Στην πρώτη εξάδα μεταξύ των κρατών-μελών των 27 στην ΕΕ κατατάσσεται η Ελλάδα ως προς τα επίπεδα συγκέντρωσης αιωρούμενων σωματιδίων PM 2.5, δηλαδή τα αερολύματα με διάμετρο μικρότερη των 2.5 μικρόμετρων τα οποία συμβάλουν στο σχηματισμό του νέφους αιθαλομίχλης και παράγονται λόγω ανθρωπογενών δραστηριοτήτων σε συνδυασμό με ευνοϊκές μετεωρολογικές συνθήκες.
Τα PM 2.5 προέρχονται από διάφορες πηγές όπως καύσεις, βιομηχανικές δραστηριότητες, καυσαέρια οχημάτων και φυσικές πηγές. Επειδή είναι εξαιρετικά μικρά, μπορούν να διεισδύσουν βαθιά στους πνεύμονες και να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος, προκαλώντας σοβαρά αναπνευστικά, καρδιαγγειακά και άλλα προβλήματα υγείας.
Στην πρώτη θέση βρίσκεται η Ρουμανία και ακολουθούν η Βουλγαρία, η Κύπρος, η Πολωνία και η Σλοβενία. Όλες αυτές οι χώρες καταγράφουν συγκεντρώσεις μεταξύ 15 και 16 ενώ οι χώρες με τις μικρότερες συγκεντρώσεις και επομένως την καλύτερη ποιότητα αέρα είναι η Εσθονία,η Φιλανδία, η Σουηδία, η Πορτογαλία και η Φιλανδία.
Άλλοι αναγνωρισμένοι φορείς επιβεβαιώνουν επίσης τη δυσμενή θέση της χώρας μας όσον αφορά στην ποιότητα του αέρα και τις συγκεντρώσεις PM 2.5.Με βάση την αξιολόγηση της IQAir, η Ελλάδα κατατάσσεται στην κατηγορία «πολύ κακή» ποιότητα αέρα με συγκεντρώσεις που υπερβαίνουν τα όρια που έχει θέσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Το 2024 κατατάχθηκε στην 92η θέση σε 138 χώρες όσον αφορά στη μέση ετήσια συγκέντρωση PM 2.5.
Ποιες είναι οι αιτίες της ρύπανσης στην Ελλάδα
Παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση της ρύπανσης στην Ελλάδα είναι οδικές και ακτοπλοϊκές μεταφορές, η βιομηχανία και η γεωργία, ενώ τα ιδιαίτερα γεωμορφολογικά και κλιματικά χαρακτηριστικά ορισμένων περιοχών εντείνουν το πρόβλημα.
Η υψηλή συγκέντρωση οχημάτων παλαιάς τεχνολογίας (diesel και βενζίνη), η έλλειψη πρασίνου για την απορρόφηση των ρύπων, οι βιομηχανικές εκπομπές σε περιοχές όπως ο Πειραιάς, η Ελευσίνα κα η Σίνδος (διυλιστήρια, τσιμεντοβιομηχανίες, χημικά), η δραστηριότητα στα λιμάνια (φορτηγά πλοία, κρουαζιερόπλοια) αλλά και οι αγροτικές δραστηριότητες σε περιοχές όπως η Θεσσαλία και η Μακεδονία (καύση καλαμιών και υπολειμμάτων) εκτοξεύουν τις συγκεντρώσεις ρύπων όπως είναι τα PM 2.5.
Ταυτόχρονα, νομοί όπως της Αττικής και της Θεσσαλονίκης περιβάλλονται από βουνά, γεγονός που παιδεύει τους ρύπους στην ατμόσφαιρα ενώ οι κλιματικές συνθήκες (άπνοια, ηλιοφάνεια), ενισχύουν τη δημιουργία του φωτοχημικού νέφους (όζον). Στο ίδιο πλαίσιο, η ανεξέλεγκτη δόμηση σε συνδυασμό με την έλλειψη χώρων πρασίνου συντελεί στη συσσώρευση ρύπων
Τα αιωρούμενα σωματίδια προκαλούν σοβαρές βλάβες στους Ευρωπαίους
Τα αιωρούμενα σωματίδια PM 2.5 είναι τόσο μικρά που μπορούν να εισέλθουν στους πνεύμονες, και μάλιστα ακόμη και στο αίμα, και να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας. Συνίστανται σε στερεά σωματίδια και υγρά σταγονίδια διαφόρων μεγεθών.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), η έκθεση στα αιωρούμενα σωματίδια επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία καθώς έχουν την ικανότητα να διεισδύουν βαθιά στους πνεύμονες και εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος προκαλώντας καρδιαγγειακά, εγκεφαλοαγγειακά και αναπνευστικά νοσήματα ενώ νέες υποδεικνύουν επίσης ότι η ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα μπορεί να επηρεάσει τον διαβήτη και τη νευρολογική ανάπτυξη στα παιδιά.
Ποιες είναι οι πιο ρυπασμένες χώρες και πόλεις στον κόσμο
Με βάση τα στοιχεία του 2025, οι πιο ρυπασμένες χώρες στον κόσμο βρίσκονται στη Νότια και Κεντρική Ασία. Το Βιετνάμ, η Ινδία, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές διατηρούν ηγετική θέση στους ρύπους, κάτι που συνέβαινε και ένα χρόνο νωρίτερα όπου πόλεις όπως το Δελχί (Ινδία), η Βαγδάτη (Ιράκ), η Λαχόρη (Πακιστάν) και η Ντάκα (Μπανγκλαντές) είχαν συμπεριληφθεί στις πρώτες θέσεις της παγκόσμιας λίστας με τις πιο μολυσμένες από ρύπους πόλεις.
