Oι δασμοί Τραμπ και το ισχυρό ευρώ συνθέτουν το «τέλειο τοξικό μείγμα» για την κατάρρευση των εξαγωγών της ΕΕ προς τις ΗΠΑ. Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ προχωρά ωστόσο σε νέο γύρο δασμών βάζοντας στο στόχαστρο τα φάρμακα με πατέντα, τα βαριά φορτηγά και οικιακά είδη. Πολύ περισσότερο, προανήγγειλε ότι τις επόμενες εβδομάδες θα ακολουθήσουν και νέοι δασμοί στους ημιαγωγούς και στις σπάνιες γαίες.
Οι ευρωπαϊκές εξαγωγές προς τις HΠΑ έχουν δεχθεί ισχυρό πλήγμα τους τελευταίους μήνες, καθώς επηρεάζονται αρνητικά από την επιβολή υψηλότερων δασμών από την Ουάσινγκτον και από την ενίσχυση του ευρώ, που καθιστά τα ευρωπαϊκά προϊόντα ακριβότερα για τους Αμερικανούς αγοραστές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του UN Comtrade, τα οποία επικαλείται το Euronews, τον Ιούλιο του 2025 οι ΗΠΑ εισήγαγαν αγαθά αξίας 53,7 δισ. δολαρίων από την ΕΕ, ποσό μειωμένο κατά 10% σε σχέση με τον Ιούλιο του προηγούμενου έτους.
Τους τελευταίους τρεις μήνες, οι εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ ανήλθαν σε 168,1 δισ. δολάρια, σημειώνοντας απότομη πτώση από τα 213,2 δισ. δολάρια του προηγούμενου τριμήνου. Το προηγούμενο νούμερο είχε ενισχυθεί τεχνητά λόγω του φαινομένου του «προκαταβολικού στοκαρίσματος» τον Μάρτιο, όταν οι αμερικανικές επιχειρήσεις έσπευσαν να εισάγουν ευρωπαϊκά προϊόντα πριν από την επιβολή νέων δασμών στις 2 Απριλίου.
Οι εξαγωγές φαρμακευτικών και αυτοκινήτων οδηγούν την πτώση
Οι μεγαλύτερες μειώσεις σημειώθηκαν σε βασικούς ευρωπαϊκούς εξαγωγικούς τομείς, όπως τα φαρμακευτικά προϊόντα και τα αυτοκίνητα. Τον Ιούλιο του 2025, οι εισαγωγές φαρμακευτικών από την Ευρώπη στις ΗΠΑ υποχώρησαν στα 9,5 δισ. δολάρια έναντι 11,5 δισ. δολαρίων τον Ιούλιο του 2024.
Ακόμα πιο έντονη ήταν η πτώση στις εξαγωγές οχημάτων. Οι αμερικανικές εισαγωγές ευρωπαϊκών αυτοκινήτων μειώθηκαν στα 4,68 δισ. δολάρια, από 6,2 δισ. δολάρια πέρυσι τον Ιούλιο.
Η τριμηνιαία τάση αποτυπώνει ακόμη πιο καθαρά την καθοδική πορεία: Οι εξαγωγές αυτοκινήτων ανήλθαν σε 13,6 δισ. δολάρια, έναντι 16,23 δισ. το προηγούμενο τρίμηνο και 19,3 δισ. δολαρίων την αντίστοιχη περίοδο του 2024.
Η πτώση των εξαγωγών είχε άμεσο αντίκτυπο και στο εμπορικό πλεόνασμα της ΕΕ έναντι των ΗΠΑ. Τον Ιούλιο, η ΕΕ κατέγραψε πλεόνασμα 11,97 δισ. δολαρίων, σχεδόν το μισό από τα 23,6 δισ. της ίδιας περιόδου πέρυσι.
Σε τριμηνιαία βάση, το εμπορικό πλεόνασμα της ΕΕ προς τις ΗΠΑ υποχώρησε στα 40,4 δισ. δολάρια, από 85,8 δισ. το προηγούμενο τρίμηνο και 61,9 δισ. την ίδια περίοδο του 2024.
Δασμοί και ισχυρό ευρώ πιέζουν το εμπόριο
Δύο βασικές δυνάμεις πλήττουν το διατλαντικό εμπόριο: οι δασμοί και η ισοτιμία.
Στις 2 Απριλίου, ο Τραμπ επέβαλε δασμό 20% σε όλες τις εισαγωγές από την ΕΕ, ο οποίος μειώθηκε στο 15% τον Ιούλιο. Αν και παραμένει χαμηλότερος σε σχέση με τους δασμούς που επιβλήθηκαν σε άλλους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, όπως η Ινδία και η Βραζιλία, είναι πέντε φορές υψηλότερος από τα περσινά επίπεδα.
Για τα αυτοκίνητα, οι ΗΠΑ συμφώνησαν να εφαρμόσουν δασμό 15%, μειωμένο από 27,5%.
Ωστόσο, οι δασμοί δεν είναι ο μόνος παράγοντας. Το ευρώ έχει επίσης ενισχυθεί σημαντικά έναντι του δολαρίου φέτος, καθιστώντας τα ευρωπαϊκά προϊόντα ακριβότερα για τους Αμερικανούς καταναλωτές.
Το ενιαίο νόμισμα έχει ενισχυθεί από 1,02 στην αρχή του έτους σε 1,18 ένατι του δολαρίου το Σεπτέμβριο. Συγκριτικά με τον Ιούλιο του 2024, το ευρώ έχει ενισχυθεί πάνω από 8%, πλήττοντας σημαντικά την ανταγωνιστικότητα τιμών των ευρωπαϊκών προϊόντων.
Με πολιτικούς και νομισματικούς αντίθετους ανέμους να συνεχίζουν, το δεύτερο εξάμηνο του 2025 προβλέπεται δύσκολο για τους Ευρωπαίους εξαγωγείς που στοχεύουν στη μεγαλύτερη αγορά του κόσμου.
Νέοι δασμοί Τραμπ
Ο Τραμπ ανακοίνωσε νέο δασμό 100% στα φάρμακα που δεν παράγονται στις ΗΠΑ.
«Από την 1η Οκτωβρίου 2025, θα επιβάλλουμε δασμό 100% σε κάθε επώνυμο ή κατοχυρωμένο με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας φαρμακευτικό προϊόν, εκτός εάν η εταιρεία χτίζει εργοστάσιο φαρμακευτικής παραγωγής στην Αμερική», ανήρτησε ο Τραμπ στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Truth Social, χωρίς να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες.
Πολλές από τις μεγαλύτερες φαρμακευτικές εταιρείες έχουν ήδη ανακοινώσει νέες επενδύσεις και κατασκευές εργοστασίων στις ΗΠΑ τους τελευταίους μήνες, όπως η Eli Lilly, η AstraZeneca, η Roche Holding και η GSK. Σύμφωνα με τη Wall Street Journal, φέτος περισσότερες από δώδεκα φαρμακευτικές έχουν δεσμευτεί να επενδύσουν πάνω από 350 δισ. δολάρια μέχρι το τέλος της δεκαετίας για παραγωγή, έρευνα, ανάπτυξη και άλλες λειτουργίες στις ΗΠΑ.
«Όλες οι μεγάλες φαρμακευτικές έχουν παρουσία στις ΗΠΑ και σχεδόν όλες έχουν ανακοινώσει μεγάλες επενδύσεις τα τελευταία χρόνια», δήλωσε στο Βloomberg η Σίμπιλε Μπισκοφμπέργκερ Φρικ, αναλύτρια της Vontobel. «Θα τις προστατέψει αυτό από τους δασμούς; Κατά την άποψή μας, ναι.»
Περίπου 9 στις 10 συνταγές στις ΗΠΑ αφορούν γενόσημα φάρμακα, τα οποία δεν επηρεάζονται από τους δασμούς για «επώνυμα ή πατενταρισμένα» φάρμακα που ανακοίνωσε ο Τραμπ.
Οι φαρμακοβιομηχανίες αντιτίθενται στους δασμούς, υποστηρίζοντας ότι τα φάρμακα ιστορικά εξαιρούνται από τέτοια μέτρα. Έχουν κάνει έντονο lobbying στην κυβέρνηση, προτείνοντας τη φορολογική πολιτική ως καλύτερο τρόπο για την ενίσχυση της εγχώριας φαρμακευτικής παραγωγής.
Βαρέα φορτηγά και οικιακά είδη
Τα βαρέα φορτηγά που εισάγονται από το εξωτερικό θα επιβαρυνθούν με δασμό 25%, ανακοίνωσε επίσης ο Τραμπ, προσθέτοντας ότι ο λόγος είναι η προστασία των μεγάλων κατασκευαστών βαρέων φορτηγών από τον αθέμιτο εξωτερικό ανταγωνισμό.
Οι κατασκευαστές επαγγελματικών φορτηγών βασίζονται σε εργοστάσια στο Μεξικό για την παραγωγή βαρέων φορτηγών που προορίζονται για την αμερικανική αγορά.
«Οι δασμοί θα προκαλέσουν ανοδική πίεση στις τιμές, ειδικά σε εκείνα που κατασκευάζονται στο Μεξικό», σχολίασε ο Kenny Vieth, αναλυτής αγοράς φορτηγών στην Ιντιάνα.
Επιπλέον, ο Τραμπ ανακοίνωσε δασμό 50% σε ντουλάπια κουζίνας, έπιπλα μπάνιου και παρόμοια προϊόντα, καθώς και δασμό 30% στα έπιπλα σαλονιού με ταπετσαρία. Ο λόγος είναι η μαζική πλημμύρα τέτοιων προϊόντων στις ΗΠΑ από ξένες χώρες.
