
Το οικονομικό «αποτύπωμα»
Η πυρηνική ενέργεια όχι μόνο αποτελεί τον δρόμο για την πλήρη απανθρακοποίηση του ενεργειακού μίγματος, αλλά και προσφέρει μία σειρά από ευκαιρίες στη χώρα μας, τόνισε από την πλευρά του ο Δρ. Διονύσιος Χιώνης, ειδικός στην πυρηνική μηχανική και φυσική, καθώς και συνιδρυτής της Athlos Energy η οποία προωθεί τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας στη χώρα μας.
Σημείωσε πως η τεχνολογία είναι ήδη αρκετά διαδεδομένη, καθώς αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε λειτουργία πάνω από 300 αντιδραστήρες, οι οποίοι θα αυξηθούν τα επόμενα χρόνια. Πρόκειται για μία ενεργειακή πηγή με σημαντικό οικονομικό αποτύπωμα, καθώς με βάση μελέτη του Nuclear Europe για το 2023, τα έσοδα του κλάδου για την οικονομία άγγιξαν τα 251 δισ. ευρώ, αποδίδοντας 47 δισ. φόρους και απασχολώντας 800.000 εργαζόμενους.
Σημείωσε ότι η χώρα μας σύντομα θα περιτριγυρίζεται από πυρηνικά εργοστάσια (όταν ολοκληρωθεί και η επένδυση της Τουρκίας στο Ακούγιου) με συνέπεια να υφίσταται όλα τα ρίσκα (π.χ. ενός ατυχήματος), χωρίς να απολαμβάνει τα οφέλη. Με βάση την ίδια μελέτη, ένα κράτος που θα κάνει την «είσοδό» του στην πυρηνική ενέργεια, με ένα σταθμό 1 GW, τα έσοδα του για την οικονομία θα ανέλθουν σε 2,4 δισ. ευρώ, οι φόροι για το κράτος σε 400 εκατ., με την επένδυση να στηρίζει 80.000 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τον κ. Χιώνη, η «πρεμιέρα» της Ελλάδας δεν θα πρέπει να γίνει με την τεχνολογία SMR, για την οποία υπάρχουν σημαντικές αβεβαιότητες, καθώς βρίσκεται στα πρώτα της βήματα. Στο σενάριο άμεσης δρομολόγησης του ελληνικού πυρηνικού προγράμματος, ιδανικότερη λύση θα ήταν ένας μεγάλος πυρηνικός αντιδραστήρας, για τους οποίους υπάρχει πολυετής τεχνογνωσία, ενώ μπορεί να γίνει πρόβλεψη του οικονομικού τους κόστους.
Οι ευκαιρίες
Όσον αφορά τη χώρα μας, σύμφωνα με τον συνιδρυτή της Athlos Energy, η πυρηνική ενέργεια μπορεί να δώσει λύση στο πρόβλημα της λειψυδρίας. Ήδη από το 1975 λειτουργούν αντιδραστήρες με διπλή λειτουργία (ηλεκτροδότηση και αφαλάτωση), με μία μονάδα 100 MW να μπορεί να παράγει 600.000 κυβικά μέτρα νερού, καλύπτοντας τις ανάγκες 3 εκατ. καταναλωτών.
Πρόσθεσε ότι η ύπαρξη πυρηνικών εργοστασίων αποτελεί στοιχείο προσέλκυσης επενδύσεων στα data centers, καθώς τα τελευταία χρόνια οι ιντερνετικοί κολοσσοί αντιμετωπίζουν την πυρηνική ενέργεια σαν τη λύση που μπορεί να καλύψει το φορτίο βάσης αυτών των υποδομών. Επομένως, αν τα πυρηνικά λείπουν από το εγχώριο ενεργειακό μίγμα, είναι πιθανό η Ελλάδα να «παρακαμφθεί» από τις επενδύσεις.
Την ίδια στιγμή, οι πυρηνικές μονάδες θα μπορούσαν να απανθρακοποιήσουν όλη την εγχώρια βαριά βιομηχανία – διυλιστήρια, παραγωγή αλουμινίου και τσιμεντοβιομηχανίες. Μάλιστα, ένας πυρηνικός στόλος 5 GW θα ήταν αρκετός για να γίνουν net zero όλοι οι εγχώριοι ενεργοβόροι καταναλωτές.
Καθώς το 20% του παγκόσμιου στόλου είναι ελληνόκτητο, το «πρασίνισμα» της ναυτιλίας μέσω της πυρηνικής ενέργειας έχει έντονα ελληνικό άρωμα. Μάλιστα, σύμφωνα με τον κ. Χιώνη, πέρα από τη μετατροπή πλοίων σε πυρηνοκίνητα, οι πλωτοί αντιδραστήρες δίνουν την ευκαιρία για για την τροφοδοσία με ρεύμα ενός συμπλέγματος νησιών.
Από την άλλη μεριά, οι πλωτοί αντιδραστήρες αποτελούν ευκαιρία για τα ελληνικά ναυπηγεία, με την κατασκευή μονάδων στη χώρα μας. Παράλληλα, η εγχώρια ναυπηγική βιομηχανία μπορεί να δραστηριοποιηθεί στην κατασκευή τμημάτων χερσαίων αντιδραστήρων. Επομένως, η Ελλάδα μπορεί να αποκτήσει παρουσία στην εφοδιαστική αλυσίδα, πριν υλοποιήσει το πυρηνικό της πρόγραμμα.
