Ροή
Παρά το «χτύπημα» που δέχθηκαν οι ευρωπαϊκοί φορολογικοί παράδεισοι από την υιοθέτηση πακέτου μέτρων από τους υπουργούς Οικονομικών της G20 για μια συντονισμένη μεταρρύθμιση των διεθνών φορολογικών κανόνων, ορισμένες οικονομίες δείχνουν μεγαλύτερη αντοχή. Και αυτό γιατί, στον αντίποδα των πρόσφατων αποφάσεων βρίσκονται τα παραθυράκια της εκάστοτε εθνικής νομοθεσίας και η ισχυρή θέληση των κυβερνήσεων.
Οι πρώτοι «στόχοι» που δέχονται το «πλήγμα» δείχνουν να είναι χώρες όπως το Λουξεμβούργο και η Ολλανδία, οι οποίες έχασαν κάτι από τη λάμψη τους ως φορολογικοί παράδεισοι για κάποιες από τις μεγαλύτερες πολυεθνικές εταιρείες. Ωστόσο, όπως σημειώνουν φοροτεχνικοί σύμβουλοι πολυεθνικών επιχειρήσεων, η Ολλανδία, παρά τις εξελίξεις, επιδιώκει να διατηρήσει την ελκυστικότητά της ως φορολογικός παράδεισος για τις πολυεθνικές, ενώ πιο διστακτικό για κάτι τέτοιο δείχνει να είναι το Λουξεμβούργο.
Το ευρωπαϊκό κατεστημένο και η επερχόμενη αλλαγή
Πρόσφατα, η ΕΕ χαρακτήρισε ως «παράνομες κρατικές ενισχύσεις» τη φορολογική συμφωνία μεταξύ της Ολλανδίας και του ομίλου Starbucks καθώς και τη συμφωνία μεταξύ Λουξεμβούργου και της αυτοκινητοβιομηχανίας Fiat Chrysler και ανέφερε ότι κάθε μία από αυτές τις εταιρείες οφείλει τουλάχιστον 30 εκατ. ευρώ σε καθυστερούμενους φόρους.
Αρκετοί φοροτεχνικοί αμφισβητούν ότι η υιοθέτηση των συγκεκριμένων κανονισμών θα «βάλει φρένο» στην τεχνητή μετακίνηση των επιχειρηματικών κερδών στους ευρωπαϊκούς φορολογικούς παραδείσους αλλά παραδέχονται ότι οι χώρες υποδοχής των off shore θα παίξουν κάποιον ρόλο στα διεθνή οικονομικά δρώμενα.
Τα «καλά» και τα «κακά» παιδιά της ΕΕ
Η Ιρλανδία προχωρά ταυτόχρονα στη δημιουργία νέων φορολογικών καταφυγίων και όπως ανακοίνωσε πέρυσι θα τερμάτιζε τη συμφωνία «Double Irish» (συμφωνία ευνοϊκής φορολογικής μεταχείρισης) η οποία διευκόλυνε επιχειρήσεις όπως η Google και η LinkedIn να μεταφέρουν δισεκατομμύρια κέρδη σε θυγατρικές που ίδρυαν σε κράτη με χαμηλή ή μηδενική φορολόγηση. Ταυτόχρονα, η Ιρλανδία, προωθεί φορολόγηση 6,25 % στα κέρδη που προέρχονται από εκμεταλλεύσεις ευρεσιτεχνίας, τακτική την οποία θα εφαρμόσει και το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο μεταξύ άλλων δρομολογεί και νέες φορολογικές ελαφρύνσεις.
Δεδομένου ότι η Ιρλανδία φιλοξενεί τις υπηρεσίες και τα εργοστάσια πολλών εταιρειών από τον κλάδο της τεχνολογίας και των φαρμάκων, θα μπορούσε να παρουσιάσει μεγαλύτερες αντοχές ως φορολογικός παράδεισος για τις πολυεθνικές , και οι παγκόσμιες ρυθμιστικές αρχές, παρά τη γενικότερη αντίθεσή τους, «την βλέπουν με πιο καλό μάτι», όπως σημειώνουν οι ειδικοί.
H Ολλανδία έχει παραδοσιακά χρησιμοποιηθεί ως «ενδιάμεσος σταθμός» προκειμένου οι εταιρείες να μεταφέρουν κέρδη σε νησιά με ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς και μαζί με την Ιρλανδία, προσφέρει πρόσφορο έδαφος για τη μεταφορά κερδών που συνδέονται με την καινοτομία. Αν στα φορολογικά κίνητρα που προσφέρει η χώρα προστεθούν και άλλα «δυνατά χαρτιά» της όπως είναι το μεγάλο της λιμάνι, το αεροδρόμιο και ο χρηματοπιστωτικός τομέας, θα μπορούσε να λεχθεί ότι αποτελεί έναν ιδανικό προορισμό για τις εταιρείες προκειμένου να μεταφέρουν εκεί ένα μέρος των δραστηριοτήτων τους και να εξακολουθήσουν να απολαμβάνουν τεράστια φορολογικά πλεονεκτήματα.
Από την άλλη πλευρά, το Λουξεμβούργο θα ήταν πιο δύσκολο να εξακολουθήσει να ενθαρρύνει σε μεγάλο βαθμό την φοροαποφυγή μέσω ειδικού καθεστώτος καθώς δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την εισροή εργατών, την εγκατάσταση νέων γραφείων/διοικητικών υπηρεσιών ούτε να ικανοποιήσει τυχόν άλλα κριτήρια οικονομικής φύσεως που μπορεί να επιβληθούν από τις διεθνείς μεταρρυθμίσεις, σημειώνει ο κ. Marc Sanders, συνεργάτης του γραφείου φοροτεχνικών υπηρεσιών για πολυεθνικές εταιρείες, Taxand Netherlands.
Προς ένα Pan B
Κι όμως, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι απαιτείται κάποιο εναλλακτικό πλάνο: Η απόφαση της ΕΕ πιθανότατα θα καταλήξει σε χρόνια δικαστική διαμάχη με αμφίβολο αποτέλεσμα. Η Starbucks θα προσβάλει τη σχετική απόφαση ενώ η Fiat δεν έχει ανοίξει ακόμη τα χαρτιά της. Παράλληλα, η Ολλανδία και το Λουξεμβούργο αμφισβήτησαν το σχετικό πόρισμα της ΕΕ αλλά δεν αποκάλυψαν αν θα προσφύγουν στη Δικαιοσύνη. Για την ώρα, η ΕΕ ψάχνει σχετικά μικρούς λογαριασμούς από την Fiat και την Starbucks -κάποιες δεκάδες εκατομμύρια δολάρια από εταιρείες που δηλώνουν ετήσια κέρδη εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια ή δισεκατομμύρια.
Οι μικροί λογαριασμοί αναδεικνύουν πόσο κέρδος μπορεί να έχουν οι επιχειρήσεις από την εφαρμογή της μεταβιβαστικής τιμολόγησης ανάμεσα στις θυγατρικές τους ακόμη και όταν αυτές ανακληθούν από την ΕΕ. Πρόσφατα ο ΟΟΣΑ δημοσίευσε και το πολυαναμενόμενο πλάνο για την εξάλειψη της εταιρικής φοροδιαφυγής με σκοπό να πατάξει τη διαφθορά, αλλά άφησε ανέπαφο το θέμα της μεταβιβαστικής τιμολόγησης.
«Καθοριστικής σημασίας είναι αν χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αλλάξουν τους κανόνες μεταβιβαστικής πολιτικής προκειμένου να φρενάρουν τις συναλλαγές μετατόπισης εισοδήματος», υπογραμμίζει ο κ. Michael C. Durst, νομικός που εξειδικεύεται σε θέματα φορολογίας στην Ουάσιγκτον, επισημαίνοντας ότι «μόνο αυτό θα μπορούσε να καταστείλει την εισροή εσόδων από το πουθενά».
