Στα σοβιετικά χρόνια, οι Δυτικοί παρατηρητές εξέταζαν προσεκτικά τα βίντεο από κρατικές τελετές, όπως οι στρατιωτικές παρελάσεις στην Κόκκινη Πλατεία, προσπαθώντας να μάθουν περισσότερα για την ιεραρχία του Κρεμλίνου.
Ποιος στεκόταν πιο κοντά στον ηγέτη; Τι έδειχνε η γλώσσα του σώματος; Ποιοι αξιωματούχοι ήταν μέσα ή έξω από την εύνοια;
Τα πλάνα που μελετούν ενδελεχώς οι σημερινοί «κρεμλινολόγοι» προέρχονται από τη σημαίνουσα συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη, κατά την οποία ο Βλαντίμιρ Πούτιν ζήτησε από τους ανώτατους αξιωματούχους του να αρχίσουν να καταρτίζουν προτάσεις για μια πιθανή δοκιμή πυρηνικών όπλων.
Ήταν μια σημαντική στιγμή — όχι μια συνάντηση που θα περίμενε κανείς να χάσει ένας έμπιστος συνεργάτης. Όμως ο Σεργκέι Λαβρόφ, ο έμπειρος υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, απουσίαζε εμφανώς – ήταν το μοναδικό μόνιμο μέλος του Συμβουλίου που δεν παρευρέθηκε.
Σύμφωνα με τη ρωσική οικονομική εφημερίδα Kommersant, η απουσία του ήταν «συντονισμένη».
Αυτό το περιστατικό και μόνο θα ήταν αρκετό για να προκαλέσει απορίες.
Όταν όμως συνδυάζεται με την επιλογή ενός πιο κατώτερου αξιωματούχου να ηγηθεί της ρωσικής αντιπροσωπείας στη επερχόμενη σύνοδο κορυφής της G20 — ρόλο που τα τελευταία χρόνια είχε αναλάβει ο Λαβρόφ — τότε αρχίζουν να τίθενται ερωτήματα, συγκεκριμένα: έχει τεθεί στο περιθώριο ο κορυφαίος διπλωμάτης της Μόσχας;
Το ερώτημα έχει πάρει τέτοια έκταση ώστε ανάγκασε το Κρεμλίνο να προβεί σε διάψευση, χωρίς όμως αυτό να καταφέρει να καταπνίξει τις εικασίες ότι ο Λαβρόφ έχει χάσει την εύνοια του Κρεμλίνου.
Οι φήμες για ρήξη εντός του ρωσικού ηγετικού κύκλου εντάθηκαν αφότου ο Ντόναλντ Τραμπ ακύρωσε την προγραμματισμένη σύνοδο κορυφής με τον Πούτιν στη Βουδαπέστη τον περασμένο μήνα, έπειτα από τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ του Λαβρόφ και του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο.
Σύμφωνα με τους Financial Times, ήταν η αδιάλλακτη στάση του Λαβρόφ που ώθησε τον Λευκό Οίκο να «παγώσει» τη σύνοδο.
Συνομιλίες που είχα τότε με διπλωματικές πηγές εδώ αποκάλυψαν την πεποίθηση ότι ο Λαβρόφ είτε έκανε λάθος χειρισμό είτε ξέφυγε από τη «γραμμή» που είχε συμφωνηθεί. Είτε επρόκειτο για ατύχημα είτε για σκόπιμη ενέργεια, η διπλωματία του (ή η έλλειψή της) τορπίλισε τη σύνοδο και, όπως φαίνεται, ανέκοψε την προσέγγιση ΗΠΑ – Ρωσίας.
Αυτό θα πρέπει να εξόργισε τον Πούτιν, ο οποίος επιθυμεί να διατηρήσει δίαυλο επικοινωνίας με την Ουάσιγκτον - όχι μόνο για το ζήτημα της Ουκρανίας, αλλά και για άλλα θέματα, όπως ο έλεγχος των πυρηνικών όπλων.
Ίσως όμως το πιο σημαντικό είναι ότι το επεισόδιο αυτό έκανε τον Ρώσο πρόεδρο να φαίνεται αδύναμος - ανίκανος να ελέγξει τον υπουργό των Εξωτερικών του. Και ο Πούτιν δεν είναι άνθρωπος που ανέχεται να υπονομεύεται.
Οι φίλαθλοι του ποδοσφαίρου θα θυμούνται τον «χρυσό κανόνα» διαχείρισης του σερ Άλεξ Φέργκιουσον: Ποτέ μην αφήνεις έναν παίκτη να γίνει πιο σημαντικός από την ομάδα. Ο Πούτιν λειτουργεί με παρόμοιο τρόπο. Η πίστη (η αφοσίωση) εκτιμάται υπέρτατα.
Αν όντως ο Λαβρόφ έχει τεθεί στο περιθώριο, θα πρόκειται για μια πολύ σημαντική εξέλιξη. Ο 75χρονος ήταν η «πρόσωπο» της ρωσικής διπλωματίας για πάνω από δύο δεκαετίες και ουσιαστικά το «δεξί χέρι»του Πούτιν για το μεγαλύτερο μέρος της ηγεσίας του Κρεμλίνου.
Γνωστός για τον σκληρό του χαρακτήρα και τις αιχμηρές επιθέσεις του, ο Λαβρόφ υπήρξε επίσης ένθερμος υποστηρικτής της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Στη σύνοδο Πούτιν–Τραμπ στην Αλάσκα, εμφανίστηκε φορώντας ένα πουλόβερ με τα αρχικά «СССР», τα ρωσικά γράμματα για τη Σοβιετική Ένωση. Το φανερό μήνυμα: η Ουκρανία εξακολουθεί να ανήκει στη Μόσχα.
