H Ελλάδα μπορεί να βρίσκεται στις πρώτες θέσεις της ΕΕ στις εκταμιεύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, όμως βρίσκεται χαμηλότερα στις δαπάνες όπως φαίνεται από τα στοιχεία που δημοσίευσε πρόσφατα η Eurostat. Και αυτό σημαίνει πως οι μηχανισμοί του Δημοσίου θα πρέπει να τρέξουν με πολύ υψηλές ταχύτητες τους επόμενους 15 μήνες για τη διοχέτευση των επιχορηγήσεων στην οικονομία και την ολοκλήρωση των έργων.
Στο παρακάτω γράφημα φαίνεται το ποσοστό των επιχορηγήσεων που είχε εκταμιεύσει από την ΕΕ κάθε χώρα, καθώς και το ποσοστό που είχε χρησιμοποιηθεί. Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι ένας μηχανισμός επιδόσεων όπου τα κεφάλαια εκταμιεύονται μετά από αίτηση των κρατών-μελών και αφού έχει διαπιστωθεί η εκπλήρωση οροσήμων και στόχων.
Δεν υπάρχει απευθείας σύνδεση μεταξύ των δαπανών από τα κράτη-μέλη και των κεφαλαίων που εισπράττουν από την ΕΕ. Έτσι αρκετές χώρες (10 από τις 27) είχαν δαπανήσει περισσότερα από όσα είχαν λάβει από την ΕΕ, ενώ οι υπόλοιπες χώρες (συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδα) έχουν δηλώσει λιγότερες δαπάνες από τα κεφάλαια που έχουν λάβει.
Μέχρι το τέλος του 2024 η χώρα μας είχε εισπράξει 8,6 δισ. ευρώ επιδοτήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης, περίπου το 47,1% των συνολικών κονδυλίων που της αναλογούν. Από αυτά τα κονδύλια τα 3,5 δισ. ευρώ ή περίπου το 40,6% του εκταμιευμένου ποσού δεν είχε χρησιμοποιηθεί.
Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές υπάρχουν πολλοί λόγοι που εξηγούν αυτή την καθυστέρηση:
Ένας βασικός λόγος είναι ότι τα κονδύλια είναι πάρα πολλά και εμφανίζονται δυσκολίες στην γρήγορη διοχέτευσή τους στην ελληνική οικονομία από τη δημόσια διοίκηση. Αυτό παρατηρείται και σε άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ, ειδικά αυτά που έχουν εξασφαλίσει υψηλή χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης σε σχέση με το ΑΕΠ τους όπως η Ελλάδα, βεβαίως παίζουν ρόλο και οι χρόνιες αδυναμίες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.
Ένας ακόμη λόγος είναι ότι το ελληνικό πρόγραμμα είναι οπισθοβαρές. Μέχρι σήμερα έχουν εκπληρωθεί τα 139 από τα 394 ορόσημα του ελληνικού προγράμματος Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0». Κάτι το οποίο σημαίνει πως απομένουν 15 μήνες για να ολοκληρωθεί το 65% του προγράμματος.
Αυτό σημαίνει πως πλέον βρισκόμαστε στην πιο κρίσιμη περίοδο του εθνικού σχεδίου ανάκαμψης. Για αυτό το λόγο εξάλλου η Ελλάδα -όπως κάνουν και οι περισσότερες χώρες της ΕΕ- έχει καταθέσει αναθεώρηση του σχεδίου της, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα χαθούν κονδύλια.
Πού πάνε τα χρήματα
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat το 85% των επιχορηγήσεων που δαπανήθηκαν μέχρι το τέλος του 2024 κατευθύνθηκαν σε φορείς εκτός κεντρικής κυβέρνησης για την χρηματοδότηση επενδύσεων. Το 10% υπολογίζεται ότι έχει αξιοποιηθεί για επενδύσεις από την κεντρική κυβέρνηση και το υπόλοιπο ποσοστό έχει διατεθεί για τρέχουσες δαπάνες.
