Με τη Λευκωσία να μην δείχνει σημάδια υπαναχώρησης αναφορικά με την έναρξη χρηματοδότησης της διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου -τη στιγμή που η Αθήνα κρατά χαμηλούς τόνους διαμηνύοντας ωστόσο ότι αποτελεί «κόκκινη γραμμή» ο επιμερισμός του κόστους- επιβεβαιώθηκε και χθες ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις που να δικαιολογούν μία έστω και μικρή αισιοδοξία για άρση του αδιεξόδου.
Μάλιστα, από την πλευρά της Λευκωσίας υπήρξε ένα σαφές «σήμα» που καταδεικνύει ότι οι παλινωδίες για το έργο δεν πρόκειται να λάβουν τέλος. Έτσι, ενώ οι δηλώσεις προχθές το βράδυ του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη, φάνηκε να διασκεδάζουν έως ένα βαθμό τις τοποθετήσεις που είχαν προηγηθεί για το έργο από τον Κύπριο Υπουργό Οικονομικών, Μάκη Κεραυνού, ο κ. Κεραυνός επανήλθε στο ίδιο μοτίβο.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την προδημοσίευση αποσπασμάτων από συνέντευξή του η οποία θα δημοσιευτεί την επόμενη Κυριακή, ο Κύπριος ΥΠΟΙΚ επιμένει στη μη βιωσιμότητα του έργου, επικαλούμενος και πάλι δύο μελέτες που έχει στη διάθεσή του. Επίσης, αφήνει να εννοηθεί ότι ο ίδιος δεν θα συναινέσει στην εκταμίευση για το 2025 των πρώτων 25 εκατ. ευρώ για το πρότζεκτ, όπως προβλέπει το Πλαίσιο Κατανόησης που έχουν υπογράψει οι δύο χώρες.
«Δύο γραμμές» στη Λευκωσία
Από την άλλη πλευρά, μπορεί η ελληνική κυβέρνηση να μην επιδόθηκε σε μπαράζ δηλώσεων για το θέμα, όπως είχε γίνει ένα 24ωρο νωρίτερα, φρόντισε ωστόσο διά του κυβερνητικού εκπροσώπου να καταστήσει σαφές ότι δεν μπορεί να παραβλεφθεί το ζήτημα της χρηματοδότησης του Great Sea Interconnector.
«Δεν νομίζω ότι υπάρχει κανείς που πιστεύει ή προτείνει είτε από τους δημοσιολογούντες είτε από τα πολιτικά κόμματα, ότι πρέπει το έργο αυτό να πληρωθεί μόνο από τον Έλληνα φορολογούμενο. Άρα, αυτό είναι κάτι το οποίο δεν μπορούμε να το προσπεράσουμε», σημείωσε χαρακτηριστικά ο Παύλος Μαρινάκης στην ενημέρωση των πολιτικών συντακτών.
Μίλησε για «αμφίσημες δηλώσεις» του κ. Κεραυνού, ζητώντας από τη Λευκωσία να ξεκαθαρίσει τη στάση της. Μία τοποθέτηση που απηχεί ευρύτερα την εκτίμηση της ελληνικής κυβέρνησης, ότι στο κυπριακό κυβερνητικό επιτελείο εξακολουθούν να υπάρχουν «δύο γραμμές» για το Great Sea Interconnector (υπέρ και κατά του πρότζεκτ), χωρίς ωστόσο να υπάρχει πλέον η χρονική για να συνεχιστεί αυτό.
Επίσης, προβληματισμό στην Αθήνα προκαλεί η ασαφής αναφορά Χριστοδουλίδη σε δεσμεύσεις του ΑΔΜΗΕ που δεν έχουν υλοποιηθεί, χωρίς ωστόσο να προσδιορίζει ποιες είναι αυτές – με δεδομένο ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν ρυθμιστικές εκκρεμότητες από την πλευρά του φορέα υλοποίησης του έργου.
Ο γεωπολιτικός παράγοντας και η «μισή στήριξη» της ΕΕ
Όπως έχει γράψει το insider.gr, είτε στη «σκληρή γραμμή» Κεραυνού είτε στις πιο μετριοπαθείς αλλά ασαφείς τοποθετήσεις του Κύπριου Προέδρου, αναλυτές βλέπουν ότι στη Λευκωσία τον τόνο δίνουν αρνητικά αντανακλαστικά για το έργο – ειδικά μάλιστα ενόψει της διακηρυγμένης θέσης της Αθήνας για επανεκκίνηση των διεθνών ερευνών, η οποία πιθανότατα θα οδηγούσε σε γεωπολιτικό μπρα-ντε-φερ με την Τουρκία.
Δεν λείπουν οι εκτιμήσεις ότι μία από τις αιτίες είναι πως η διασύνδεση θα άλλαζε τα οικονομικά δεδομένα στην ηλεκτροπαραγωγή στην Κύπρο, επηρεάζοντας επί τα χείρω τα έσοδα των έως τώρα βασικών «παικτών» της αγοράς. Ωστόσο, άλλοι ειδικοί «βλέπουν» σαν βασικό λόγο για την επιφυλακτικότητα της Λευκωσίας το γεγονός πως για μία οικονομία του μεγέθους της κυπριακής, θα ήταν δυσβάσταχτο το ρίσκο να μην ολοκληρωθεί ένα έργο προϋπολογισμού 2 δισ. ευρώ, λόγω των παράνομων αξιώσεων της Τουρκίας. Ένα σενάριο που θα σήμαινε πως Ελλάδα και Κύπρος θα αναλάβουν το 50% καθεμία των έως τότε δαπανών.
Υπενθυμίζεται ότι η Κομισιόν επανήλθε χθες στο θέμα, καλώντας διά της εκπροσώπου Τύπου για θέματα Ενέργειας όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους και επισημαίνοντας ότι το Great Sea Interconnector παραμένει υψίστης πολιτικής και στρατηγικής σημασίας για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία κάνει ό,τι είναι εντός των δυνατοτήτων της για να διασφαλίσει ότι θα υλοποιηθεί. Ωστόσο, αν και τέτοιες δηλώσεις «φωτογραφίζουν» τις παλινωδίες της Κύπρου, από την άλλη πλευρά ερμηνεύονται ως «μισή στήριξη», από τη στιγμή που δεν γίνεται καμία αναφορά στην επιθετικότητα της Τουρκίας, όπως και για τις ενδεχόμενες συνέπειες που θα υποστεί, στην περίπτωση που διαταραχθεί η υλοποίηση ενός εν τέλει ευρωπαϊκού πρότζεκτ.
Σωσίβιο ο ΑΔΜΗΕ
Την ίδια στιγμή, με βάση δημοσιεύματα στα κυπριακά μέσα, προκύπτει ότι η έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας εστιάζεται στην περίοδο διαχείρισης του πρότζεκτ από τον Euroasia Interconnector (προηγούμενο φορέα υλοποίησης), επιβεβαιώνοντας τις πληροφορίες του insider.gr. Κάτι που σημαίνει πως δεν «αγγίζει» την περίοδο ανάληψης του έργου από τον ΑΔΜΗΕ.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα στον Φιλελεύθερο, υπό διερεύνηση από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχουν τεθεί μεταξύ άλλων οι συνθήκες υπό τις οποίες η επενδυτική πρόταση ενός ιδιώτη, χωρίς επιβεβαιωμένη τεχνογνωσία και ικανή πρόσβαση σε εξωτερική χρηματοδότηση -για ένα εξαιρετικά δαπανηρό και απαιτητικό έργο εθνικής και πανευρωπαϊκής σημασίας- εγκρίθηκε, υποστηρίχθηκε και χρηματοδοτήθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία (μεταξύ άλλων με δάνειο 100 εκατ. ευρώ του κράτους από το Ταμείο Ανάκαμψης) και στη συνέχεια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Υπενθυμίζεται ότι το πρότζεκτ έχει λάβει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση 657 εκατ., τη μεγαλύτερη για ηλεκτρική διασύνδεση.
Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως λίγους μήνες μετά την απόφαση της να χρηματοδοτήσει την ηλεκτρική διασύνδεση που προωθούσε ο EuroAsia, η Κομισιόν προέβη σε επανειλημμένα διαβήματα προς την κυπριακή κυβέρνηση, μετά τις προεδρικές εκλογές του 2023, ώστε να αποσυρθεί από το έργο ο τότε ιδιοκτήτης της EuroAsia, λόγω αδυναμίας του να βρει πρόσβαση σε δανεισμό εκατομμυρίων ευρώ, αλλά και της έλλειψης τεχνογνωσίας εκ μέρους της εταιρείας του. Επομένως, αναλαμβάνοντας ο ΑΔΜΗΕ φορέας υλοποίησης του πρότζεκτ, ο Έλληνας Διαχειριστής λειτούργησε σαν «σωσίβιο», ώστε το πρότζεκτ να μην οδηγηθεί σε τέλμα.
