Ολοένα και πιο μεγάλο γίνεται το μερίδιο του ΦΠΑ στα κρατικά έσοδα, αυξάνοντας συνεχώς την εξάρτηση του ελληνικού κρατικού κορβανά από τη φορολόγηση στην κατανάλωση. Η στήριξη του προϋπολογισμού από την έμμεση φορολογία θα συνεχιστεί και το 2026 σύμφωνα με το Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού 2026 με σχεδόν 4 στα 10 ευρώ κρατικών εσόδων από φόρους να αναμένονται από τον ΦΠΑ.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΥΠΕΘΟ, τα φορολογικά έσοδα το 2026 θα φτάσουν τα 73,5 δισ. ευρώ καταγράφοντας αύξηση 2,65 δισ. ευρώ σε σχέση με 2025. Από αυτά τα έσοδα ΦΠΑ θα είναι 29,129 δισ. ευρώ και τα έσοδα από Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης (ΕΦΚ) θα είναι 7,447 δισ. ευρώ. Συνολικά, οι έμμεσοι φόροι αναμένεται να ξεπεράσουν τα 40 δισ. ευρώ. Και όλα αυτά αν δεν ξεπεραστούν και πάλι οι στόχοι όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια.
Η ενίσχυση της κατανάλωσης από κατοίκους και από τους ολοένα και αυξανόμενους τουρίστες και ο πληθωρισμός σε συνδυασμό με την επέκταση των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής και τον κινήσεων κατά της φοροδιαφυγής έχουν οδηγήσει τα έσοδα του ΦΠΑ σε συνεχόμενα υψηλά τα τελευταία χρόνια. Η πορεία είναι σταθερά ανοδική -με εξαίρεση το 2020 λόγω πανδημίας και lockdown- με αποτέλεσμα το μερίδιο του ΦΠΑ από το 31,11% των εσόδων που ήταν το 2015 να προσεγγίσει το 40% το 2026.
Ο ΦΠΑ που έχει μείνει απείραχτος στο 24% σε αντίθεση με τις ελαφρύνσεις στην άμεση φορολογία οδηγεί σε σημαντική αύξηση εσόδων που ενισχύονται και από τα μέτρα κατά της φοροδιαφυγής μειώνοντας συνεχώς το λεγόμενο «κενό ΦΠΑ», δηλαδή η απώλεια του φόρου που δεν εισπράττεται. Έτσι, δημιουργείται και επιπλέον δημοσιονομικός χώρος για παροχές.
Όλα αυτά, όμως, δεν έρχονται χωρίς παρενέργειες. Όσο αυξάνεται η εξάρτηση του προϋπολογισμού από τον ΦΠΑ, τόσο μειώνονται και οι δυνατότητες μείωσης του. Και αυτό ειδικά από τη στιγμή που στην άμεση φορολογία, η οποία θεωρείται ότι ενέχει μεγαλύτερη δικαιοσύνη λόγω της αναλογικότητας, δεν έχουν σημειωθεί η ίδια εντυπωσιακή βελτίωση.
