Σε έναν κόσμο που αλλάζει με καταιγιστικούς ρυθμούς, η γεωργία δεν μπορεί να μείνει πίσω. Αντιθέτως και αυτή μεταμορφώνεται με ταχύτατους ρυθμούς! Στον αγροτικό τομέα η τεχνητή νοημοσύνη και η ρομποτική αναλαμβάνουν όλο και πιο κρίσιμο ρόλο στην παραγωγή τροφίμων. Το βίντεο του Bloomberg με τίτλο “How Robots and AI Are Changing Farming” ρίχνει φως σε αυτή τη μεταμόρφωση, παρουσιάζοντας εντυπωσιακά παραδείγματα από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ολλανδία και άλλες χώρες που πρωτοπορούν στον αγροτεχνολογικό μετασχηματισμό.
Ρομπότ στους αγρούς και στους διαδρόμους των θερμοκηπίων
Η εικόνα ενός ρομπότ που μαζεύει φράουλες ή ντομάτες με χειρουργική ακρίβεια μπορεί να φαντάζει βγαλμένη από ταινία επιστημονικής φαντασίας, αλλά είναι πλέον πραγματικότητα. Ρομποτικά συστήματα νέας γενιάς αξιοποιούν τεχνολογίες «όρασης υπολογιστών» (computer vision) και μηχανικής μάθησης για να εντοπίζουν, να αξιολογούν και να συγκομίζουν γεωργικά προϊόντα, μειώνοντας την ανάγκη για χειρωνακτική εργασία. Με αυτό τον τρόπο εκτός της λύσης του προβλήματος των εργατικών, η διαδικασία της συγκομιδής θα γίνεται όλο και πιο ποιοτική αλλά και αποτελεσματική.
Ταυτόχρονα, αυτόνομα τρακτέρ και μηχανές σποράς εκτελούν αγροτικές εργασίες χωρίς οδηγό, βασιζόμενα σε GPS, αισθητήρες και αλγόριθμους που προγραμματίζονται εξ αποστάσεως. Η ακρίβεια και η συνέπεια αυτών των μηχανημάτων ενισχύουν την παραγωγικότητα και μειώνουν τα σφάλματα. Η τεχνολογία των αυτόνομων γεωργικών ελκυστήρων εφαρμόζεται και στη χώρα μας, αφού δεν είναι λίγοι οι αγρότες που έχουν αγοράσει τις «αυτόνομες» τιμονιέρες, τα λεγόμενα συστήματα αυτόματης καθοδήγησης με GPS.
Η άλλη μεγάλη καινοτομία είναι η εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης στη λήψη αποφάσεων. Μέσω drones, αισθητήρων εδάφους και δορυφορικών εικόνων, συλλέγονται τεράστιες ποσότητες δεδομένων για την κατάσταση των καλλιεργειών. Στη συνέχεια, συστήματα ΑΙ επεξεργάζονται τα δεδομένα για να προτείνουν στους χρήστες τους, πότε να γίνει άρδευση, ποια σημεία του αγρού χρειάζονται λίπανση ή ακόμα και ποια φυτά παρουσιάζουν πρώιμα σημάδια ασθενειών. Αυτή η «γεωργία ακριβείας» όχι μόνο αυξάνει τις αποδόσεις, αλλά περιορίζει και τησπατάλη πόρων όπως το νερό, τα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα – κάτι που τη καθιστά και πιο φιλική προς το περιβάλλον.
Φυσικά, αυτή η τεχνολογική πρόοδος συνοδεύεται και από προκλήσεις. Το αρχικό κόστος επένδυσης για αγρότες, ειδικά για μικρού ή μεσαίου μεγέθους εκμεταλλεύσεις, παραμένει υψηλό. Η μετάβαση απαιτεί και νέα γνώση: οι αγρότες καλούνται πλέον να κατανοήσουν ψηφιακά συστήματα, λογισμικά ανάλυσης δεδομένων και νέες μορφές διαχείρισης και όπως είναι φυσικό και επόμενο να εκπαιδευτούν σε αυτά.
Από τη μία η αυτοματοποίηση περιορίζει την ανάγκη για εποχικούς εργάτες, από την άλλη, δημιουργούνται νέες ειδικότητες στην αγροδιατροφική αλυσίδα, από τεχνικοί ρομποτικής μέχρι data analysts για γεωργικά δεδομένα και άλλες πολλές που θα δούμε να έρχονται στο άμεσο μέλλον.
Ελλάδα: Ώρα για στρατηγικές επιλογές
Για την Ελλάδα, μια χώρα με ισχυρή γεωργική παράδοση αλλά και πολλές διαρθρωτικές αδυναμίες στον αγροτικό τομέα, η πρόκληση είναι διπλή: αφενός η ανάγκη να αξιοποιήσει τα εργαλεία της ψηφιακής γεωργίας, αφετέρου να εξασφαλίσει ότι αυτή η μετάβαση αφού οι περισσότερες γεωργικές εκμεταλλεύσεις είναι μικρού και μεσαίου μεγέθους, οπότε οι πόροι που θα απαιτηθούν για μια τέτοια μετάβαση είναι σημαντικοί για αυτές.
Η αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης αποτελεί μοναδική ευκαιρία για τέτοιες επενδύσεις, σχετικές με την αγροτεχνολογία. Με στοχευμένα κίνητρα, υποστήριξη στην κατάρτιση και ενίσχυση συνεργειών η Ελλάδα μπορεί να έχει μια ευκαιρία να πάρει θέση στην παγκόσμια σκηνή της βιώσιμης και έξυπνης γεωργίας.
