Οι επιπτώσεις της αυξανόμενης ζήτησης για ορυκτές πρώτες ύλες έφτασαν μέχρι το βορειότερο άκρο της Σουηδίας. Χιλιάδες κάτοικοι και κτήρια «ξεριζώνονται» από την Κιρούνα, μία πόλη 145 χιλιόμετρα βόρεια του Αρκτικού Κύκλου, σε μία από τις πιο ριζικές αστικές μεταμορφώσεις στην ιστορία.
Η Κιρούνα μετακινείται φυσικά λόγω της καθίζησης του εδάφους από την επέκταση ενός εκτεταμένου υπόγειου ορυχείου σιδηρομεταλλεύματος. Έτσι, μία νέα πόλη δημιουργείται περίπου 3 χιλιόμετρα ανατολικά της παλιάς, στο πλαίσιο μιας διαδικασίας μετεγκατάστασης που θα διαρκέσει πολλές δεκαετίες και αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2035.
Η πόλη ιδρύθηκε πριν από 125 χρόνια για να εξυπηρετήσει τις δραστηριότητες εξόρυξης της κρατικής εταιρείας LKAB. Σήμερα, λειτουργεί ως σημαντικός ευρωπαϊκός διαστημικός κόμβος και φιλοξενεί το μεγαλύτερο υπόγειο ορυχείο σιδηρομεταλλεύματος στον κόσμο.
«Είναι ένας τόπος που για πολλούς μοιάζει εξωτικός και, κατά κάποιον τρόπο, είναι. Ταυτόχρονα όμως είναι μια μικρή πόλη όπως τόσες άλλες - με τα ίδια προβλήματα και με την πρόκληση της μεγάλης εξάρτησης από μία μόνο εταιρεία», δήλωσε στο CNBC η Jennie Sjöholm, ανώτερη λέκτορας στο University of Gothenburg.
Η LKAB είναι μικρή εταιρεία σε παγκόσμια κλίμακα, ωστόσο αποτελεί έναν πολύ σημαντικό περιφερειακό παράγοντα, καθώς αντιπροσωπεύει το 80% του συνόλου του σιδηρομεταλλεύματος που εξορύσσεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μετακινώντας μία πόλη
Υπάρχουν πολλά εμπόδια γύρω από την επιτυχή μετεγκατάσταση της Κιρούνα, με φορείς από όλο το φάσμα να εκφράζουν πολιτικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές ανησυχίες. Τόσο ο δήμος όσο και η LKAB έχουν ζητήσει μεγαλύτερη οικονομική υποστήριξη από το κράτος, καθώς και την παραχώρηση περισσότερης γης για να φιλοξενήσει την νέα πόλη.
Επιπλέον, άλλοι έχουν εκφράσει αμφιβολίες σχετικά με την εξόρυξη πόρων και την εξασφάλιση βιωσιμότητας της κοινότητας, ιδίως όσον αφορά τον πιθανό αντίκτυπο στην κτηνοτροφία και τον πολιτισμό των αυτόχθονων Σάμι.
Η μετεγκατάσταση της πόλης, η οποία σχεδιάστηκε για πρώτη φορά το 2004, γνώρισε διεθνή προσοχή τον Αύγουστο του 2025 κατά τη διάρκεια της θεαματικής ρυμούλκησης της εμβληματικής ξύλινης εκκλησίας της Κιρούνα ηλικίας113 ετών.
Περίπου την ίδια περίοδο, η LKAB ανακοίνωσε ότι η επέκταση του ορυχείου σιδηρομεταλλεύματος θα απαιτούσε τη μετεγκατάσταση επιπλέον 6.000 ατόμων και 2.700 κατοικιών. Η μεταλλευτική εταιρεία, έχει εκτιμήσει το κόστος αποζημίωσης σε 22,5 δισ. σουηδικές κορώνες (2,4 δισ. δολάρια) για τα επόμενα 10 χρόνια.
Ο Niklas Johansson, ανώτερος αντιπρόεδρος δημοσίων σχέσεων και εξωτερικών σχέσεων της LKAB, ανέφερε στο CNBC ότι σε όσους ζητήθηκε να μετεγκατασταθούν προσφέρθηκε η αγοραία αξία της περιουσίας τους, συν ένα επιπλέον 25%, ή κατασκευή νέου σπιτιού. «Περίπου το 90% επέλεξε να πάρει ένα νέο σπίτι», τόνισε.
