Τη Διώρυγα της Κορίνθου, η οποία είναι κλειστή λόγω κατολισθήσεων, επισκέφτηκε, ως γνωστόν, πριν από περίπου δύο εβδομάδας ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, προκειμένου να ενημερωθεί για το σχέδιο αποκατάστασης που βρίσκεται σε εξέλιξη, το οποίο έχει προϋπολογισμό 9 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ έχει ενταχθεί στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Μετά τις μεγάλες καταπτώσεις που καταγράφηκαν τον φετινό Ιανουάριο, καθώς τμήμα εδάφους της διώρυγας υποχώρησε στα νερά, η κυκλοφορία των πλοίων διεκόπη καθώς κρίθηκε επικίνδυνη η διέλευση τους.
Η Γενική Γραμματεία Υποδομών, υπό τον Γ. Καραγιάννη, με εντολή του Πρωθυπουργού και υπό την καθοδήγηση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Κώστα Καραμανλή, ανέλαβε τις διαδικασίες για την εκπόνηση μελετών και την υλοποίηση του έργου αποκατάστασης, ώστε το καλοκαίρι του 2022 να ανοίξει και πάλι. Οι προκαταρκτικές εργασίες όσον αφορά τις μελέτες έχουν αρχίσει. Το στάδιο εκπόνησης των μελετών αναμένεται να ολοκληρωθεί το Σεπτέμβριο. Στη συνέχεια θα γίνει η δημοπράτηση του έργου και θα αρχίσουν οι πρόδρομες εργασίες. Σημειώνεται ότι η Διώρυγα Κορίνθου ως φορέας είναι στην «ομπρέλα» της ΕΕΣΥΠ.
Πλέον, ο εμπορικός της ρόλος είναι περιορισμένος συγκριτικά με το παρελθόν. Το συνολικό μήκος της Διώρυγας ανέρχεται στα 6.343 μέτρα, εκ των οποίων τα 540 μέτρα καταλαμβάνουν οι προλιμένες Ισθμίας και Ποσειδωνίας. Το μέγιστο ασφαλές πλάτος της Διώρυγας για τη ναυσιπλοΐα είναι 24.60 μέτρα στην επιφάνεια της θάλασσας και 21 μέτρα στο βυθό. Το βάθος της Διώρυγας ανέρχεται στα 8 μέτρα. Το μέγιστο ασφαλές ύψος της Διώρυγας για τη ναυσιπλοΐα περιορίζεται στα 52 μέτρα λόγω της σιδηροδρομικής και της οδικής γέφυρας.
Ποια είναι όμως η περίφημη Διώρυγα της Κορίνθου, ένα υπεραιωνόβιο έργο, που όμως ως ιστορία έχει τις… ρίζες του 2.500-2.600 χρόνια πριν; Η έναρξη των εργασιών έγινε στις 23 Απριλίου 1882 και αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα προγράμματα δημόσιων έργων που συντελέστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα και συνδέθηκαν με το πρόσωπο του Χαρίλαου Τρικούπη. Η μελέτη του έργου έγινε από τον Ούγγρο Μπ. Γκέρστερ, αρχιμηχανικό της Διώρυγας Φραγκίσκου στην Ουγγαρία. Όμως το έργο και πάλι σταματάει μετά από περίπου οκτώ χρόνια, λόγω έλλειψης χρημάτων. Το 1890 η προσπάθεια συνεχίσθηκε από την Ελληνική Εταιρεία Εργοληψιών και συμμετοχή του Ανδρέα Συγγρού. Τελικά η Διώρυγα ανοίχθηκε το 1893 μετά από εργασίες 11 ετών.
Ωστόσο, οι ρίζες της… ιδέας περί διάνοιξης μιας θαλάσσιας οδού που θα συνέδεε τον Κορινθιακό με τον Σαρωνικό κόλπο και από εκεί με το Αιγαίο πέλαγος, πάει πίσω στο παρελθόν και ειδικότερα πριν από περίπου 2.600 χρόνια! Όπως σημειώνεται στην ιστοσελίδα του φορέα, το ρολόι του χρόνου γυρίζει πίσω στα τέλη του 7ου προ Χριστού αιώνα και συγκεκριμένα στα 602 π.Χ. Τότε ο τύραννος την Κορίνθου ο Περίανδρος, ένας εκ των 7 σοφών της αρχαιότητας, σχεδίαζε να ενώσει τον Κορινθιακό με τον Σαρωνικό Κόλπο. Σκοπός του ήταν να γίνουν προσπάθειες για την διάνοιξη διώρυγας στον ισθμό της Κορίνθου που θα επέτρεπε την αποφυγή του επικίνδυνου περίπλου της Πελοποννήσου και την συντόμευση της διαδρομής. Μπορεί να μην προχώρησε το σχέδιο, ωστόσο, ένα πρώτο… μοντέλο διώρυγας ήταν ο ονομαστός Δίολκος, ένας πλακόστρωτος δρόμος μήκους έξι χιλιομέτρων, ο οποίος συνέδεε τον Κορινθιακό με τον Σαρωνικό κόλπο.
Το όραμα του Περίανδρου βρήκε συνεχιστή, μετά από τρεις αιώνες περίπου. Ο Δημήτριος ο Πολιορκητής το 307 π.Χ αποφασίζει να θέσει και πάλι σε εφαρμογή το σχέδιο για την διάνοιξη της Διώρυγας. Ο αρχικός του ενθουσιασμός όμως δεν έχει συνέχεια, καθώς οι μηχανικοί που έφερε από την Αίγυπτο τον έπεισαν ότι έπρεπε να εγκαταλείψει το σχέδιο.
Το πιο σημαντικό βήμα όμως γίνεται όταν τα ηνία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας παίρνει ο Νέρωνας που το 66 μ.Χ., σε ηλικία 29 ετών βρίσκεται στους αγώνες των Ισθμίων. Εκεί αποφασίζει, όπως αναφέρει ο Λουκιανός, να προχωρήσει το έργο και το ανακοινώνει στους Έλληνες. Λίγους μήνες μετά, το 67 μ.Χ., μάλιστα κάνει τα εγκαίνια των εργασιών, στις 28 Νοεμβρίου, σε μια εντυπωσιακή τελετή, όπου χρησιμοποιεί χρυσή αξίνα, υπό τη μουσική σαλπίγγων. Τα έργα σταματούν απότομα λόγω της εξέγερσης του στρατηγού Γάλβα και οριστικά μετά την δολοφονία του Νέρωνα, παρά το γεγονός ότι προχωρούσαν με καταπληκτική πρόοδο. Ακολούθησαν ο Ηρώδης Αττικός και οι Βυζαντινοί, αλλά χωρίς και πάλι αποτελέσματα.
Το 1687 οι Ενετοί προσπάθησαν και πάλι να ολοκληρώσουν το έργο, αλλά χωρίς αποτελέσματα, καθώς υπήρχαν ανυπέρβλητες δυσκολίες. Οι Ενετοί μάλιστα επιχείρησαν να διανοίξουν τον Ισθμό, ξεκινώντας τις εκσκαφές του από τον Κορινθιακό αυτή τη φορά. Οι μεγάλες όμως δυσκολίες που συνάντησαν οδήγησαν σχεδόν αμέσως στη διακοπή των εργασιών.
Φτάνουμε στο 1830, όπου ο πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας Ιωάννης Καποδίστριας αποφασίζει να προχωρήσει το μεγαλεπήβολο έργο. Το σχέδιο της διάνοιξης το Ισθμού ήρθε ξανά στο προσκήνιο. Ο Ιωάννης Καποδίστριας αναθέτει τη μελέτη στον Γάλλο μηχανικό Βιρλέ ντ’ Οστ, ο οποίος εκτίμησε ότι για να ολοκληρωθεί το έργο χρειαζόταν περίπου 40 εκατομμύρια χρυσά φράγκα. Το ποσό αυτό ήταν πάρα πολύ μεγάλο για το νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος.
Πλέον όμως είχε κυλήσει στο αυλάκι. Το 1869 λειτουργεί η διώρυγα του Σουέζ και η εξέλιξη αυτή κινητοποιεί και την Ελληνική κυβέρνηση που αποφασίζει ότι πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της. Την ίδια χρονιά η Κυβέρνηση Ζαΐμη αποφασίζει και ψηφίζει το νόμο «περί διορύξεως του Ισθμού» και ουσιαστικά λαμβάνονται ευνοϊκές αποφάσεις για τη σύσταση εταιρειών για να αναλάβουν το έργο. Με τη ρύθμιση αυτή είχε δικαίωμα η κυβέρνηση να παραχωρήσει σε εταιρεία ή ιδιώτη το προνόμιο κατασκευής και εκμεταλεύσως της Διώρυγας της Κορίνθου. Για το σκοπό αυτό υπέγραψε το 1870 σύμβαση με Γάλλους επιχειρηματίες. Η Σύμβαση αυτή όμως, ατόνησε και το 1882 έγινε δυνατόν να συσταθεί η «Διεθνής Εταιρεία της Θαλάσσιας Διώρυγας της Κορίνθου» από τον Ούγγρο στρατηγό Στέφανο Τυρρ, στον οποίο το Ελληνικό Δημόσιο ένα χρόνο νωρίτερα είχε κατακυρώσει το έργο με το προνόμιο εκμετάλλευσής του για 99 χρόνια.
