Για πρώτη φορά μετά από 45 χρόνια η Ελλάδα αποκτά έναν νέο Εθνικό Χάρτη Εκτίμησης Κινδύνου Δασικών Πυρκαγιών, μια εξέλιξη που έρχεται σε μια περίοδο όπου οι πυρκαγιές έχουν μετατραπεί σε απειλή πολύ μεγαλύτερης κλίμακας σε σχέση με το παρελθόν. Τα τελευταία χρόνια, η κλιματική κρίση έχει επιβαρύνει ακόμη και περιοχές που θεωρούνταν σχετικά ασφαλείς, καθώς οι παρατεταμένες ξηρασίες, οι συχνότεροι καύσωνες και η αύξηση των ημερών υψηλού κινδύνου αλλάζουν με ταχείς ρυθμούς τα δεδομένα.
Η πρόσφατη έγκριση του νέου χάρτη από τα αρμόδια υπουργεία σηματοδοτεί την εγκατάλειψη ενός παρωχημένου συστήματος που δεν αντανακλούσε πλέον την πραγματικότητα. Ο Εθνικός Χάρτης Εκτίμησης Κινδύνου Δασικών Πυρκαγιών βασίζεται σε στοιχεία των τελευταίων είκοσι ετών, λαμβάνοντας υπόψη τη βλάστηση, τις κλιματικές συνθήκες και τη συχνότητα υψηλών τιμών πρόβλεψης κινδύνου, και κατατάσσει πλέον τους δήμους -όχι τους νομούς- σε τρεις κατηγορίες επικινδυνότητας.
- Πυρκαγιές: Πώς θα ενισχυθεί η Ελλάδα έως το 2026 - Ο νέος εξοπλισμός της αντιπυρικής θωράκισης
- Άνευ προηγουμένου η φετινή αντιπυρική περίοδος - Οι έλεγχοι για τα ακαθάριστα και τα πρόστιμα
Η νέα καταγραφή δείχνει ότι ο κίνδυνος έχει απλωθεί σε πολύ μεγαλύτερο εύρος περιοχών: από την Κρήτη και την Πελοπόννησο έως τη Στερεά Ελλάδα, την Εύβοια, την Αττική και αρκετές ζώνες της Βόρειας Ελλάδας και των νησιών.
Οι δήμοι της Βόρειας Ελλάδας και της Ηπείρου στο «κόκκινο»
Στη Βόρεια Ελλάδα και την Ήπειρο καταγράφονται δεκάδες δήμοι που εντάσσονται στην κατηγορία της υψηλής επικινδυνότητας. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται δήμοι Σερρών, Δράμας, Πέλλας, Καστοριάς, Φλώρινας, Κοζάνης και Γρεβενών, καθώς και δήμοι της Ηπείρου όπως των Ιωαννιτών, της Ζίτσας, της Ηγουμενίτσας καθώς και οι δήμοι Πρέβεζας, Πάργας, Φιλιατών, Σουλίου και Βορείων Τζουμέρκων. Στην ίδια ζώνη βρίσκονται και ορεινοί δήμοι όπως το Μέτσοβο, η Κόνιτσα και ο δήμος Παρανεστίου, όπου η πυκνή δασική βλάστηση και η συχνότητα υψηλών τιμών κινδύνου των τελευταίων ετών αποτυπώνουν ένα σταθερά επιβαρυμένο περιβάλλον. Η νέα ταξινόμηση αποδίδει σε αυτές τις περιοχές τον ιδιαίτερο χαρακτήρα τους, υποδεικνύοντας την ανάγκη για ενισχυμένες δράσεις πρόληψης και καλύτερη κατανομή δυνάμεων.
Αυξημένος κίνδυνος σε Θεσσαλία και Κεντρική Ελλάδα
Η Θεσσαλία και η Κεντρική Ελλάδα εμφανίζουν επίσης εκτεταμένες περιοχές υψηλού κινδύνου. Στη Θεσσαλία εντάσσονται οι δήμοι Φαρκαδόνας, Μουζακίου, Σοφάδων, Παλαμά, Πύλης, Φαρσάλων, Καρδίτσας, Λαρισαίων και Κιλελέρ, καθώς και οι δήμοι Τεμπών, Ρήγα Φεραίου και Βόλου. Η Φθιώτιδα και η Στερεά Ελλάδα εμφανίζουν επίσης σημαντική επιβάρυνση, με δήμους όπως του Δομοκού, της Μακρακώμης και άλλους που γειτνιάζουν με εκτεταμένα ορεινά ή δασι-κά συμπλέγματα να αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο. Ομοίως, στην Εύβοια, στην κατηγορία υψηλής επικινδυνότητας εντάσσονται οι δήμοι Διρφύων–Μεσσαπίων, Μαντουδίου–Λίμνης–Αγίας Άννας, Χαλκιδέων, Ερέτριας και Ιστιαίας–Αιδηψού, επιβεβαιώνοντας την ιδιαίτερη ευαλωτότητα της περιοχής.
Η Πελοπόννησος στο επίκεντρο της υψηλής επικινδυνότητας
Ιδιαίτερα μεγάλος αριθμός δήμων της Πελοποννήσου κατατάσσεται στην κατηγορία υψηλού κινδύνου, σκιαγραφώντας την ανάγκη για εκτεταμένες παρεμβάσεις πρόληψης. Στην Αχαΐα περιλαμβάνονται δήμοι όπως Ερυμάνθου και Δυτικής Αχαΐας, ενώ στην Ηλεία εντάσσονται οι δήμοι Ήλιδας, Πύργου, Ζαχάρως και Ανδρίτσαινας–Κρεστενών. Στην Αρκαδία η υψηλή επικινδυνότητα αφορά τους δήμους Τρίπολης και Μεγαλόπολης. Η Λακωνία περιλαμβάνει τους δήμους Σπάρτης, Ευρώτα, Ανατολικής Μάνης και Δυτικής Μάνης, ενώ στη Μεσσηνία περιλαμβάνονται οι δήμοι Καλαμάτας, Μεσσήνης και Πύλου–Νέστορος. Στην Κορινθία εντάσσονται οι δήμοι Κορινθίων, Νεμέας, Ξυλοκάστρου–Ευρωστίνης και Λουτρακίου–Αγίων Θεοδώρων, ενώ στην Αργολίδα οι δήμοι Άργους–Μυκηνών και Ναυπλιέων. Η κατανομή αυτή αναδεικνύει τη συνολική δασική και ορεινή ιδιομορφία της Πελοποννήσου, η οποία οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο σε πολλές περιοχές της.
Η Αττική ανάμεσα στις περιοχές υψηλού κινδύνου
Αρκετοί δήμοι της Αττικής εντάσσονται στην υψηλή κατηγορία επικινδυνότητας, επιβεβαιώνοντας τη μεγάλη σημασία της πυροπροστασίας στην περιφέρεια με τον μεγαλύτερο πληθυσμό της χώρας. Στη συγκεκριμένη ζώνη βρίσκονται οι δήμοι Ασπροπύργου, Φυλής, Ωρωπού, Μαραθώνος, Κρωπίας, Σαρωνικού, Λαυρεωτικής, Μεγαρέων και Μάνδρας–Ειδυλλίας. Πρόκειται για περιοχές με εκτεταμένες δασικές ζώνες, μίξη οικιστικών και φυσικών περιοχών και ιστορικό συχνών καταγραφών υψηλού κινδύνου. Η νέα χαρτογράφηση προσφέρει για πρώτη φορά ενιαία, τεκμηριωμένη βάση πάνω στην οποία η Αττική μπορεί να σχεδιάσει στοχευμένες παρεμβάσεις.
Νησιωτική Ελλάδα: Πολλαπλές περιοχές σε υψηλή επικινδυνότητα
Σημαντικό τμήμα της νησιωτικής Ελλάδας ταξινομείται επίσης στην υψηλότερη κατηγορία κινδύνου, περιλαμβάνοντας μεγάλο αριθμό νησιωτικών δήμων με έντονη βλάστηση και αυξημένα επεισόδια υψηλών τιμών κινδύνου. Στις Κυκλάδες εντάσσονται οι δήμοι Θήρας, Πάρου, Αντιπάρου, Μήλου, Κιμώλου, Σίφνου, Σερίφου, Σικίνου, Τήνου και Μυκόνου. Στα Δωδεκάνησα περιλαμβάνονται οι δήμοι Νισύρου, Καλυμνίων, Λέρου, Ρόδου, Σύμης, Τήλου και Χάλκης, καθώς και ο δήμος Καρπάθου. Στο Βόρειο και Ανατολικό Αιγαίο εντάσσονται ο δήμος Χίου και άλλες νησιωτικές ενότητες που εμφανίζουν υψηλό επίπεδο επιβάρυνσης, ενώ στο Ιόνιο εντάσσονται οι δήμοι Ιθάκης και Μεγανησίου. Στην ίδια ζώνη συναντώνται επίσης οι δήμοι Κέας, Αναφής και Αστυπάλαιας. Η νησιωτική Ελλάδα αποτυπώνεται έτσι ως ένα μωσαϊκό διαφορετικών γεωγραφικών συνθηκών, οι οποίες όμως καταλήγουν σε έναν κοινό παρονομαστή: την ανάγκη για ενισχυμένη πρόληψη.
Τι σημαίνει η ένταξη στην κατηγορία υψηλής επικινδυνότητας
Η κατάταξη ενός δήμου στην υψηλή κατηγορία επιφέρει άμεσες συνέπειες στον τρόπο σχεδιασμού και χρηματοδότησης έργων πυροπροστασίας. Το νέο μοντέλο επιτρέπει την ορθολογική ιεράρχηση πόρων, τη δίκαιη κατανομή χρηματοδότησης και την αναδιάταξη δυνάμεων της Πυροσβεστικής με βάση πραγματικά δεδομένα. Οι δήμοι αποκτούν ξεκάθαρο πλαίσιο δράσεων, από καθαρισμούς και αντιπυρικές ζώνες έως έργα υποδομής και ενίσχυση προσωπικού. Παράλληλα, το νέο πλαίσιο ενισχύει την ευρύτερη κλιματική ανθεκτικότητα, καθώς οι περιοχές υψηλού κινδύνου είναι συχνά εκτεθειμένες και σε δευτερογενή φαινόμενα όπως πλημμύρες και διάβρωση.
