Ουκρανία, ΝΑΤΟ, διατλαντικό εμπόριο/δασμοί, συνθέτουν το τρίπτυχο της ανησυχίας για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, οι οποίες προετοιμάζονται για «σκληρές» διαπραγματεύσεις με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ τις επόμενες εβδομάδες.
«Όλες αυτές οι κρίσεις μαζί είναι η τέλεια καταιγίδα», δήλωσε στους FT ο Ζοζέπ Μπορέλ, ο πρώην επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, ο οποίος παραιτήθηκε πέρυσι το Νοέμβριο. «Μπορεί να προσπαθήσει να μας στριμώξει και θα μπορούσε να μας στριμώξει και στα τρία» πρόσθεσε.
«Στο εμπόριο, την άμυνα και την Ουκρανία, η επιλογή είναι ανάμεσα σε ένα κακό αποτέλεσμα και ένα πολύ κακό αποτέλεσμα», αναφέρει επίσης στους FT ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ.
Αυτό που φοβούνται ολοένα και περισσότερο οι διαπραγματευτές της Ευρώπης είναι ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ θα απαιτήσει παραχωρήσεις σε έναν τομέα με αντάλλαγμα την υποστήριξη σε έναν άλλο. Η τακτική Τραμπ είναι να συνδυάζει τα θέματα σε μια διαπραγμάτευση και να χρησιμοποιεί την έλλειψη προόδου σε έναν τομέα για να τιμωρήσει την ΕΕ σε έναν άλλο, όπως αναφέρουν διπλωμάτες.
Οι συναντήσεις των πρεσβευτών από τις 27 χώρες μέλη της ΕΕ τις τελευταίες εβδομάδες χαρακτηρίστηκαν από ανησυχία για την έλλειψη επιλογών που διαθέτει η ένωση. Το να είσαι αδιάλλακτος σε έναν τομέα κινδυνεύει να προκαλέσει την αντίδραση του Τραμπ σε έναν άλλον, προσθέτουν κοινοτικοί κύκλοι.
Οι διατλαντικές αξίες
Ως εκ τούτου, η κυβέρνηση Τραμπ θα ζητήσει από την ΕΕ να θυσιάσει τις βασικές της αξίες ή αλλιώς να αποδεχθεί μια μόνιμη ρήξη με την Ουάσιγκτον, χωρίς να υπάρχουν ενδιάμεσες επιλογές.
Iστορικοί έχουν κατά καιρούς επισημάνει ότι οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί είχαν στο παρελθόν διαφωνίες για τις αξίες. Αυτό που διαφέρει όμως αυτή τη φορά δεν είναι μόνο ο βαθμός στον οποίο η κυβέρνηση Τραμπ επιδιώκει να μεταμορφώσει το αμερικανικό πολιτικό σύστημα, αλλά και το γεγονός ότι η ομάδα του θέλει η Ευρώπη να ακολουθήσει την ίδια πορεία.
Αυτή η επίθεση ξεκινά σε μια εποχή που πολλές κυβερνήσεις στην Ευρώπη αισθάνονται ευάλωτες λόγω της ανόδου των ακροδεξιών κομμάτων. Βλέπουν αυτή την τάση ως τη δική τους «απειλή από μέσα», ενώ για τους ανθρώπους του Τραμπ, είναι ένα τρομερό εργαλείο για να προωθήσουν την ατζέντα του MAGA στην Ευρώπη. «Για εμάς, αυτό είναι κάτι που αλλάζει τα δεδομένα», ανέφερε επίσης στους FT Ισπανός αξιωματούχος.
Οι συζητήσεις μεταξύ των Ευρωπαίων αξιωματούχων πηγάζουν από τον εμμονικό φόβο της αμερικανικής αποδέσμευσης από την ήπειρο. Θα αποσύρει ο Τραμπ τα αμερικανικά στρατεύματα από την Ευρώπη; Πόσα; Πότε; Από ποιες χώρες; Θα τον ικανοποιήσει μια δέσμευση από τα κράτη μέλη να δαπανήσουν το 5% του ΑΕΠ τους για την άμυνα, προς προφανές όφελος της αμερικανικής βιομηχανίας όπλων; Θα επιβιώσει η διατλαντική συμμαχία; Είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που θέτουν σιωπηρώς οι Ευρωπαίοι…
Τα σενάρια και οι μεγάλες συναντήσεις
Ανώτεροι αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν συζητήσει τα χειρότερα σενάρια και στα τρία ζητήματα. Αυτά περιλαμβάνουν την πλήρη αναστολή της υποστήριξης των ΗΠΑ προς την Ουκρανία, τη διακοπή των πληροφοριών και την αποτροπή των ευρωπαϊκών χωρών από το να παρέχουν όπλα που αγόρασαν οι ΗΠΑ, έναν εμπορικό πόλεμο πλήρους κλίμακας με οδυνηρές συνέπειες για την οικονομική ανάπτυξη και την ταχεία απόσυρση από την Ευρώπη αμερικανικών στρατευμάτων και στρατιωτικών δυνατοτήτων, σύμφωνα με τους FT.
Ο Τραμπ θα αντιμετωπίσει πρώτα τους Ευρωπαίους ηγέτες στη σύνοδο κορυφής της G7 στον Καναδά σε 11 ημέρες, όπου οι αξιωματούχοι αναμένουν ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ θα διευκρινίσει την υποστήριξή του προς την Ουκρανία και το σχέδιο κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θέλουν ο Τραμπ να δεσμευτεί για συνεχή υποστήριξη στο Κίεβο, αλλά φοβούνται ότι θέλει μια ειρηνευτική συμφωνία που θα άφηνε την Ουκρανία και την υπόλοιπη Ευρώπη ευάλωτες σε μελλοντική ρωσική επιθετικότητα.
Μια εβδομάδα αργότερα, οι ηγέτες του ΝΑΤΟ θα συγκεντρωθούν στη Χάγη, με τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να ελπίζουν ότι οι υποσχέσεις τους για αυξημένες αμυντικές δαπάνες θα πείσουν τον Τραμπ να διατηρήσει την υποστήριξη των ΗΠΑ προς την ευρωπαϊκή άμυνα και να τον αποτρέψουν από το να μειώσει τις αναπτύξεις στρατευμάτων και όπλων.
Την επόμενη μέρα, οι ηγέτες της ΕΕ θα συγκεντρωθούν για μια σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες, γνωρίζοντας ότι έχουν λιγότερες από δύο εβδομάδες για να διαπραγματευτούν μια εμπορική συμφωνία με τον Τραμπ, ώστε να αποφύγουν τους δασμούς 50% που θα μπορούσαν να καταστρέψουν την οικονομία της ηπείρου.
Αυτά που διχάζουν την Ευρώπη
Κατ΄ιδίαν, οι διπλωμάτες των κρατών μελών και οι αξιωματούχοι της ΕΕ ανησυχούν βαθιά για το πώς τα τρωτά σημεία της περιοχής μπορεί να χωρίσουν τις χώρες που υποστηρίζουν την λεγόμενη στρατηγική αυτονομία από εκείνες που πιστεύουν ότι η διατλαντική σχέση πρέπει να διασφαλιστεί με κάθε κόστος.
«Η σχέση με τις ΗΠΑ είναι θεμελιώδης... Για να διατηρηθεί η ισχύς της Δύσης. Τα πεπρωμένα μας είναι αλληλένδετα», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα η πρωθυπουργός της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι, ίσως η στενότερη πολιτική σύμμαχος του Τραμπ στην Ευρώπη.
Η Αλεξάνδρα ντε Χουπ Σέφερ, πρόεδρος του Γερμανικού Ταμείου Μάρσαλ, δήλωσε στους FT ότι οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες υιοθετούν πλέον μια πολύ πιο ρεαλιστική προσέγγιση στη διατλαντική σχέση. «Ποια είναι όμως τα κοινά μας συμφέροντα; Δεν έχουμε κάνει ποτέ αυτή τη συζήτηση... Η προσφορά, η πρόταση, θα πρέπει να προέλθει από τις Βρυξέλλες και σε αυτό το βαθμό δεν είναι ακόμη προετοιμασμένοι».
Οι μεταβαλλόμενες θέσεις του Τραμπ έχουν καταστήσει ακόμη πιο περίπλοκο τον συντονισμό των απαντήσεων μεταξύ των 27 κρατών μελών στα τρία ζητήματα. Και ενώ οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αναγνωρίζουν τη μακροπρόθεσμη ανάγκη για μια πιο αυτόνομη Ευρώπη, κρατώντας την Αμερική σύμμαχο, συνειδητοποιούν ότι οι λύσεις είναι δύσκολες.
