Ροή
Τη διατήρηση σε πρωτόγνωρα υψηλά επίπεδα του χονδρεμπορικού κόστους ρεύματος και των τιμών φυσικού αερίου για ένα περίπου 6μηνο ακόμη, προβλέπουν αναλυτές των ενεργειακών αγορών. Μάλιστα, όπως σημειώνουν, αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις (αλλά και η Ε.Ε.) προσπαθούν να περιορίσουν το συνεχιζόμενο ανοδικό ράλι στις ενεργειακές τιμές, που περνά και στις τιμές των αγαθών πρώτης ανάγκης, καθώς οι τιμές δεν αναμένεται να αποκλιμακωθούν το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, με το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας να παραμένει για παράδειγμα πάνω από 100 ευρώ ανά MWh τουλάχιστον μέχρι την άνοιξη του 2022.
Τέτοια μέτρα είναι βέβαια απαραίτητα για την άμεση αντιμετώπιση της εκτίναξης των τιμών. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ίδιους αναλυτές, η παρούσα συγκυρία καταδεικνύει παράλληλα την ανάγκη προώθησης επενδύσεων οι οποίες θα «απαντούν» στις δομικές αλλαγές που συντελούνται στο ενεργειακό μίγμα, προστατεύοντάς το από παρόμοιες μελλοντικές αναταράξεις. Επενδύσεις που στην περίπτωση της χώρας μας αφορούν την αποθήκευση μαζικής κλίμακας, τόσο ηλεκτρικής ενέργειας όσο και φυσικού αερίου.
Οι μονάδες αποθήκευσης θα μπορούν να λειτουργήσουν ως ανάχωμα στην εκρηκτική άνοδο των ενεργειακών τιμών στη χώρα μας στο μέλλον, καθώς θα «θωρακίσουν» την επάρκεια σε «πράσινη» ηλεκτροπαραγωγή και σε φυσικό αέριο, δηλαδή στα δύο «καύσιμα» που θα καλύπτουν ολοένα μεγαλύτερο μέρος των αναγκών σε ενέργεια. Κι αυτό γιατί η πορεία προς την απανθρακοποίηση «περνά» απαραίτητα από τη μαζική ένταξη νέων μονάδων ΑΠΕ, καθώς και τον εκτοπισμό των θερμοηλεκτρικών μονάδων που «καίνε» λιγνίτη ή πετρέλαιο.
Απουσία πλαισίου για την αποθήκευση
Έτσι, οι σταθμοί αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας σε μαζική κλίμακα θα επιτρέψουν την ενίσχυση του μεριδίου των ΑΠΕ στο σύστημα, οι οποίες αποτελούν πλέον τη φθηνότερη οικονομικά τεχνολογία ηλεκτροπαραγωγής. Παράλληλα, θα στηρίξουν αποφασιστικά το ηλεκτρικό σύστημα, το οποίο αντιμετωπίζει προβλήματα κορεσμού και ευσταθούς λειτουργίας από τη μαζική ένταξη αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων.
Από την άλλη πλευρά, με την αποθήκευση φυσικού αερίου θα περιορισθεί η έκθεση της χώρας μας στη συγκυριακή μεταβολή του κόστους του «μεταβατικού» ορυκτού καυσίμου. Επομένως, θα λειτουργήσει ως ασφαλιστική δικλείδα, που θα μετριάσει τον αντίκτυπο στην εσωτερική αγορά από τα σκαμπανεβάσματα των διεθνών τιμών του κόστους του αερίου.
Αν και οφέλη όπως τα παραπάνω έχουν αναδειχθεί εδώ και αρκετά χρόνια, η αποθήκευση ενέργειας δυστυχώς δεν αποτέλεσε προτεραιότητα τη δεκαετία του 2010. Επομένως, παρόλο που σχετικά επενδυτικά πρότζεκτ είναι ήδη αδειοδοτικώς έτοιμα για κατασκευή, ακόμη και σήμερα δεν υπάρχει το νομοθετικό, ρυθμιστικό, χρηματοδοτικό πλαίσιο που θα έδινε το έναυσμα να αποκτήσουν σάρκα και οστά.
Ετήσια εξοικονόμηση 118 εκατ. με το αντλησιοταμιευτικό Αμφιλοχίας
Μάλιστα, η καθυστέρηση έναρξης ανάλογων επενδύσεων έρχεται σε πλήρη αντιδιαστολή με την ανάγκη ταχύρρυθμης υλοποίησης αποθηκευτικών σταθμών, κατά τη χρονική περίοδο 2020 έως 2025, που καταδεικνύουν όλα τα επίσημα κείμενα εθνικής ενεργειακής πολιτικής (Εθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός, Εθνικό Σχέδιο για τις ΑΠΕ, Εθνικά Σχέδια για την Ενέργεια και το Κλίμα), τα οποία βασίστηκαν σε έγκυρες και εμπεριστατωμένες μελέτες φορέων όπως της ΡΑΕ, του ΑΔΜΗΕ, του ΔΕΣΦΑ, του ΕΜΠ.
Τέτοιες έρευνες έχουν επίσης ποσοτικοποιήσει το όφελος της αποθήκευσης, όπως για παράδειγμα μελέτη του Μετσόβιου Πολυτεχνείου (του Νοεμβρίου του 2020), για τις μονάδες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα με το ΕΜΠ, η λειτουργία ενός αντλησιοταμιευτικού σταθμού μεγάλης κλίμακας οδηγεί σε ετήσια εξοικονόμηση σταθερού και μεταβλητού (λειτουργικού) κόστους για το εθνικό ηλεκτρικό σύστημα της τάξης των 174.000 ευρώ ανά MW (Μεγαβάτ).
Εξειδικεύοντας μάλιστα το παραπάνω οικονομικό αποτέλεσμα στο παράδειγμα του αντλησιοταμιευτικού σταθμό της Αμφιλοχίας (ισχύος 680 MW), προκύπτει εξοικονόμηση 118 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση. Ένα ποσό που θα μπορούσε, κάθε χρόνο, να χρησιμοποιείται για την ανακούφιση των νοικοκυριών που πλήττονται από τις υπέρογκες αυξήσεις στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος.
Όφελος 120 εκατ. τον χρόνο από την αποθήκη της Καβάλας
Στον περίπτωση του φυσικού αερίου, από την άλλη πλευρά, εάν για παράδειγμα είχε ολοκληρωθεί και τεθεί σε λειτουργία η υποθαλάσσια αποθήκη αερίου της Νότιας Καβάλας, θα υπήρχε σήμερα ένα σημαντικό αντίμετρο στις διακυμάνσεις των διεθνών τιμών του αερίου. Με δυνατότητες για διοχέτευση περίπου 1 δισεκ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου σε δύο φάσεις το χρόνο, με τα σημερινά δεδομένα η χώρα μας θα μπορούσε να καλύπτει περίπου το 20% της ζήτησης σε ετήσια βάση, σε περιόδους που οι διεθνείς τιμές του αερίου απογειώνονται.
Από τα απολογιστικά στοιχεία του 2020, δηλαδή ετήσια κατανάλωση φυσικού αερίου 5,5 δισ. Nm3 (63 εκατ. θερμικές MWh) και μεσοσταθμική τιμή εισαγωγής του για το καλοκαιρινό τρίμηνο Ιουνίου-Αυγούστου 2020 ίση περίπου με 6 ευρώ ανά MWh (έναντι τιμής καλοκαιριού 2021 πάνω από 25 ευρώ ανά MWh), μία συντηρητική εκτίμηση της εξοικονόμησης που θα μπορούσε να προκύψει, τόσο για τη χώρα (σε σκληρό συνάλλαγμα), όσο και για τους τελικούς καταναλωτές αερίου, θα ήταν: 63 εκατ. MWh x 20% x (ελάχιστη διαφορά τιμής 10 ευρώ ανά MWh), δηλαδή περίπου 120 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση.
