Ροή
Σε μια μεταρρύθμιση της νέας κοινής αγροτικής πολιτικής (ΚΑΠ), συμφώνησαν έπειτα από πολύωρες διαπραγματεύσεις οι υπουργοί Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με στόχο να συνυπολογισθούν καλύτερα οι περιβαλλοντικές και κλιματικές προκλήσεις.
«Έπειτα από μια μακρά μάχη, φθάσαμε σε μια κρίσιμη συμφωνία», δήλωσε η Γερμανίδα υπουργός Γεωργίας Γιούλια Κλέκνερ (Χριστιανοδημοκρατική Ένωση, CDU) στο τέλος της συνόδου των υπουργών στο Λουξεμβούργο διαβεβαιώνοντας ότι βρέθηκε μια «καλή ισορροπία» ανάμεσα στην επιδίωξη της αειφορίας, τις οικολογικές πιέσεις και την επισιτιστική ασφάλεια.
Ωστόσο αυτή δεν είναι η άποψη των περιβαλλοντικών μη κυβερνητικών οργανώσεων, οι οποίες χαρακτηρίζουν τη μεταρρύθμιση σαφώς ανεπαρκή.
Οι προσανατολισμοί που υιοθετήθηκαν από τα κράτη μέλη θα αποτελέσουν πλέον αντικείμενο συνομιλιών με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο ψηφίζει αυτή την εβδομάδα τις δικές του προτάσεις.
Θα πρέπει να αποφασίσουν μέχρι τις αρχές του 2021 σχετικά με τους κανόνες που θα εφαρμοσθούν από το 2023. Ο ευρωπαίος επίτροπος Γεωργίας Γιάνους Βοϊτσιεχόφσκι χαρακτήρισε τη συμφωνία των υπουργών «καλή αφετηρία» για τις διαπραγματεύσεις αυτές.
Με προϋπολογισμό ήδη καθορισμένο σε περίπου 387 δισεκ. ευρώ για επτά χρόνια, η ΚΑΠ παραμένει στην πρώτη θέση του προϋπολογισμού της ΕΕ.
Σύμφωνα με τη συμφωνία των 27, όλοι οι αγρότες θα είναι υποχρεωμένοι να τηρούν πολύ πιο αυστηρές περιβαλλοντικές προδιαγραφές για να λαμβάνουν ευρωπαϊκές οικονομικές αρωγές.
Οι μικρές εκμεταλλεύσεις θα υποβάλλονται σε απλουστευμένους ελέγχους, «κάτι που θα μειώσει τον διοικητικό φόρτο, ενώ θα εγγυηθεί παράλληλα τη συμβολή τους στους περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους».
«Φάση εκμάθησης»
Κυρίως τα «οικοπρογράμματα» («eco-schemes»), ένα σύστημα μπόνους που καταβάλλονται στους αγρότες για να υποστηριχθεί η συμμετοχή τους σε πιο απαιτητικά περιβαλλοντικά προγράμματα, καθίστανται υποχρεωτικά: κάθε κράτος θα πρέπει να αφιερώσει σ' αυτά τουλάχιστον το 20% των άμεσων πληρωμών της ΕΕ.
Ο στόχος είναι οι εκμεταλλεύσεις να λαμβάνουν επιπλέον κεφάλαια, αν προχωρούν πέρα από τις βασικές προδιαγραφές σε ό,τι αφορά το περιβάλλον.
Το σημείο αυτό αποτέλεσε αντικείμενο σημαντικών τριβών, καθώς αριθμός ανατολικοευρωπαϊκών χωρών εξέφρασε φόβους ότι μπορεί να χάσει ευρωπαϊκά κεφάλαια, αν ανεπαρκής αριθμός αγροτών συμμετάσχει στα περιβαλλοντικά προγράμματα. Για να πεισθούν, προβλέφθηκε μια «φάση εκμάθησης» δύο ετών.
«Θέλουμε ασφαλώς οι αγρότες μας να είναι ανταγωνιστικοί σ' όλη την ΕΕ και στις εξαγωγές, όμως πριν απ' όλα θέλουμε μια ευρωπαϊκή περιβαλλοντική προδιαγραφή που να μην βασίζεται στον μικρότερο κοινό παρονομαστή», υπογράμμισε η Γιούλια Κλέκνερ.
Αριθμός κρατών, μεταξύ των οποίων η Γαλλία, έδιναν μάχη για να επιβληθουν εναρμονισμένες προδιαγραφές ώστε να μην δημιουργηθεί στρέβλωση του ανταγωνισμού μεταξύ χωρών.
Τα περιβαλλοντικά προγράμματα eco-schemes «περιλαμβάνουν πρακτικές όπως η γεωργία υψηλής ακρίβειας, η αγροδασοπονία, η βιολογική γεωργία, όμως τα κράτη θα είναι ελεύθερα να καθορίζουν τα δικά τους εργαλεία ανάλογα με τις ανάγκες τους», διευκρινίζει το Συμβούλιο υπουργών σε ανακοίνωση που εξέδωσε.
«Σε αγρανάπαυση»
Ταυτόχρονα οι ευρωβουλευτές υιοθέτησαν αργά χθες, Τρίτη, το βράδυ πολλές τροπολογίες κλειδιά στην ΚΑΠ, καρπούς ενός συμβιβασμού ανάμεσα στα τρία μεγάλα κόμματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΛΚ, δεξιά· Renew, φιλελεύθεροι· S&D, σοσιαλδημοκράτες).
Ο συμβιβασμός αυτός προτείνει κυρίως να αφιερωθούν στα eco-schemes «τουλάχιστον» 30% των άμεσων αρωγών προς τους αγρότες ή να αυξηθεί το ποσό που προβλέπεται για επιπλεόν υποστήριξη των μικρών εκμεταλλεύσεων. Η τελική ψηφοφορία για την ΚΑΠ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή.
Οι συμφωνίες στις οποίες κατέληξαν οι υπουργοί Γεωργίας, όπως και οι ευρωβουλευτές, καταγγέλθηκαν έντονα από μη κυβερνητικές οργανώσεις, οι οποίες τις θεωρούν ασυμβίβαστες με τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί από την ΕΕ.
Η αρχιτεκτονική της νέας ΚΑΠ εκπονήθηκε το 2018, πριν από τις στρατηγικές του Πράσινου Συμφώνου και «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» που παρουσιάσθηκαν στις Βρυξέλλες την άνοιξη του 2020.
Αυτές έχουν κυρίως στόχο να μειωθεί κατά 50% η χρήση φυτοφαρμάκων μέχρι το 2030 και ένα τέταρτο των εδαφών να διατεθεί για βιολογικές καλλιέργειες.
«Είναι μια σκοτεινή ημέρα για το περιβάλλον (...) Η μετάβαση προς μια οικολογική γεωργία βρίσκεται πλέον σε αγρανάπαυση», αντέδρασε η Μπερενίς Ντιπέ του Ευρωπαϊκου Περιβαλλοντικού Γραφείου, καταγγέλλοντας την υιοθέτηση «αντιφατικών οικονομικών στόχων» και το υπερβολικά χαμηλό επίπεδο των eco-schemes.
«Μ' αυτή την καταστροφική ΚΑΠ, βρισκόμαστε με ένα κείμενο του προηγούμενου κόσμου», υπογράμμιζε πρόσφατα ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων Μπενουά Μπιτό.
