Τη διαχείριση του project διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου υπό τον προηγούμενο φορέα υλοποίησης, Euroasia Interconnector, «δείχνουν» οι πληροφορίες του insider.gr ότι έχει βάλει στο μικροσκόπιό της η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, στο πλαίσιο της έρευνάς της για το project. Την ίδια ώρα, η εξέλιξη αυτή φαίνεται να καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την εξεύρεση κοινής «γραμμής πλεύσης» για το έργο ανάμεσα στην Αθήνα και τη Λευκωσία, γεγονός το οποίο φέρνει το πρότζεκτ ένα βήμα πιο κοντά στο πλήρες αδιέξοδο.
Υπενθυμίζεται ότι την έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, για πιθανά ποινικά αδικήματα, αποκάλυψε με χθεσινοβραδινές δηλώσεις του ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης. Ο κ. Χριστοδουλίδης σημείωσε πως η εμπλοκή της Εισαγγελίας έγινε μετά από διάφορες καταγγελίες που έγιναν εδώ και καιρό και έχουν διερευνηθεί, προσθέτοντας ότι δεν αναφέρεται εναντίον ποιων στρέφεται.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι αργά χθες το βράδυ δεν υπήρχε επίσημη ενημέρωση από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, με όλες τις ενδείξεις να συγκλίνουν πάντως στο ότι οι καταγγελίες που δέχτηκε αφορούσαν τη διαχείριση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, ύψους 657 εκατομμυρίων ευρώ, που έχει λάβει το πρότζεκτ. Η χρηματοδότηση εξασφαλίστηκε από τον Euroasia Interconnector, δηλαδή τον φορέα που πρότεινε και ξεκίνησε να ωριμάζει το πρότζεκτ. Ο ΑΔΜΗΕ εξαγόρασε το έργο τον Οκτώβριο του 2023.
Ακόμη μεγαλύτερο χάσμα Αθήνας-Λευκωσίας
Ανεξάρτητα πάντως από το ίδιο το αντικείμενο της έρευνας, η εξέλιξη αυτή κάνει ακόμη πιο αβέβαιη την τύχη της ηλεκτρικής διασύνδεσης, αφού δυσχεραίνει έτι περαιτέρω την εξεύρεση κοινής «γραμμής πλεύσης» για το Great Sea Interconnector ανάμεσα στην Αθήνα και τη Λευκωσία. Έτσι, τη στιγμή που ήδη υπάρχει σημαντικό χάσμα ανάμεσα στις δύο πλευρές, πλέον προστίθεται μία ακόμη παράμετρος που κάνει το χάσμα αυτό να φαντάζει ακόμη πιο αγεφύρωτο.
Η παράμετρος αυτή αφορά το κατά πόσο η εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας θα προκαλέσει περαιτέρω καθυστερήσεις στην περαιτέρω ωρίμανση του έργου. Από τις χθεσινές δηλώσεις Χριστοδουλίδη, διαφαίνεται πως η απάντηση της Λευκωσίας είναι καταφατική.
Από την άλλη πλευρά, η πρώτη αντίδραση της Αθήνας είναι πως δεν επηρεάζονται οι βασικές εκκρεμότητες, που θα πρέπει να λυθούν άμεσα ώστε να μην εκτροχιαστεί το πρότζεκτ. Εκκρεμότητες που αφορούν την έμπρακτη στήριξη της Λευκωσίας στο Great Sea Interconnector, με το άμεσο ξεμπλοκάρισμα της ανάκτησης εντός του 2025 των πρώτων 25 εκατ. ευρώ από την Κύπρο, όπως προβλέπει η απόφαση της κυπριακής Ρυθμιστικής Αρχής (ΡΑΕΚ).
Δύο «γραμμές» στην Κύπρο για την οικονομική βιωσιμότητα
Υπενθυμίζεται ότι πριν από τις χθεσινοβραδινές δηλώσεις του κ. Χριστοδουλίδη, αναφορικά με την εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, είχε προηγηθεί μπαράζ τοποθετήσεων κυβερνητικών αξιωματούχων στην Αθήνα. Οι τοποθετήσεις αυτές «απαντούσαν» επί της ουσίας στα σχόλια του Κύπριου υπουργού Οικονομικών, Μάκη Κεραυνού, σύμφωνα με τον οποίο η διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου δεν είναι βιώσιμη, με τους συγκεκριμένους όρους. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Κεραυνός είχε χθες εκτάκτως κατ΄ ιδίαν επαφές με εκπροσώπους της Κομισιόν, έπειτα από τον θόρυβο που ξέσπασε από τις δηλώσεις τους, όπου και πάλι εμφανίστηκε αρνητικός στο να δοθεί το πράσινο φως από το κυπριακό ΥΠΟΙΚ για την καταβολή των 25 εκατ.
Ενδεικτική των ελληνικών αντιδράσεων ήταν η αναφορά σε τηλεοπτική συνέντευξη χθες το απόγευμα του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρου Παπασταύρου, ότι οι δηλώσεις του κ. Κεραυνού στέλνουν ένα αμφίσημο μήνυμα και δημιουργούν εύλογα ερωτηματικά από την κυπριακή πλευρά για την ολοκλήρωση του έργου. Σημείωσε, δε, ότι δεν έχουν τεθεί υπόψη της ελληνικής πλευράς οι μελέτες βιωσιμότητας στα συμπεράσματα των οποίων βασίστηκε ο κ. Κεραυνός στην τοποθέτησή του.
Όσον αφορά το συγκεκριμένο ζήτημα, διαφοροποιημένη είναι η θέση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο οποίος δεν φαίνεται να θέτει ζήτημα ζημιογόνου λειτουργίας του έργου. Ωστόσο και ο Κύπριος Πρόεδρος συναρτά τη βιωσιμότητα της διασύνδεσης από υποχρεώσεις που έχει αναλάβει ο ΑΔΜΗΕ και πρέπει να υλοποιήσει, τις οποίες όμως δεν κατονομάζει.
«Ο χρόνος τελειώνει» σύμφωνα με την Αθήνα
Από την πλευρά της Αθήνας διαμηνύεται πως, όσον αφορά τις ρυθμιστικές διαδικασίες, τέτοιες εκκρεμότητες δεν υπάρχουν από την πλευρά του ΑΔΜΗΕ. Έτσι, πηγές που παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις «βλέπουν» ότι οι υποχρεώσεις, στις οποίες αναφέρεται ο κ. Χριστοδουλίδης, έχουν να κάνουν με την ολοκλήρωση των θαλάσσιων ερευνών για την όδευση του καλωδίου.
Στον αντίποδα, η Αθήνα θεωρεί ότι η οικονομική διασφάλιση του έργου, με την ανάληψη από την Κύπρο του κόστους που της αναλογεί, προηγείται (τόσο χρονικά όσο και σε σημασία) από την επανεκκίνηση των θαλάσσιων ερευνών. Επανεκκίνηση η οποία είναι πολύ πιθανόν να οδηγήσει σε μπρα-ντε-φερ με την Τουρκία, για την οποία η Ελλάδα είναι διατεθειμένη να αναλάβει το ρίσκο μόνο υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρχει απόλυτη σύμπνοια με τον εταίρο της στο πρότζεκτ.
Επομένως, με το μπαράζ των χθεσινών δηλώσεων, η ελληνική κυβέρνηση έστειλε επί της ουσίας τελεσίγραφο προς την Κύπρο, αναφορικά με την έμπρακτη στήριξη του πρότζεκτ, με την άμεση ενεργοποίηση της διαδικασίας ανάκτησης των 25 εκατ. (όπως προβλέπει άλλωστε η διακρατική συμφωνία). Μάλιστα, καθώς η παραγωγή του καλωδίου βρίσκεται σε εξέλιξη, για το οποίο έχουν ήδη γίνει πληρωμές ύψους 181 εκατ. ευρώ από τον ΑΔΜΗΕ προς την κατασκευάστρια εταιρεία, η Αθήνα θεωρεί πως «αδειάζει η κλεψύδρα» και εξαντλούνται τα περιθώρια για παράταση της κωλυσιεργίας από την κυπριακή πλευρά.
Όπως άφησε να εννοηθεί ο κ. Παπασταύρου, ένα έργο από το οποίο ωφελείται κυρίως η Κύπρος θα «τιναχθεί στον αέρα», αν δεν έχει την κυπριακή στήριξη. Αντίθετα, η εικόνα που προκύπτει από τη Λευκωσία είναι πως -ειδικά ενόψει της επανεκκίνησης των θαλάσσιων ερευνών- οι συσχετισμοί έχουν κλίνει την πλάστιγγα υπέρ των φωνών που αντιδρούν στην υλοποίηση του πρότζεκτ. Φωνές που αναμένεται να ενισχυθούν τις αμέσως επόμενες ημέρες μετά την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, με συνέπεια η απόσταση με την Αθήνα να μεγαλώσει αντί να γεφυρωθεί.
