Ροή
Δεν υπήρξε τελικώς κάποια ενέργεια αξιολόγησης για την Ελλάδα από τον οίκο αξιολόγησης Moody's την Παρασκευή, με το αξιόχρεο της χώρας να παραμένει αμετάβλητο στην βαθμίδα «Ba1» με σταθερό outlook, δηλαδή μια βαθμίδα χαμηλότερα από την επενδυτική.
Ο οίκος δεν προέβη σε επιβεβαίωση της θέσης του και δε προχώρησε σε αξιολόγηση, αναμένοντας ουσιαστικά περισσότερα δεδομένα από την πορεία της οικονομίας. Από την άλλη βέβαια, αναμένει ανάπτυξη 2,4% φέτος και 2,3% το 2025 με πληθωρισμό κοντά στο 2%, εκτιμήσεις δηλαδή που θα μπορούσαν κάλλιστα να οδηγήσουν στο IG (investment grade-επενδυτική βαθμίδα0. Να σημειωθεί πως η Moody's δε χαρακτηρίζεται γενικότερα (όχι μόνο στην περίπτωση της Ελλάδας) από ευελιξία και γρήγορα αντανακλαστικά, λειτουργώντας αρκετά ετεροχρονισμένα και με υστέρηση έναντι των υπόλοιπων οίκων (τουλάχιστον 1-1,5 χρόνο είχε και έχει μείνει πίσω έναντι των άλλων).
Όπως ανέφερε το insider.gr ενώ η αγορά προσδοκούσε μια ευθυγράμμιση της Moody's με τους υπόλοιπους οίκους αυτό, ως επί το πλείστον, θα λειτουργούσε περισσότερο ως επιβεβαίωση των εκτιμήσεων και ως επισφράγιση της πλήρους ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας.
Αν και ευρύτερα οι ετυμηγορίες της Moody's ενέχουν σημαντική βαρύτητα σε επίπεδο αγορών - διαχειριστών, καθώς στον κλάδο των οίκων αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας κυριαρχούν οι τρεις μεγάλοι - Moody's, Standard & Poor's και Fitch - οι οποίοι ελέγχουν το 95% (η Moody's και τη Standard & Poor's καλύπτουν το 80% της διεθνούς αγοράς και η Fitch το 15%) σε αυτή την περίπτωση, οι αποφάσεις της δεν αναμένεται να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο σε επίπεδο αγοράς ομολόγων.
Η πιο άμεση κινητοποίηση από τη Standard & Poor's (Οκτώβριος 2023) και τη Fitch (Δεκέμβριος 2023), οδήγησε στην ένταξη 17 ομολογιακών εκδόσεων ελληνικού κρατικού χρέους αξίας 73 δισ. ευρώ στους δείκτες του Bloomberg που προορίζονται για επενδυτές που τοποθετούνται σε χρέος με διαβάθμιση investment grade. Αυτό περιλαμβάνει τον Global Aggregate Bloomberg ο οποίος έχει συνολική αγοραία αξία 62 τρισ. δολαρίων και είχε εντάξει την Ελλάδα για τελευταία φορά το 2010. Παράλληλα, ελληνικά κρατικά ομόλογα ονομαστικής αξίας 76 δισ. ευρώ έχουν προστεθεί και στον δείκτη iBoxx EUR Sovereigns (με επενδυτική βαθμίδα) με τη στάθμιση να φτάνει στο 0,6% του συνόλου, ενώ το επόμενο διάστημα αναμένεται να ενταχθούν και στον iBoxx Global Government. Να σημειωθεί πως για από τον οίκο FTSE Russell χρειάζεται αναβάθμιση σε «Α-» από τη Standard & Poor's και το αντίστοιχο level («A3») από τη Moody’s.
Υπενθυμίζεται πως τον Σεπτέμβριο του 2023, ο οίκος αξιολόγησης είχε προχωρήσει στην αναβάθμιση του αξιόχρεου της ελληνικής οικονομίας στο Ba1 από Ba3 με σταθερές προοπτικές, αφήνοντας την ελληνική οικονομία μόλις μία βαθμίδα από την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας.
Σημειώνεται πως τον Οκτώβριο, η ελληνική οικονομία επέστρεψε μετά από 13 ολόκληρα χρόνια σε καθεστώς investment grade από μεγάλο οίκο αξιολόγησης, με την Standard & Poor's να κάνει την αρχή αναβαθμίζοντας την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας στο «BBB-» με σταθερό outlook.
Σχεδόν έναν μήνα αργότερα, στις αρχές Δεκεμβρίου, την σκυτάλη πήρε η Fitch, μετά τις Scope, DBRS, και S&P, «επισφραγίζοντας» την επίτευξη του οροσήμου του «investment grade».
Η Moody's προχωρά σε ένα γενικό σχόλιο λέγοντας πως «η αξιολόγηση «Ba1» της Ελλάδας και οι σταθερές προοπτικές υποστηρίζονται από ένα σταθερό ιστορικό μεταρρυθμίσεων, το οποίο οδήγησε σε ορατές βελτιώσεις στο πλαίσιο των θεσμών και της διακυβέρνησης, σε μεγαλύτερες επενδύσεις και σε έναν πιο υγιή τραπεζικό κλάδο. Παρά την αναμενόμενη μεγάλη μείωση, ο δείκτης δημόσιου χρέους θα παραμείνει πολύ υψηλό. Η ευνοϊκή δομή του χρέους και το μεγάλο απόθεμα ταμειακών διαθεσίμων αποτελούν δύο σημαντικούς μετριαστικούς παράγοντες. Η ελληνική οικονομία έχει ξεπεράσει την ενεργειακή κρίση, με τους σημαντικούς ευρωπαϊκούς πόρους και τις ιδιωτικές επενδύσεις να στηρίξουν την ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια. Μαζί με τις διαρκείς μεταρρυθμίσεις, αυτό θα συμβάλει στην αύξηση της ανάπτυξης και θα αντισταθμίσει σε κάποιο βαθμό τον αρνητικό αντίκτυπο από δυσμενή δημογραφικά στοιχεία».
Η οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας επιβραδύνθηκε στο 2% το 2023 από 5,6% το 2022, καθώς ο υψηλός πληθωρισμός και η αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής επηρέασαν την αύξηση της κατανάλωσης και των επενδύσεων, όπως αναφέρει η Moody's. Τα έσοδα από τον τουρισμό, ωστόσο, έφτασαν σε νέο ρεκόρ. Η Moody's αναμένει αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,4% το 2024 και 2,3% το 2025, υποστηριζόμενη από την εγχώρια ζήτηση και τις εξαγωγές, ενώ ο ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει στο 2% περίπου. Οι χαμηλότερες τιμές ενέργειας και οι ισχυρότερες εξαγωγές υπηρεσιών συνέβαλαν στη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στο 6,4% του ΑΕΠ το 2023, από έλλειμμα 10,3% το 2022.
Η Moody's αναμένει ότι τα ελλείμματα θα σταθεροποιηθούν στο 0,9% του ΑΕΠ το 2024-2025 και τα πρωτογενή πλεονάσματα περίπου στο 2% του ΑΕΠ. Ο δείκτης δημόσιου χρέους της εκτιμάται ότι έχει μειωθεί στο 161% του ΑΕΠ στα τέλη του 2023, από 172,6% το 2022 και η Moody's προβλέπει περαιτέρω μείωση στο 148% μέχρι τα τέλη του 2025.
Οι σταθερές προοπτικές εξισορροπούν βαθιές διαρθρωτικές βελτιώσεις που θα μπορούσαν να προσφέρουν ισχυρότερες πιστωτικές μετρήσεις από αυτές που αναμένει επί του παρόντος η Moody's έναντι των διαρθρωτικών προκλήσεων, οι οποίες θα μπορούσαν να επιβαρύνουν το πιστωτικό προφίλ της Ελλάδας περισσότερο από ό,τι αναμενόταν επί του παρόντος. Το consensus γύρω από τις συνεχιζόμενες μεταρρυθμίσεις που βελτιώνουν τη λειτουργία των αγορών εργασίας και προϊόντων στην Ελλάδα και αποφέρουν πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα μπορεί να προσφέρει θετικά αποτελέσματα μεγαλύτερα από τα αναμενόμενα.
Οι προκλήσεις περιλαμβάνουν το μεγάλο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. Επιπλέον, δεδομένου του μεγέθους και της σημασίας τομέων όπως ο τουρισμός και η ναυτιλία, η οικονομία είναι επιρρεπής σε εξωτερικούς κραδασμούς και περαιτέρω βελτιώσεις όσον αφορά την οικονομική ανθεκτικότητα με τη διεύρυνση της εξαγωγικής βάσης θα απαιτήσουν χρόνο.
Θετικές αξιολογήσεις θα μπορούσαν να προκύψουν σε ένα σενάριο συνέχισης των οικονομικών πολιτικών και δέσμευσης για δημοσιονομική προσαρμογή, σε συνδυασμό με επιτυχή εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που απομένουν, ιδίως στο δικαστικό σύστημα, που θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη ανθεκτικότητα σε εξωτερικούς κραδασμούς, ταχύτερη από την αναμενόμενη βελτίωση της δημοσιονομικής ισχύος και η αντιμετώπιση των NPLs θα υποστήριζε υψηλότερη αξιολόγηση.
Επιπλέον, μια πιο γρήγορη αλλαγή στη δομή της οικονομίας της Ελλάδας που συμβάλλει στη βελτίωση της οικονομικής ανθεκτικότητας θα ήταν πιστωτικά θετική. Περαιτέρω βελτιώσεις στον τραπεζικό κλάδο, μειώνοντας τη μεταβλητότητα της κερδοφορίας και φέρνοντας τους δείκτες ποιότητας και κεφαλαιοποίησης των περιουσιακών στοιχείων πιο κοντά στον μέσο όρο της Ευρωζώνης, θα ήταν επίσης πιστωτικά θετικές.
Από την άλλη, πιέσεις σε επίπεδο αξιολόγησεων θα μπορούσαν να προκύψουν εάν καταγραφεί μια αντιστροφή της πορείας πολιτικής που παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια ή ενδείξεις ότι οι προηγούμενες μεταρρυθμίσεις δεν δίνουν την ώθηση στην ανάπτυξη και τους δημοσιονομικούς λογαριασμούς που αναμένεται επί του παρόντος, επιβαρύνοντας το επιχειρηματικό κλίμα και τις επενδύσεις.
Ειδικότερα, οι ενδείξεις ότι είναι πιθανή μια διαρκής, ουσιώδης επιδείνωση της δημοσιονομικής θέσης της κυβέρνησης, πιθανώς σε συνδυασμό με απότομη επιδείνωση της υγείας του τραπεζικού κλάδου, θα προκαλούσαν αρνητική ενέργεια αξιολόγησης. Μια κλιμάκωση της γεωπολιτικής κατάστασης στην Ευρώπη με τη συμμετοχή του ΝΑΤΟ πιθανότατα θα οδηγήσει σε καθοδική πίεση στην αξιολόγηση.
