Ροή
Ρευστότητα της τάξεως των 10 έως 15 δισ. ευρώ θα αποπληρώσουν στην ΕΚΤ οι τέσσερις συστημικές τράπεζες στις 28 Ιουνίου. Πρόκειται για φθηνό δανεισμό που είχαν λάβει μέσω του προγράμματος TLTRO την περίοδο της πανδημίας το 2020 και ο οποίος θα επιστραφεί σταδιακά στην ΕΚΤ μέχρι το τέλος του επόμενου έτους.
Η ρευστότητα που είχαν αντλήσει οι ελληνικές τράπεζες μέσω TLTRO είχε φτάσει στα 50,8 δισ. ευρώ και το ποσό είχε μειωθεί, μέσω αποπληρωμών, στα 28 δισ. ευρώ τον Απρίλιο. Το ποσό που υπολείπεται για να μηδενιστεί ο δανεισμός των ελληνικών τραπεζών (σημειώνεται ότι συνολικά οι ευρωπαϊκές τράπεζες είχαν δανειστεί μέσω TLTRO 1,1 τρισ. ευρώ για να στηρίξουν την οικονομία εν μέσω των lockdown) δεν θα αποπληρωθεί μονομιάς την ερχόμενη εβδομάδα, καθώς υπάρχουν ημερομηνίες αποπληρωμών τον Δεκέμβριο του 2023 και τον Ιούνιο και Δεκέμβριο του 2024.
Όπως εκτιμάται, η ρευστότητα που θα βγει από τις τράπεζες για να γυρίσει στην ΕΚΤ θα είναι της τάξεως των 10 – 15 δισ. ευρώ. Και παρά το ότι εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι οι τράπεζες θα υποστούν εκροή, αντιθέτως, αυτές θα μπορέσουν να απελευθερώσουν ενέχυρα που είχαν καταθέσει στην ΕΚΤ για τον δανεισμό TLTRO και να τα έχουν άμεσα διαθέσιμα για ανάγκες νέου δανεισμού. Σε κάθε περίπτωση, οι τράπεζες βρίσκονται με υπερβάλλουσα ρευστότητα, με τους σχετικούς δείκτες LCR να διαμορφώνονται γύρω στο 180% για την Alpha Bank και τη Eurobank και πάνω από 200% για την Εθνική και την Τράπεζα Πειραιώς.
Το πρόγραμμα Στοχευμένων Συναλλαγών Μακροχρόνιας Αναχρηματοδότησης, γνωστό ως TLTRO III, ενεργοποιήθηκε από την ΕΚΤ μέσα στην πανδημία προκειμένου να στηρίξει τις τράπεζες, ώστε με τη σειρά τους να διοχετεύσουν φθηνή ρευστότητα σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Μέσω του εργαλείου αυτού, οι τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες είχαν αντλήσει ρευστότητα 50,8 δις. ευρώ με αρνητικό επιτόκιο – 1%. Συγκεκριμένα, ο δανεισμός TLTRO επιδοτούμενης ρευστότητας από την ΕΚΤ είχε διάρκεια τριετίας και κόστος που υπολογιζόταν με αρνητικό επιτόκιο – 1% για την πρώτη διετία, ενώ η αποπληρωμή των κεφαλαίων στο τέλος της τριετίας, θα γινόταν με τον μέσο όρο επιτοκίων της περιόδου.
Σε περιβάλλον ανοδικών επιτοκίων, η επιστροφή της φθηνής ρευστότητας στην ΕΚΤ από τα TLTRO ήταν πολύ ωφέλιμη για τις τράπεζες, καθώς δανείζονταν με αρνητικό επιτόκιο από την ΕΚΤ και επανατοποθετούσαν την υπερβάλλουσα ρευστότητά τους σε αυτήν με επιτόκιο 0,75%. Το γεγονός ότι η ΕΚΤ κατέστησε ισομεγέθη τα δύο επιτόκια τον περασμένο Νοέμβριο, κατάργησε την δυνατότητα αποκόμισης εύκολων κερδών για τις τράπεζες.
Ωστόσο, η αλλαγή στη χρέωση των TLTRO στις 23 Νοεμβρίου του 2022 δεν κατάργησε ολοσχερώς τα οφέλη που έχουν οι τράπεζες από το συγκεκριμένο εργαλείο ρευστότητας. Απλά, το όφελος περιορίστηκε από ποσοτικό σε ποιοτικό, καθώς παραμένει η δυνατότητα των ελληνικών τραπεζών να αντλούν φθηνά ρευστότητα από την ΕΚΤ, κάνοντας χρήση ενεχύρων τα οποία δεν θα μπορούσαν να γίνουν αποδεκτά αλλιώς, λόγω της έλλειψης επενδυτικής βαθμίδας.
