Τα νοσοκομεία (συμπεριλαμβανομένης και της Εθνικής Κεντρικής Αρχής Προμηθειών Υγείας-ΕΚΑΠΥ, που είναι αρμόδια για την προμήθεια τους σε φάρμακα και ιατροτεχνολογικό υλικό) αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ήμισυ (56,6%) των συνολικών ληξιπρόθεσμων οφειλών του κράτους. Γι' αυτό άλλωστε η αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών των νοσοκομείων –που ακολουθούν αυξητική τροχιά από τα 1,32 δισ. ευρώ του Δεκεμβρίου του 2023 έως τα 1,67 δισ. ευρώ του Σεπτεμβρίου του 2025, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα δημοσιονομικά στοιχήματα.
Συγκεκριμένα, την τελευταία 3ετία, η συμμετοχή των ληξιπρόθεσμων οφειλών των νοσοκομείων, στα συνολικά ληξιπρόθεσμα χρέη του κράτους διαμορφώνεται ως εξής:
- Για τον Δεκέμβριο του 2023, τα ληξιπρόθεσμα χρέη των νοσοκομείων ανέρχονται σε 1,3 δισ. ευρώ και οι συνολικές ληξιπρόθεσμες οφειλές του κράτους στα 2,2 δισ. ευρώ.
- Αντίστοιχα, για τον Σεπτέμβριο του 2024, τα φέσια των νοσοκομείων διαμορφώνονται σε 1,4 δισ. ευρώ με τις συνολικές ληξιπρόθεσμες οφειλές του κράτους στα 2,8 δισ. ευρώ.
- Μείωση καταγράφηκε τον Δεκέμβριο του 2024, με τα ληξιπρόθεσμα των νοσοκομείων να «πέφτουν» στο 1,2 δισ. ευρώ και του κράτους συνολικά στα 2,3 δισ. ευρώ, ενώ από τον Μάρτιο του 2025 καταγράφεται γραμμική αύξηση στα ληξιπρόθεσμα των νοσοκομείων (1,5 δισ. ευρώ τον Μάρτιο, 1,6 δισ. ευρώ τον Ιούνιο και 1,7 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο με τα συνολικά ληξιπρόθεσμα του κράτους να παραμένουν στο ίδιο επίπεδο (2,9 δισ. ευρώ).
Σημειώνεται ότι στα ποσά αυτά περιλαμβάνονται ποσά clawback και rebate που δεν έχουν συμψηφιστεί, καθώς και οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της ΕΚΑΠΥ. Λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη ότι τα έξοδα μέσα στο 2026 πρόκειται να αυξηθούν λόγω της αυξημένης δαπάνης για καινοτόμα (ακριβά) φάρμακα και της αύξησης των παρεχόμενων υπηρεσιών από την διενέργεια των προληπτικών προγραμμάτων «ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ», που «επισύρει» αυξημένο αριθμό αυξημένο αριθμό διαγνωστικών εξετάσεων και επεμβάσεων, το στοίχημα καθίσταται δυσκολότερο.
Οι καθαρές ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις στα 376 εκατ. ευρώ
Με τα δεδομένα του Σεπτεμβρίου 2025, οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις των νοσοκομείων (συμπεριλαμβανομένης και της ΕΚΑΠΥ), λαμβάνοντας υπόψη και των ποσών clawback και rebate ύψους 1,3 δισ. ευρώ, υπολογίζονται σε 1,7 δισ. ευρώ. Συνεπώς, οι καθαρές ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις ανέρχονται στο ποσό των 376 εκατ. ευρώ, με τον ενισχυμένο προϋπολογισμό του υπ. Υγείας για το 2026 να περιλαμβάνει 158 εκατ. ευρώ για την κάλυψη μέρους των ληξιπρόθεσμων των νοσοκομείων του ΕΣΥ.
Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα των νοσοκομείων (συμπεριλαμβανομένης της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας) εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε πλεόνασμα ύψους 257 εκατ. ευρώ, ελαφρώς μειωμένο σε σχέση με τον στόχο του προϋπολογισμού κατά 16 εκατ. ευρώ. Τα συνολικά έσοδα εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 4,6 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 334 εκατ. ευρώ. Οι μεταβιβάσεις πιστώσεων από τον κρατικό προϋπολογισμό εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά 297 εκατ. ευρώ, κυρίως για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων παρελθόντων ετών και για την αποπληρωμή υποχρεώσεων που απορρέουν από δικαστικές αποφάσεις.
Το αποτύπωμα της εφαρμογής της ταξινόμησης των νοσηλειών με το σύστημα DRG
Στα έσοδα αποτυπώνεται η αλλαγή του τρόπου χρηματοδότησης των νοσοκομείων μέσω της εφαρμογής των DRGs (δηλαδή του Συστήματος Διαγνωστικά Ομοιογενών Ομάδων), που ταξινομεί τις νοσηλείες, ομαδοποιώντας ασθενείς με παρόμοια διαγνωστικά χαρακτηριστικά και παρόμοια κατανάλωση πόρων, με στόχο τη βελτίωση του ελέγχου του κόστους και της ποιότητας της περίθαλψης.
Η εφαρμογή των DRGs αποτέλεσε «σταθμό» στις σημαντικές αλλαγές που υλοποιήθηκαν για τα νοσοκομεία του ΕΣΥ, σύμφωνα με το Κέντρο Τεκμηρίωσης και Κοστολόγησης των Νοσοκομειακών υπηρεσιών. Ειδικότερα, με βάση το νέο σύστημα, η χρηματοδότηση και αποζημίωση των νοσοκομείων συνδέεται με το παραγόμενο έργο και διενεργείται μέσω του ασφαλιστικού φορέα (ΕΟΠΥΥ), ο οποίος εκτιμάται ότι θα ενισχυθεί με επιχορήγηση ύψους 912 εκατ. ευρώ, με ισόποση μείωση των εγγεγραμμένων πιστώσεων του τακτικού προϋπολογισμού του Υπουργείου Υγείας για την επιχορήγηση των νοσοκομείων.
Καινοτόμα φάρμακα και αυξημένες υπηρεσίες από τα προγράμματα «ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ» φουσκώνουν τον λογαριασμό
Η εκτιμώμενη επιδείνωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος των νοσοκομείων οφείλεται στο διογκωμένο σκέλος των εξόδων, τα οποία εκτιμάται ότι θα είναι αυξημένα κατά 349 εκατ. ευρώ. Η φαρμακευτική δαπάνη, οι δαπάνες προμήθειας υγειονομικού και λοιπού υλικού, η δαπάνη για παρεχόμενες υπηρεσίες καθώς και οι λειτουργικές δαπάνες εκτιμάται ότι θα παρουσιάσουν αύξηση κατά 434 εκατ. ευρώ εξαιτίας της αυξημένης προμήθειας της ΕΚΑΠΥ λόγω των ακριβότερων καινοτόμων θεραπειών για την αντιμετώπιση σοβαρών νοσημάτων, που η συχνότητα εμφάνισής τους μεγαλώνει ακολουθώντας την γήρανση του πληθυσμού.
Παράλληλα, η αύξηση στις δαπάνες προμήθειας υγειονομικού και λοιπού υλικού καθώς και στη δαπάνη για παρεχόμενες υπηρεσίες αποδίδεται κυρίως στον αυξημένο αριθμό των διενεργούμενων χειρουργικών επεμβάσεων καθώς και στην παρατηρούμενη αύξηση των προληπτικών εξετάσεων λόγω των προγραμμάτων προληπτικής ιατρικής «ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ» που χρηματοδοτούνται, με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με αποτέλεσμα την αύξηση των ευρημάτων που απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση και νοσηλεία.
Ο αναλυτικός προϋπολογισμός των φορέων του Υπ. Υγείας θα πρέπει να περιλαμβάνει πιστώσεις τόσο για την ανάληψη των υποχρεώσεων του έτους προϋπολογισμού όσο και για τις απλήρωτες υποχρεώσεις παρελθόντων οικονομικών ετών, σύμφωνα με τους ισχύοντες δημοσιονομικούς κανόνες.
Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα των νοσοκομείων και της ΠΦΥ το 2026 προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί σε πλεόνασμα ύψους 481 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας βελτίωση κατά 224 εκατ. ευρώ σε σχέση με το αντίστοιχο εκτιμώμενο μέγεθος για το 2025. Τα συνολικά έσοδα προβλέπεται να ανέλθουν σε 4.799 εκατ. ευρώ, αυξημένα σε σχέση με το 2025 κατά 212 εκατ. ευρώ, αντικατοπτρίζοντας αυξήσεις μεταβιβάσεων από τον τακτικό προϋπολογισμό και το πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων.
Μεταβιβάσεις πιστώσεων για κάλυψη φαρμακευτικής δαπάνης και εξόφλησης απλήρωτων χρεών
Η αύξηση των μεταβιβάσεων από τον τακτικό προϋπολογισμό κατά 124 εκατ. ευρώ προορίζεται κυρίως για την κάλυψη της αύξησης του ορίου της φαρμακευτικής δαπάνης (παρ.2 και 3 του άρθρου 25 του ν.4549/2018) καθώς και την εξόφληση μέρους των απλήρωτων υποχρεώσεων προηγούμενων οικονομικών ετών προς τρίτους. Αντίστοιχα, η αύξηση των μεταβιβάσεων από τον προϋπολογισμό δημοσίων επενδύσεων κατά 83 εκατ. ευρώ προορίζεται για την υλοποίηση προγραμμάτων ανακαίνισης και εκσυγχρονισμού των υποδομών και του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού των νοσοκομείων και των μονάδων ΠΦΥ καθώς και για την επιτάχυνση της διενέργειας των εκκρεμών επεμβάσεων της ενιαίας λίστας χειρουργείων.
Ένα μέρος των ανωτέρω μεταβιβάσεων προβλέπεται να κατευθυνθεί προς την ΕΚΑΠΥ, η οποία έχει αναλάβει να διενεργεί τις διαδικασίες προμήθειας του συνόλου σχεδόν των φαρμακευτικών σκευασμάτων για τις ανάγκες των δημόσιων νοσοκομείων με στόχο τον έλεγχο της δαπάνης, την κεντρική διαχείριση των παραγγελιών, τη μείωση του χρόνου πληρωμής των προμηθευτών και τη συνακόλουθη μείωση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των νοσοκομείων (άρθρο δέκατο πέμπτο του ν.5015/2023, Α’ 20).
Επιπρόσθετα, η ΕΚΑΠΥ λειτουργεί ως Εθνική Κεντρική Αρχή Αγορών και για δημόσιες συμβάσεις προμήθειας ιατροτεχνολογικών, υγειονομικών αγαθών και συναφών υπηρεσιών (περ. γ της παρ.1 του άρθρου 41 του ν.4412/2016, Α’ 147). Γι αυτό άλλωστε το ισοζύγιο της ΕΚΑΠΥ περιλαμβάνεται στο αποτέλεσμα κατά ESA των νοσοκομείων - ΠΦΥ και όχι σε εκείνο των νομικών προσώπων.
Αντίστοιχα, τα έξοδα το 2026, (σε δεδουλευμένη βάση), προβλέπεται να ανέλθουν σε 4.318 εκατ. ευρώ. Τέλος, σημειώνεται ότι το επιτρεπόμενο όριο της φαρμακευτικής δαπάνης των δημόσιων νοσοκομείων, σε δεδουλευμένη βάση, είναι αυξημένο για το έτος 2026 σε σχέση με το 2025, καθώς έχει αναπροσαρμοστεί βάσει της προβλεπόμενης κατ’ έτος μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ (πρώτο εδάφιο της παρ.2 του άρθρου 25 του ν.4549/2018) και διαμορφώνεται σε 578 εκατ. ευρώ (έναντι 565 εκατ. ευρώ για το 2025). Τα ανωτέρω όρια αναπροσαρμόζονται περαιτέρω με βάση το δεύτερο εδάφιο της παρ.2 και την παρ.3 του άρθρου 25 του ν.4549/2018.
Ακολουθούν δύο πίνακες
Πίνακας των προϋπολογισμών των νοσοκομείων και ΠΦΥ σε δεδουλευμένη βάση
