Η πετροχημική βιομηχανία της Ευρώπης καταρρέει κάτω από ένα κύμα εργοστασιακών «λουκέτων» και μια ταχεία επέκταση της παγκόσμιας παραγωγής με επικεφαλής την Κίνα.
Το υψηλό κόστος παραγωγής και οι γερασμένες μονάδες έχουν αφήσει τους Ευρωπαίους παραγωγούς να αντιμετωπίζουν δυσκολίες, καθιστώντας την περιοχή ολοένα και πιο εξαρτημένη από τις εισαγωγές πρωτογενών χημικών ουσιών όπως το αιθυλένιο και το προπυλένιο, τα δομικά στοιχεία για πλαστικά, φαρμακευτικά προϊόντα και αμέτρητα βιομηχανικά προϊόντα, όπως τονίζει το Reuters.
«Ενώ ο υπόλοιπος κόσμος κατασκευάζει πάνω από 20 νέες μονάδες, η Ευρώπη υπνοβατεί προς την βιομηχανική παρακμή», δήλωσε ο Τζιμ Ράτκλιφ, ιδρυτής της INEOS, κατά τη διάρκεια πρόσφατης εκδήλωσης, αναφερόμενος σε μια μονάδα σε πετροχημικά εργοστάσια.
Ο δισεκατομμυριούχος που κέρδισε τα χρήματά του αγοράζοντας πετροχημικά εργοστάσια από την BP και άλλες εταιρείες, επέκρινε την έλλειψη πολιτικής δράσης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απάντησε αυτόν τον μήνα με μια δέσμευση να υποστηρίξει την εγχώρια παραγωγή χημικών ουσιών που θεωρούνται στρατηγικές για τις βιομηχανίες της, όπως το αιθυλένιο και το προπυλένιο. Σχεδιάζει να επεκτείνει την κρατική βοήθεια για τον εκσυγχρονισμό των εργοστασίων και να απαιτήσει από τους δημόσιους διαγωνισμούς να δίνουν προτεραιότητα σε προϊόντα που κατασκευάζονται στην Ευρώπη - παρόμοια με τη νομοθεσία της ΕΕ του 2023 για τα μέταλλα και τα ορυκτά.
Αλλά η κίνηση αυτή μπορεί να έρχεται πολύ καθυστερημένα πλέον για να αντιστραφεί η ζημιά.
«Είναι σαν να βρίσκεσαι στον Τιτανικό - δεν μπορείς να μείνεις στην άρνηση. Πρέπει να πας και να βρεις μια σωσίβια λέμβο», δήλωσε ο Τζουζέπε Ρίτσι, επικεφαλής βιομηχανικού μετασχηματισμού στον ιταλικό ενεργειακό όμιλο Eni.
Η χημική επιχείρηση Versalis της Eni συσσώρευσε πάνω από 3 δισ. ευρώ (3,5 δισ. δολάρια) σε ζημίες τα τελευταία πέντε χρόνια, δήλωσε ο Ρίτσι, καθώς η εταιρεία κλείνει τις δύο τελευταίες μονάδες ατμοπυρόλυσης της Ιταλίας και επενδύει 2 δισεκατομμύρια ευρώ σε βιοδιυλιστήρια και ανακύκλωση χημικών.
Άλλοι παγκόσμιοι όμιλοι, οι Dow, ExxonMobil, TotalEnergies και Shell, κλείνουν επίσης ή αναθεωρούν τα ευρωπαϊκά χημικά τους περιουσιακά στοιχεία.
Τα περισσότερα από τα προγραμματισμένα λουκέτα στοχεύουν σε μονάδες πυρόλυσης - μια μονάδα που μετατρέπει υδρογονάνθρακες σε αιθυλένιο, προπυλένιο ή άλλα πρωτογενή χημικά υλικά.
Ένα έγγραφο που εκδόθηκε από οκτώ χώρες της ΕΕ σχετικά με τα πετροχημικά τον Μάρτιο ανέφερε ότι 50.000 θέσεις εργασίας θα μπορούσαν να τεθούν σε κίνδυνο λόγω πιθανών κλεισιμάτων περισσότερων μονάδων πυρόλυσης στην Ευρώπη έως το 2035.
Τα εργοστάσια της ΕΕ είναι κυρίως μικρά και μεσαίου μεγέθους και λειτουργούν με μέσο ποσοστό αξιοποίησης κάτω του 80% - ένα επίπεδο που θεωρείται αντιοικονομικό.
Έως και το 40% της δυναμικότητας αιθυλενίου της ΕΕ - η οποία ανέρχεται σε 24,5 εκατομμύρια μετρικούς τόνους - διατρέχει υψηλό ή μεσαίο κίνδυνο κλεισίματος, συμπεριλαμβανομένων των διακοπών λειτουργίας που ανακοινώθηκαν από τα τέλη του 2024, σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων Wood Mackenzie.
«Το ποσοστό των ευρωπαϊκών μονάδων πυρόλυσης που διατρέχουν κίνδυνο είναι πολύ υψηλότερο από ό,τι σε άλλες περιοχές», δήλωσε ο Ρόμπερτ Γκίλφιλαν, επικεφαλής των αγορών πλαστικών και ανακύκλωσης στην Wood Mackenzie.
Ενώ τα παλαιότερα ευρωπαϊκά εργοστάσια χρησιμοποιούν νάφθα ως πρώτη ύλη, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Μέση Ανατολή χρησιμοποιούν φθηνότερες πρώτες ύλες όπως το αιθάνιο - ένα υποπροϊόν του σχιστολιθικού αερίου.
Η παραγωγική ικανότητα αιθυλενίου της Βόρειας Αμερικής θα αυξηθεί σε 58 εκατομμύρια μετρικούς τόνους έως το 2030 από 54 εκατομμύρια που είναι σήμερα, σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων ADI Analytics.
Εν τω μεταξύ, η Κίνα θα προσθέτει 6,5% στην παραγωγική της ικανότητα σε αιθυλένιο κάθε χρόνο μεταξύ 2025 και 2030, όταν θα παράγει σχεδόν 87 εκατομμύρια μετρικούς τόνους αιθυλενίου ετησίως, δήλωσε τον Μάιο ο Διευθύνων Σύμβουλος του Εθνικού Κέντρου Χημικών Πληροφοριών της Κίνας, Huang Yinguo.
Αυτό είναι υπερτριπλάσιο της τρέχουσας παραγωγικής ικανότητας της ΕΕ.
Οι Κινέζοι παραγωγοί κατασκευάζουν επίσης εγκαταστάσεις στη Νοτιοανατολική Ασία για εξαγωγές στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, ώστε να παρακάμπτουν τους φόρους άνθρακα και τους δυτικούς δασμούς σε προϊόντα που κατασκευάζονται στην Κίνα.
Οι ιαπωνικές και νοτιοκορεατικές εταιρείες, αδυνατώντας να ανταγωνιστούν, έχουν διατηρήσει χαμηλά τα ποσοστά χρήσης από το 2023, ανέφεραν σε εκθέσεις τους οι φορείς της πετροχημικής βιομηχανίας των χωρών τον Μάιο.
Οι Ευρωπαίοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αντιμετωπίζουν τώρα μια δύσκολη επιλογή: Να παρέμβουν αποφασιστικά ή να παρακολουθήσουν τη χημική ραχοκοκαλιά της ηπείρου να διαβρώνεται.
Στο έγγραφό τους του Μαρτίου, χώρες όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία ζήτησαν μία Άμεση Δράση για τα Χημικά, καθώς τα τελευταία στοιχεία της ΕΕ δείχνουν ότι η περιοχή ήταν καθαρός εισαγωγέας αιθυλενίου και προπυλενίου κάθε χρόνο κατά την περίοδο 2019-2023.
Ο Επίτροπος Βιομηχανίας της ΕΕ Stéphane Séjourné δήλωσε ότι οι Βρυξέλλες θα προσδιορίσουν στρατηγικές προμήθειες και τόπους παραγωγής.
«Πρώτα και κύρια, πρόκειται για κυριαρχία — διατήρηση των ατμοπυρόλυσης μας», δήλωσε στους δημοσιογράφους αυτόν τον μήνα.
Αλλά η κυριαρχία έχει ένα κόστος. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές πυρολύσεις είναι άνω των 40 ετών, σε σύγκριση με μόλις 11 χρόνια στην Κίνα, σύμφωνα με τον αναλυτή της Citi Sebastian Satz. Και η παραγωγή αιθυλενίου στην Ευρώπη με χρήση νάφθας κοστίζει 800 δολάρια ανά μετρικό τόνο, έναντι λιγότερο από 400 δολαρίων ανά μετρικό τόνο στις ΗΠΑ εάν χρησιμοποιηθεί αιθάνιο, και περίπου 200 δολαρίων ανά μετρικό τόνο στη Μέση Ανατολή με αιθάνιο, ανέφερε η Eni σε παρουσίαση που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο.
Η INEOS, η οποία λειτουργεί μία από τις πιο προηγμένες πετροχημικές εγκαταστάσεις της Ευρώπης στην Κολωνία, κατασκευάζει μια μονάδα πυρόλυσης αιθανίου αξίας 4 δισεκατομμυρίων ευρώ στην Αμβέρσα — την πρώτη νέα μονάδα πυρόλυσης στην Ευρώπη εδώ και περίπου 30 χρόνια.
Το εργοστάσιο, που αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2026, στοχεύει να ανταγωνιστεί την κινεζική παραγωγή και να καλύψει την τοπική ζήτηση με χαμηλότερο αποτύπωμα άνθρακα.
Εντωμεταξύ στη Μέση Ανατολή, η ενοποίηση δημιουργεί νέους παγκόσμιους γίγαντες.
Μια συγχώνευση ύψους 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου του Άμπου Ντάμπι και της αυστριακής OMV θα σχηματίσει τον όμιλο Borouge, τον τέταρτο μεγαλύτερο παραγωγό πολυολεφινών στον κόσμο. Η εταιρεία σχεδιάζει να εξάγει πολυμερή στην Ευρώπη, ανταγωνιζόμενη άμεσα αμερικανικές και ασιατικές εταιρείες.
Οι αναλυτές λένε ότι η παραγωγή πετροχημικών προϊόντων στην Ευρώπη δεν θα εξαφανιστεί εντελώς, αλλά θα καταλήξει κομμάτι μερικών κυρίαρχων παικτών.
«Μόνο οι μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες που έχουν το μερίδιο αγοράς για να ορίσουν ανταγωνιστικές τιμές θα συνεχίσουν να παράγουν αιθυλένιο», δήλωσε ο Enzo Baglieri, καθηγητής λειτουργιών και διαχείρισης τεχνολογίας στη Σχολή Διοίκησης SDA Bocconi στο Μιλάνο.
