Προς μια δυναμικότερη πορεία στο σκέλος της στεγαστικής πίστης προσβλέπουν οι ελληνικές τράπεζες, παρά τα δομικά ζητήματα της αγοράς ακινήτων, που δεν είναι άλλα από τη μείωση της προσιτότητας των τιμών, την περιορισμένη προσφορά οικιστικών ακινήτων και την υψηλή ζήτηση για βραχυχρόνια μίσθωση.
Οι τράπεζες επιχειρούν να ξεπεράσουν τα παραπάνω εμπόδια και να αναθερμάνουν τη ζήτηση μέσω της ανατιμολόγησης των στεγαστικών τόσο σε σταθερού, όσο και κυμαινόμενου επιτοκίου. Η αποκλιμάκωση στα επιτόκια έρχεται και ως απόρροια του εντονότερου ανταγωνισμού που παρατηρείται μεταξύ των τραπεζών. Επιπλέον, η ύπαρξη των κρατικών προγραμμάτων τα οποία παρέχουν χρηματοδοτικές λύσεις σε βασικές στεγαστικές ανάγκες, όπως η απόκτηση πρώτης κατοικίας και η αναβάθμισή της με προνομιακή τιμολόγηση, διαμορφώνουν ακόμα χαμηλότερα επιτόκια, όπως επισημαίνουν τραπεζικά στελέχη.
Βάζουν στο παιχνίδι τους νέους, με «τυράκι» τα επιτόκια...
Παράλληλα, παρά τις αυξήσεις που συντελέστηκαν στα επιτόκια, από τον Ιούλιο του 2022 μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2023, διάστημα στο οποίο το Euribor τριμήνου αυξήθηκε από το -0,2392% (Ιούνιος 2022) στο 3,9716% (Νοέμβριο 2023), οι τράπεζες δεν προέβησαν σε ανάλογης έντασης αυξήσεις στις νέες χορηγήσεις στεγαστικών. Ταυτόχρονα, «πάγωσαν» για ένα χρόνο (Ιούνιο 2023 - 2024) τα ενήμερα στεγαστικά κυμαινόμενου επιτοκίου που είχαν εκταμιευθεί μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2022, προσφέροντας έτσι μια ανάσα στους δανειολήπτες και θωρακίζοντας τους ισολογισμούς τους.
Πλέον, οι τράπεζες προσφέρουν μια ευρεία γκάμα προϊόντων στεγαστικής πίστης, με προνομιακούς όρους, δίνοντας έμφαση σε νέους που θέλουν να αποκτήσουν το πρώτο τους σπίτι. Η χρηματοδότηση μπορεί να φτάσει ως και το 90% της εμπορικής αξίας του ακινήτου, με σταθερό επιτόκιο στα πρώτα πέντε έτη από 2,5% - η Πειραιώς προσφέρει και έκπτωση 25% για τα πρώτα τέσσερα έτη, ξεκινώντας από 2,2%. Επιπλέον, υπέρ των δανειοληπτών λειτουργεί πλέον η απαλλαγή από τη δαπάνη εξέτασης αιτήματος, η δυνατότητα μεταφοράς της δόση ή αλλαγής είδος επιτοκίου ή και διάρκειας, αλλά και η πρόωρη, σε πολλές περιπτώσεις, αποπληρωμή χωρίς επιβάρυνση.
Πρόσφατα, η Εθνική Τράπεζα προέβη σε ανατιμολόγηση των στεγαστικών της προϊόντων, παρέχοντας ευνοϊκότερα επιτόκια σε όλους τους πελάτες, οι οποίοι έχουν πλέον στη διάθεσή τους επιλογές σταθερού επιτοκίου που ξεκινούν από 2,5% για τρία έτη, ενώ μπορούν να επωφεληθούν από το χαμηλότερο σταθερό επιτόκιο της αγοράς για δέκα έτη, στο 3,7%.
Ανοδικά η αγορά το 2026
Έτσι, οι τράπεζες, βλέπουν τα πρώτα δείγματα ανάκαμψης και αισιοδοξούν για το κλείσιμο του έτους και το επόμενο έτος. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία εννεαμήνου, οι εκταμιεύσεις στεγαστικών δανείων διαμορφώνονται σε 1,7 δισ. ευρώ, με τις τράπεζες να τοποθετούν τον πήχη στα 2,4 δισ. ευρώ μέχρι τα τέλη του έτους, ήτοι αύξηση της τάξεως του 30% σε ετήσια βάση.
Σύμφωνα με στελέχη λιανικής τραπεζικής, η αγορά θα συνεχίσει να κινείται σε ανοδικά επίπεδα και το 2026 ξεπερνώντας τις εκταμιεύσεις του τρέχοντος έτους, σε ποσοστό άνω του 10%. Η ολοκλήρωση του προγράμματος «Σπίτι μου ΙΙ» σε συνδυασμό με τις θετικές εκτιμήσεις του κρατικού προϋπολογισμού για αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος στα νοικοκυριά και τα χαμηλά επιτόκια είναι οι βασικοί παράγοντες που θα οδηγήσουν σε περαιτέρω αύξηση της αγοράς των στεγαστικών δανείων, που καλύπτουν το 16% - 20% των δανειακών χαρτοφυλακίων.
Διαβάστε επίσης: Γιατί οι τράπεζες επιστρέφουν στην ιδιωτική ασφάλιση
Προσπάθεια μέσω του «Σπίτι μου II», αλλά και προβλήματα...
Όσον αφορά στο «Σπίτι μου ΙΙ», έχουν εγκριθεί περίπου 31.000 αιτήσεις, αξίας 3,8 δισ. ευρώ, από τις οποίες το 1/3 έχει υπαχθεί στο πρόγραμμα. Οι εκταμιεύσεις του προγράμματος, διατραπεζικά, ανέρχονται σε 490 εκατ. ευρώ περίπου για 4.500 αιτήσεις περίπου, τροφοδοτώντας την αγορά λόγω του χαμηλού επιτοκίου και παρακινώντας μερίδα ανθρώπων που δεν είχαν σκεφτεί ότι θα μπορούσαν να αποκτήσουν σπίτι να προχωρήσουν σε αίτημα.
Όπως αναφέρουν στελέχη λιανικής τραπεζικής, το «Σπίτι μου ΙΙ» παρείχε σε μεγάλο εύρος νοικοκυριών πρόσβαση σε τραπεζική χρηματοδότηση με ευνοϊκούς όρους, ωστόσο υπάρχουν παράγοντες που λειτουργούν ανασταλτικά στη μετατροπή των εγκρίσεων σε εκταμιεύσεις, με κυριότερο την έλλειψη προσφοράς ακινήτων που να πληρούν τις προδιαγραφές του προγράμματος.
Εντός του προγράμματος καταγράφονται σημεία που δυσχεραίνουν, έτι περαιτέρω, τη διαδικασία εύρεσης κατάλληλης κατοικίας από μερίδα ενδιαφερόμενων, εντείνοντας παράλληλα τα φαινόμενα στρέβλωσης. Το πλαίσιο αφορά ακίνητα, με οικοδομική άδεια μέχρι το 2005, με τη ζήτηση που εκδηλώνεται, στη βάση του προγράμματος, να ωθεί υψηλότερα τις τιμές ακόμη και για τα μεγαλύτερης παλαιότητας ή - και φθορών ακίνητα (πέραν δηλαδή των ανακαινισμένων και των νεόδμητων). Σε αυτό έρχονται να προστεθούν και τα στενά χρονικά όρια μεταξύ της έγκρισης της υπαγωγής και της δυνητικής ολοκλήρωσης της διαδικασίας (οριστικό συμβόλαιο αγοράς και σύμβαση δανεισμού) αλλά και γραφειοκρατικά ζητήματα που αποθαρρύνουν ένα πλήθος ενδιαφερόμενων.
Επιπλέον, παρατηρείται και το φαινόμενο, ιδιοκτήτες ακινήτων να προτιμούν αγοραστές που δεν χρησιμοποιούν στεγαστικό δάνειο, πόσο δε στις περιπτώσεις των προγραμμάτων «Σπίτι μου», λόγω των συχνά χρονοβόρων διαδικασιών που απαιτούνται για τη μεταβίβαση ενός ακινήτου.
