Ροή
«Στη βάση των προγραμμάτων που σας παρουσιάζω σήμερα, στέκεται εξίσου και πάνω από όλα τα άλλα, το πεπρωμένο της χώρας μας», δήλωσε ο Μάριο Ντράγκι, απευθυνόμενος στους βουλευτές της Ιταλίας. «Είναι το μέτρο του ποιος θα είναι ο ρόλος μας εντός της διεθνούς κοινότητος – η αξιοπιστία και η φήμη μας ως ιδρυτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ως ηγετικής δύναμης του δυτικού κόσμου».
Τα παραπάνω λόγια, ακούγονται τόσο… «βαριά» που θα μπορούσαν να εκφέρονται μετά από κάποια μεγάλη εθνική καταστροφή, ή πριν από την έξοδο της χώρας σε πόλεμο. Αντ’ αυτού, ο δραματικός αυτός τόνος, χρησιμοποιήθηκε από τον Ιταλό πρωθυπουργό για να συνοδεύσει την παρουσίαση του «ιστορικού πλάνου» για την ανασυγκρότηση της ιταλικής οικονομίας. Ένα σχέδιο συνολικού ύψους 248 δισ. ευρώ σε επενδύσεις και δομικές μεταρρυθμίσεις.
Την Τρίτη, οι βουλευτές ενέκριναν το πλάνο, με 442 ψήφους υπέρ, 19 κατά, και 51 αποχές.
Το ίδιο απόγευμα, το σχέδιο εγκρίθηκε από την Γερουσία, με 224 ψήφους υπέρ και 16 κατά, και 21 αποχές. Υπολείπεται η αποστολή της τελικής εκδοχής του από το υπουργικό συμβούλιο στις Βρυξέλλες για την οριστική έγκριση του, έως τις 30 Απριλίου.
«Θα είμαστε υπεύθυνοι για την επιτυχία ή την αποτυχία» της απόφασης, προειδοποίησε ο Ιταλός πρωθυπουργός την Γερουσία.
«Μια αποτυχία θα είναι σοβαρή και για εμάς και για το μέλλον της Ευρώπης. Δεν θα υπάρξει άλλη ευκαιρία για μια κοινή δημοσιονομική πολιτική», προσέθεσε, λέγοντας πως μια τέτοια πολιτική είναι «προς το συμφέρον μας ως μια από τις εύθραυστες χώρες της ΕΕ».
Για τον Μάριο Ντράγκι, σκοπός του πλάνου είναι η αναμόρφωση της ιταλικής οικονομίας, μέσα από την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας –που υπήρξε ιδιαίτερα βάναυση με την γείτονα χώρα τόσο σε υγειονομικό, όσο και σε οικονομικό επίπεδο- αλλά και η «εκρίζωση» πάγιων αδυναμιών της ιταλικής οικονομίας. Σύμφωνα με την λογική του σχεδίου Ντράγκι, όπως ο ίδιος την περιέγραψε, από αυτό εξαρτάται η οικονομική επιβίωση της Ιταλίας για τις επόμενες δεκαετίες, και το αν θα καταφέρει η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, να ξανασταθεί στα πόδια της και να αντιμετωπίσει, μαζί με πολλά άλλα, και τις υποχρεώσεις που το ίδιο το σχέδιο γεννά.
Καθόλα δικαιολογημένο το… «δράμα» λοιπόν.
Που στοχεύει το πλάνο;
Η Ιταλία, πρόκειται να λάβει την μερίδα του λέοντος της ευρωπαϊκής βοήθειας συνολικού ύψους 750 δισ. ευρώ, και την ακολουθά κατά πόδας η Ισπανία.
Ο Μάριο Ντράγκι κατά τη διάρκεια της ομιλίας του προς τους Ιταλούς βουλευτές, διευκρίνισε πως το συνολικό ποσό του σχεδίου, συνίσταται σε 191,5 δισ. ευρώ από ευρωπαϊκά κεφάλαια αλλά και σε 30,6 δισ. ευρώ από τον ιταλικό προϋπολογισμό τα οποία θα κατευθυνθούν σε επενδύσεις στις υποδομές των μεταφορών, στην ψηφιοποίηση και στο περιβάλλον, όπως επίσης και σε δομικές μεταρρυθμίσεις επί της γραφειοκρατίας του ιταλικού κράτους. Ένα επιπλέον ποσό ύψους 26 δισ. ευρώ θα δαπανηθεί για να βελτιωθούν οι μεταφορικές συνδέσεις μεταξύ του πλούσιου βιομηχανικού βορρά της χώρας και του φτωχού νότου.
Aναπτύσσοντας το σχέδιο του, ο Μάριο Ντράγκι εξήγησε πως περιστρέφεται γύρω από 3 άξονες: να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα σε βορρά και νότο, να ενισχύσει την ισότητα των φύλων και να μειώσει τη διάσταση που υπάρχει ανάμεσα στις γενιές. Προβλέπει το ΑΕΠ της Ιταλίας μεταξύ 2024 και 2026 να κερδίσει 3,2 ποσοστιαίες μονάδες.
Το 40% πρόκειται να δαπανηθεί σε πράσινα projects, τα οποία ο Ντράγκι χαρακτήρισε «ιδιαίτερα σημαντικά για την Ιταλία, η οποία είναι πιο εκτεθειμένη σε κλιματικούς κινδύνους από άλλες χώρες», και ένα 27% θα αφιερωθεί στην ψηφιοποίηση της ιταλικής οικονομίας.
Συνολικά, 82 δισ. ευρώ θα κατευθυνθούν στις νότιες περιοχές της Ιταλίας, ενώ 26 δισ. ευρώ θα χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή μιας «ταχείας» σιδηροδρομικής γραμμής μεταξύ Σαλέρνο και Ρέτζιο Καλάμπρια, όπως και για την αναβάθμιση της γραμμής μεταξύ Μιλάνο και Βενετίας.
Η εκπαίδευση θα λάβει 32 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της έρευνας και των δομών της παιδείας.
Τέλος, 22 δισ. ευρώ θα δαπανηθούν στην εκπαίδευση εργαζομένων και στην κοινωνική ενσωμάτωση, και 18,5 δισ. ευρώ στη δημόσια Υγεία, συμπεριλαμβανομένης της πρωτοβάθμιας φροντίδας και της ψηφιοποίησης του τομέα της Υγείας.
Γαλλία και Γερμανία θέλουν να επισπεύσουν τις διαδικασίες
Οι υπουργοί Οικονομικών των δύο ισχυρότερων δυνάμεων της Ευρωζώνης, ο Γάλλος Μπρούνο Λε Μερ και ο Γερμανός Όλαφ Σολτς, κατά την παρουσίαση των κοινών τους θέσεων την Τρίτη, έψεξαν τους αργούς ρυθμούς που «προχωρά» το ευρωπαϊκό σχέδιο χορήγησης των 750 δισ. ευρώ προς τα κράτη-μέλη, με την έγκριση των προσαρμοσμένων εθνικών σχεδίων από τις Βρυξέλλες.
Τα ποσά που αναλογούν στις δύο ηγέτιδες χώρες είναι πολύ μικρότερα εν συγκρίσει με της Ιταλίας: 26 δισ. για την Γερμανία και 40 δισ. ευρώ για την Γαλλία, τα οποία αμφότερες θα τα κατευθύνουν, κατά κύριο λόγο, προς επενδύσεις στο περιβάλλον και στην ψηφιοποίηση, δύο τομείς που η Ευρώπη «ασθμαίνει» για να προλάβει τους ανταγωνιστές της.
«Ήμασταν πολύ αποτελεσματικοί πέρυσι στην υιοθέτηση του ευρωπαϊκού σχεδίου ανάκαμψης και στην απόφαση κοινής έκδοσης χρέους. Από τότε, έχουμε χάσει πάρα πολύ χρόνο. Η Κίνα ανέκτησε την ανάπτυξη της. Οι ΗΠΑ ανθίζουν. Η ΕΕ πρέπει να παραμείνει εντός της κούρσας», υπογράμμισε ο Λε Μερ.
Ωστόσο, όσο και αν οι δηλώσεις ευρωπαϊκής αλληλεγγύης είναι εύηχες, δεν έχει περάσει πολύς καιρός από την άνοιξη του 2020 και από τα εμπόδια τα οποία ανέκυψαν από κύκλους εντός της ίδιας της Γερμανίας, όπου επί μήνες αναμενόταν η απόφαση γερμανικού δικαστηρίου για το αν το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης παραβιάζει τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθυστερώντας έτσι την οικονομική βοήθεια προς τα κράτη-μέλη, με την Bundesbank να δίνει τελικά το πράσινο φως στο τέλος του καλοκαιριού.
Το ίδιο περίπου διάστημα, η Ιταλία μετατρεπόταν σε ένα απέραντο Μπέργκαμο, ενώ η οικονομία της συνολικά για το 2020, συρρικνωνόταν περί τα 9%.
Πού βαδίζει η Ιταλία;
Ο Μάριο Ντράγκι μοιάζει σαν να «τρέχει» να προλάβει να υλοποιήσει τα σχέδια του προτού τελειώσει η πανδημία. Γιατί μαζί με την τελευταία, αναπόφευκτα θα έρθει και η σταδιακή απομείωση του PEPP, του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων από πλευράς ΕΚΤ. Τότε, ο καθένας θα πρέπει να λογαριαστεί με τα πραγματικά του προβλήματα και με τις δικές του δυνάμεις. Και όσον αφορά τις τελευταίες, η Ιταλία δείχνει να έχει… στερέψει.
Ο Μάριο Ντράγκι γνωρίζει περισσότερο από κάθε άλλον πως με ένα χρέος το οποίο έχει εκτοξευθεί πλέον του 160% του ΑΕΠ, κάθε έξωθεν ενίσχυση αφενός κρατάει τον «ασθενή» στη ζωή, αφετέρου αναβάλλει για το μέλλον την αναμέτρηση με ένα ακόμα πιο διογκωμένο πρόβλημα.
Η βιασύνη του Ντράγκι για μεταρρυθμίσεις, έχει να κάνει με το ερώτημα αν θα είναι σε θέση η Ιταλία προσεχώς να διαχειριστεί ένα δημόσιο χρέος το οποίο αποτελεί ωρολογιακή βόμβα όχι μόνο για την ίδια, αλλά και για την Ευρωζώνη, στο «βάθρο» της οποίας καταλαμβάνει την τρίτη θέση. Η Ιταλία, άλλωστε, είναι περίπου 10 φορές η Ελλάδα…
Το πρώτο ερώτημα αφορά στο αν και κατά πόσο, οι μεταρρυθμίσεις Ντράγκι θα είναι τόσο αποτελεσματικές έτσι ώστε να ξαναβάλουν την χώρα σε ελεγχόμενη τροχιά. Είναι ένα ερώτημα που, αν κι εφόσον το σχέδιο περάσει και τα τελικά στάδια έγκρισης, απομένει να απαντηθεί στο πέρας του χρόνου.
Το δεύτερο ερώτημα, αφορά στο αν και κατά πόσο θα μπορέσει η κυβέρνηση Ντράγκι να φτάσει μέχρι την υλοποίηση αυτών των μέτρων. Δεν πρέπει να λησμονείται πως, ναι μεν ο Ντράγκι ενδύθηκε τον μανδύα του Μεσσία, που θα έβγαζε την Ιταλία από την κρίση και, όντως, ηγείται μιας πλατιάς κυβερνητικής συμμαχίας, ωστόσο είναι μια κυβέρνηση μη-εκλεγμένη και άκρως ετερόκλητη, που αποτελείται από δυνάμεις από, σχεδόν, όλο το πολιτικό φάσμα, από την άκρα δεξιά, ως την κέντρο-αριστερά. Η πολιτική ιστορία αποδεικνύει πως, οι μεγαλεπήβολες μεταρρυθμίσεις εμπεριέχουν πάντα συγκρούσεις με ένα ευρύτερο κοινωνικό φάσμα, και πως μόνο κυβερνήσεις που στέκονται γερά στα πόδια τους, μπορούν να τις φέρουν εις πέρας.
Απομένει απλά να δούμε την έκβαση του «δράματος», η οποία αναμένεται ενδιαφέρουσα, για την Ιταλία, αλλά και για όλη την Ευρώπη.
