Ενώ ο όγκος των μη εξυπηρετούμενων δανείων παραμένει κοντά σε ιστορικά χαμηλά, τα δάνεια Σταδίου 2 αυξήθηκαν περαιτέρω, με τις ευρωπαϊκές τράπεζες να διαθέτουν άνοιγμα ύψους σχεδόν 1,6 τρισ. ευρώ.
Αυτό ισοδυναμεί με το 9,4% του συνόλου των δανείων που ταξινομήθηκαν σε αποσβεσμένο κόστος, με υψηλό από την εισαγωγή του πλαισίου IFRS 9, στο 9,7% τον Δεκέμβριο του 2024. Την ίδια στιγμή, τα προκαταρκτικά στοιχεία του τρίτου τριμήνου δείχνουν μια ήπια υποχώρηση στο 9,2% περίπου.
Σε τριετή χρονική βάση (από τα τέλη 2021 μέχρι τα τέλη του 2024), σημαντική ήταν η συμβολή των στεγαστικών, για τα οποία υπολογίζεται μέση ετήσια αύξηση 30 δισ. ευρώ στα Σταδίου 2. Από κοντά και τα καταναλωτικά, ιδιαίτερα κατά το περσινό έτος, όπου καταγράφηκε αύξηση 27 δισ. ευρώ στην περίμετρο της κατηγορίας. Επιπλέον, σημαντικό όγκο δανείων με εξασφαλίσεις CREs (εμπορικά ακίνητα) ήτοι κοντά στα 30 δισ. ευρώ μετέφεραν οι ευρωπαϊκές τράπεζες στο Στάδιο 2, ως απάντηση στην επιδείνωση της αγοράς εμπορικών ακινήτων και των διαρθρωτικών αλλαγών στους χώρους γραφείων μετά το πέρας της πανδημίας.
Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025 οι ευρωπαϊκές τράπεζες μείωσαν οριακά την περίμετρο των δανείων με καθυστέρηση πληρωμής άνω των 30 ημερών και κάτω των 90, κατά περίπου 16 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω μειώσεων στην κατηγορία των CREs και των στεγαστικών, τα επίπεδα αυτών παραμένουν αυξημένα.
Κόντραστ με «κόκκινα» δάνεια και κόστος κινδύνου
Η EBA στέκεται στην ασύνδετη σχέση μεταξύ των υψηλών επιπέδων Σταδίου 2 και της πορείας των μη εξυπηρετούμενων δανείων και του κόστους κινδύνου, τα οποία παραμένουν υπό έλεγχο και κοντά στα χαμηλότερα πολυετή επίπεδά τους.
Παρά την κάποια κυκλικότητα παρατηρήθηκε στα δεδομένα, οι ευρωπαϊκές τράπεζες ανακοίνωσαν κόστος κινδύνου στις 48 μονάδες βάσης τον Ιούνιο του 2025, κοντά στο χαμηλότερο επίπεδο μετά την πανδημία του κορονοϊού. Τα δεδομένα δείχνουν ότι το 75% των προβλέψεων που λαμβάνουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες σχετίζεται με δάνεια Σταδίου 3. Σύμφωνα με την EBA, οι κινήσεις σε επίπεδο προβλέψεων για τα δάνεια Σταδίου 2 επηρεάζονται κυρίως από τις αυξήσεις που προκύπτουν από νέα δάνεια της κατηγορίας. Ωστόσο, αυτές οι κινήσεις δεν φαίνεται να συνδέονται στενά με τις αλλαγές στο ανεξόφλητο υπόλοιπο δανείων Σταδίου 2 υπό το πλαίσιο του IFRS9.
Σύμφωνα με την EBA, υπάρχουν αρκετές εξηγήσεις για την αποσύνδεση μεταξύ του υψηλού επιπέδου δανείων Σταδίου 2 και του χαμηλού κόστους κινδύνου. Οι τράπεζες κλίνουν προς μια πιο συντηρητική προσέγγιση κατά την κατανομή δανείων στο Στάδιο 2 ή φαίνονται λιγότερο πρόθυμες να μεταφέρουν μέρος αυτών των δανείων, πίσω στο Στάδιο 1. Σε αυτή την περίπτωση, ο αντίκτυπος στις σχετικές προβλέψεις είναι πιθανώς περιορισμένος.
Οι τράπεζες χρησιμοποιούν επίσης επικαλύψεις για να ξεπεράσουν τυχόν ελλείψεις του μοντέλου πιστωτικού κινδύνου και να αντιμετωπίσουν τους αυξανόμενους εξωγενείς κινδύνους, όπως οι γεωπολιτικές εντάσεις και η μακροοικονομική αβεβαιότητα. Τα αποτελέσματα του RAQ υποστηρίζουν αυτήν την ιδέα, δείχνοντας ότι περισσότερο από το 60% των τραπεζών χρησιμοποιούν επικαλύψεις για να αντιμετωπίσουν πολιτικές και γεωπολιτικές αβεβαιότητες και περίπου το 40% για να αντιμετωπίσουν κλαδικές - γεωγραφικές αβεβαιότητες και υστέρηση στο μοντέλο αξιολόγησης.
Ισχυρά (;) «μαξιλάρια»...
Από την άλλη, η αύξηση των δανείων Σταδίου 2 σχετίζεται κυρίως με δάνεια που διαθέτουν ισχυρές εξασφαλίσεις. Η βελτίωση στις αγορές ακινήτων, τόσο εμπορικών όσο και οικιστικών, έχει αυξήσει την αξία των σχετικών εξασφαλίσεων αυτών των δανείων και, ως εκ τούτου, απαιτούνται σχετικά χαμηλότερες προβλέψεις. Επιπλέον, η ταξινόμηση δανείων Σταδίου 2 στα οποία καταγράφονται κινήσεις προληπτικής διαχείρισης από πλευράς τραπεζών και όχι υψηλότερος πιστωτικός κίνδυνος (π.χ. ταξινόμηση στεγαστικών δανείων που καλυπτόταν μόνο από τόκους - step up - και αναταξινόμηση απαιτήσεων από μισθώματα) δεν θα απαιτούσαν σημαντική αύξηση των προβλέψεων.
H «ακτινογραφία» των συστημικών
Κατά το τρίτο τρίμηνο, η Eurobank εμφανιζόταν να έχει 47,63 δισ. δάνεια στο Stage I, 4,95 δισ. ευρώ στο Stage II και 1,45 δισ. σε NPEs (Stage III). Το επίπεδο κάλυψης στην κατηγορία «Stage II» αυξήθηκε σε 9,7% από 8,7% στο δεύτερο τρίμηνο, με την τράπεζα έχει πάρει πρόβλεψη απομείωσης 477 εκατ. ευρώ. Για τα NPEs, η κάλυψη υποχώρησε στο 48,1% από 48,5% με πρόβλεψη 693 εκατ. ευρώ.
Η Πειραιώς εμφανίζει να έχει 39,26 δισ. δάνεια «Σταδίου 1» και περίπου 2,4 και 0,99 δισ. σε «Στάδιο 2 και 3», με προβλέψεις 120 και 503 εκατ. ευρώ, ήτοι επίπεδα κάλυψης 5% και 51% αντίστοιχα για τα δύο τελευταία.
Η Εθνική αντίστοιχα διαθέτει δάνεια «Σταδίου 1» 34,94 δισ. ευρώ και περίπου 2,2 και 0,96 δισ. σε «Στάδιο 2 και 3», με επίπεδα κάλυψης στο 8% (προβλέψεις 175 εκατ. ευρώ) στα Σταδίου 2 και 55,7%. Στα δάνεια Σταδίου 2 αναφέρεται πως τα 1,5 δισ. ευρώ αφορούν σε σημαντική αύξηση του πιστωτικού κινδύνου (SICR), τα 0,3 δισ. ξεπερνούν σε καθυστέρηση τις 30 ημέρες και τα 0,4 ανήκουν την υποκατηγορία των ρυθμισμένων «θεραπευμένων» υπό επιτήρηση.
Από την άλλη, η Alpha διαθέτει δάνεια «Σταδίου 1» 37,36 δισ. ευρώ και 2,716 δισ. ευρώ «Σταδίου 2» με σύνολο προβλέψεων στα δεύτερα ύψους 81 εκατ. ευρώ (κάλυψη σχεδόν 3%). Οι συνολικές προβλέψεις της τράπεζας διαμορφώθηκαν στα τέλη εννεαμήνου στα 662 εκατ. ευρώ. Τα POCI δάνεια 883 εκατ. ευρώ προ προβλέψεων συμπεριλαμβάνουν δάνεια ύψους 638 εκατ. ευρώ τα οποία δεν είναι αποµειωµένα/µη εξυπηρετούμενα.
