Στη σύσταση Ειδικής Επιτροπής, που θα διερευνήσει το γενικευμένο μπλακάουτ στην Ιβηρική Χερσόνησο, πρόκειται να προχωρήσει το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς (ENTSO-E). Στην Επιτροπή αναμένεται να συμμετάσχουν εκπρόσωποι από όλα τα μέλη του ENTSO-E, με σκοπό να εκδώσει πόρισμα το οποίο θα βασιστεί στην τελική μελέτη του του Ισπανού Διαχειριστή (Red Eléctrica de España) για το συμβάν.
Αυτό σημαίνει ότι σε πρώτη φάση η Επιτροπή θα αναμένεται την ολοκλήρωση και δημοσιοποίηση της ανάλυσης της ισπανικής εταιρείας για τα αίτια του μπλακάουτ, ώστε στη συνέχεια να προχωρήσει σε λεπτομερή ανάλυσή της. Αυτό σημαίνει πως στο τελικό πόρισμα του ENTSO-E θα αξιολογούνται τα συμπεράσματα της ισπανικής μελέτης, ώστε να αναδειχθούν οι πλέον σημαντικοί μηχανισμοί που βρίσκονται πίσω από το φαινόμενο.
Σε κάθε περίπτωση, σκοπός του ENTSO-E είναι να αντλήσουν οι Ευρωπαίοι Διαχειριστές τα πιο σημαντικά «διδάγματα» από τη γενικευμένη και πολύωρη διακοπή ηλεκτροδότησης στην Ιβηρική Χερσόνησο -τη μεγαλύτερη στη «Γηραιά Ήπειρο» την τελευταία 20ετία- ώστε να χαράξουν στρατηγικές που θα μπορέσουν να αποτρέψουν την επανάληψη ενός τόσο γενικευμένου συμβάντος. Σύμφωνα με εκτιμήσεις το πόρισμα της Επιτροπής αναμένεται προς τα τέλη του έτους.
Τι γνωρίζουμε έως τώρα
Το μπλακάουτ εκτιμάται ότι επηρέασε περί τους 50 εκατ. καταναλωτές στις χώρες της Ιβηρικής (και ορισμένες περιοχές της Γαλλίας), με την ακινητοποίηση του μετρό και των αεροπορικών μεταφορών, το «σβήσιμο» των φωτεινών σηματοδοτών, χωρίς να μένουν αλώβητα ούτε τα τραπεζικά συστήματα. Αυτό που γνωρίζουμε μέχρι στιγμής είναι ότι το σύστημα της Ισπανίας υπέστη δύο μεγάλες απώλειες ηλεκτροπαραγωγικού δυναμικού στις νοτιοδυτικές περιοχές της χώρας. Οι απώλειες αφορούσαν πιθανότατα την απότομη διακοπή της έγχυσης δύο μεγάλων cluster φωτοβολταϊκών, με τα δύο cluster να «βγαίνουν από την πρίζα» σε χρονική απόσταση 1,5 δευτερολέπτων το ένα από το άλλο.
Η βλάβη των φωτοβολταϊκών παραμένει υπό διερεύνηση. Σε κάθε περίπτωση, η απότομη μείωση της παραγωγής δεν μπορούσε να αναπληρωθεί με επιπλέον εισροές ηλεκτρικής ενέργειας από τη Γαλλία, καθώς η ηλεκτρική διασύνδεση των δύο χωρών λειτουργούσε εκείνη τη στιγμή στο μέγιστο της δυναμικότητάς της, εισάγοντας ρεύμα από το Παρίσι. Η ανισορροπία παραγωγής και ζήτησης προκάλεσε διαταραχή της συχνότητας, με συνέπεια να υπάρξει ένα φαινόμενο ντόμινο, με την ενεργοποίηση μηχανισμών ασφαλείας στις υπόλοιπες εν λειτουργία μονάδες στο σύστημα, που οδήγησε σε γενικευμένη απώλεια ισχύος.
Στην παραπάνω αλυσίδα των γεγονότων, η εμπλοκή των ΑΠΕ ήταν έμμεση και έχει να κάνει με το γεγονός ότι το ηλεκτρικό δίκτυο έχει εξαρχής σχεδιαστεί για παραγωγή από συμβατικές μονάδες (ορυκτών καυσίμων, πυρηνικών ή υδροηλεκτρικών). Με τεχνικούς όρους, η «πράσινη» διείσδυση έχει μειώσει την αδράνεια του συστήματος, δηλαδή τις αντοχές του στις διαταραχές συχνότητας.
Αναγκαίες επενδύσεις
Το πλεονέκτημα των συμβατικών μονάδων είναι πως παράγουν ενέργεια μέσω περιστρεφόμενων γεννητριών, κάτι που βοηθά στη διατήρηση της συχνότητας του δικτύου (ενισχύει δηλαδή την αδράνεια του συστήματος). Τα ηλιακά πάρκα δεν συνεισφέρουν στην αδράνεια, κάτι που σημαίνει ότι σε περιόδους υψηλού μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών μπορεί να είναι πιο δύσκολο να αποκατασταθεί μία διαταραχή της συχνότητας. Μια σημαντική διακύμανση, με τη σειρά της, μπορεί να προκαλέσει την αυτόματη αποσύνδεση των υπόλοιπων μονάδων στο δίκτυο, οδηγώντας σε πλήρη κατάρρευσή του.
Όπως επισημαίνουν ειδικοί, αυτό δεν σημαίνει πως το δίκτυο δεν «αντέχει» σε υψηλές διεισδύσεις ΑΠΕ. Σημαίνει πως πρέπει να υπάρξουν επενδύσεις, ώστε να το θωρακίσουν από πιθανές παρενέργειες που είναι πιθανό να προκληθούν σε τέτοιες περιπτώσεις.
Τέτοιες επενδύσεις αφορούν την εγκατάσταση πυκνωτών, όπως και μπαταριών ειδικά για την αποκατάσταση της συχνότητας. Σημαντική είναι επίσης η περαιτέρω ψηφιοποίηση του δικτύου, ώστε σε περιπτώσεις έλλειψης ισχύος να γίνονται «στοχευμένες» απορρίψεις φορτίου, για να αποκαθίσταται η ευστάθεια.
Τέλος, σημαντικό ρόλο στην αποτροπή τέτοιων φαινομένων παίζουν και οι διασυνδέσεις. Κι αυτό γιατί όσο περισσότερες «ηλεκτρικές λεωφόροι» συνδέουν μία αγορά με τις όμορές της, τόσο πιο εύκολο είναι μέσω των ανταλλαγών ενέργειας να εξομαλυνθεί μία ενδεχόμενη ασυμμετρία ανάμεσα στην παραγωγή και τη ζήτηση.
Φωτογραφία Getty Images / Ideal Images
