Λίγες μέρες προθεσμία έχουν οι πολίτες να υποβάλουν δήλωση για τα ακαθάριστα οικόπεδα και να γλιτώσουν τα πρόστιμα που φέτος αναμένεται ότι θα επιβληθούν πιο συστηματικά καθώς ο έλεγχος περνά και στη δικαιοδοσία της Πυροσβεστικής.
Ο καθαρισμός οικοπέδων και ακάλυπτων χώρων αποτελεί υποχρέωση που προβλέπεται στο πλαίσιο της προληπτικής προστασίας και ήδη οι πολίτες υποβάλουν δηλώσεις καθαρισμού του οικοπέδου τους στην πλατφόρμα του υπουργείου. Η προθεσμία για την ολοκλήρωση των εργασιών καθαρισμού και την υποβολή δήλωσης λήγει στις 15 Ιουνίου 2025 και οι υπόχρεοι σπεύδουν να ανταποκριθούν στην προθεσμία με τις δηλώσει να έχουν ξεπεράσει μέχρι στιγμής τις 400.000, όπως ανέφερε ο Υφυπουργός Εσωτερικών Βασίλης Σπανάκης. Οι πολίτες ανεβάζουν ρυθμούς αλλά το ίδιο κάνουν και οι δήμοι οι οποίοι φέτος δείχνουν θερμότερο ενδιαφέρον να συνδεθούν στην πλατφόρμα (μέχρι τις 2 Ιουνίου είχαν συνδεθεί 312 από τους 334 δήμους).
Ακαθάριστα οικόπεδα: Πώς θα γίνονται οι έλεγχοι
Η διαδικασία καθαρισμού αφορά σε οικόπεδα και ακάλυπτους χώρους και περιλαμβάνει την απομάκρυνση των ξερών και σπασμένων δέντρων και κλαδιών, καθώς και των κλαδιών που βρίσκονται σε άμεση επαφή με κτίσμα, απομάκρυνση της καύσιμης φυτικής ύλης που βρίσκεται στην επιφάνεια του εδάφους, αποκλάδωση της βάσης της κόμης των δέντρων και αύξηση του ύψους έναρξής της από την επιφάνεια του εδάφους, αραίωση της θαμνώδους βλάστησης ως προς την κάλυψη του εδάφους, απομάκρυνση τυχόν άλλων εγκαταλελειμμένων καυστών, αναφλέξιμων, εκρήξιμων ή εύφλεκτων υλικών, αντικειμένων και απορριμμάτων και ασφαλή συλλογή και μεταφορά όλων των υπολειμμάτων καθαρισμού. Ωστόσο, όπως έχει επισημάνει η ηγεσία του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, οι υποχρεώσεις των πολιτών δεν εξαλείφονται με την υποβολή της δήλωσης. Για όλη την διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, κάθε χρόνο, οι υπόχρεοι οφείλουν να διατηρούν τα ακίνητά τους καθαρά, να απομακρύνουν τα ξερά και σπασμένα δέντρα και κλαδιά, να απομακρύνουν τα ξερά φύλλα και τα χόρτα, να αποκλαδώνουν τη βάση της κόμης των δέντρων, να αραιώνουν τη θαμνώδη βλάστηση, να απομακρύνουν άλλα εγκαταλελειμμένα καυστά υλικά, αντικείμενα και απορρίμματα, να συλλέγουν και να μεταφέρουν με ασφάλεια όλα τα υπολείμματα καθαρισμού.
Οι έλεγχοι για τα ακαθάριστα οικόπεδα αναμένεται να εντατικοποιηθούν καθώς, παράλληλα με τους δήμους, αναλαμβάνει δράση και η Πυροσβεστική. Συγκεκριμένα, οι δήμοι ορίζονται ως αρμόδια αρχή για την διενέργεια ελέγχων ως προς την Ψηφιακή Υπηρεσία Δήλωσης και στο πλαίσιο αυτό θα διενεργούν ετησίως δειγματοληπτικούς ελέγχους, σε ποσοστό τουλάχιστον ίσο με 5% επί του συνολικού αριθμού των δηλώσεων που έχουν υποβληθεί κάθε έτος για την εδαφική τους περιφέρεια. Πριν την διενέργεια των ελέγχων τους, τα αρμόδια όργανα των δήμων αξιολογούν την σοβαρότητα της ανάγκης για καθαρισμό εκάστου ακινήτου της εδαφικής τους περιφέρειας βάσει κριτηρίων αξιολόγησης κινδύνου.
Τα αρμόδια όργανα των δήμων ιεραρχούν την ανάγκη καθαρισμού των οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων και γηπέδων αναλόγως με την θέση τους, όπως ενδεικτικά:
- Μικτής ζώνης δάσους - οικισμού
- Εντός ή πλησίον εκτάσεων με ειδικό καθεστώς προστασίας (όπως Εθνικά Πάρκα, εθνικοί δρυμοί, περιοχές Natura, καταφύγια άγριας ζωής, προστατευόμενα τοπία και προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί, αρχαιολογικοί χώροι, ιστορικοί τόποι, τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους κ.λπ.),
- Με γειτνίαση με δάση, δασικές εκτάσεις, πάρκα, άλση, κ.τ.λ.
- Με δυσκολία στις οδούς απομάκρυνσης πληθυσμού και πρόσβασης οχημάτων έκτακτης ανάγκης
- Με γειτνίαση με ευαίσθητες εγκαταστάσεις (νοσοκομεία, σχολεία, μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων παιδικές κατασκηνώσεις, περιοχές μεγάλης συγκέντρωσης πληθυσμού, κ.τ.λ.),
- Εντός και πλησίον βιομηχανικών πάρκων και εγκαταστάσεων με επικίνδυνα, εύφλεκτα, χημικά υλικά κ.λπ.
- Με εναέρια καλώδια υψηλής ή μεσαίας τάσης
- Με συχνότητα συμβάντων πυρκαγιάς
- Με μικρή πυκνότητα δομημένου περιβάλλοντος και ύπαρξης πολλών οικοπεδικών και ακάλυπτων χώρων και γηπέδων με συνέχεια και πυκνότητα της φυτικής καύσιμης ύλης.
Σε περίπτωση που κατά τη διενέργεια δειγματοληπτικού ελέγχου διαπιστωθεί η μη τήρηση της υποχρέωσης καθαρισμού, ο δήμος προβαίνει αρμοδίως στον αυτεπάγγελτο καθαρισμό του χώρου, στον καταλογισμό στον υπόχρεο της σχετικής δαπάνης καθαρισμού, καθώς και στην επιβολή των κυρώσεων.
Από την άλλη, οι καταγγελίες των πολιτών στην Ψηφιακή υπηρεσία του Εθνικού Μητρώου Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Προστασίας θα ελέγχονται από το Πυροσβεστικό Σώμα. Ειδικότερα, το Π.Σ. διενεργεί ελέγχους ιδιοκτησιών για τις οποίες έχουν υποβληθεί καταγγελίες περί μη τήρησης των μέτρων προληπτικής πυροπροστασίας. Για την αξιολόγηση των καταγγελιών, τα αρμόδια όργανα του Πυροσβεστικού Σώματος λαμβάνουν υπόψιν τα ίδια κριτήρια που ισχύουν και για τους δήμους.
Οι καταγγελίες που κρίνονται ως προδήλως αβάσιμες, αστήρικτες, ακατάληπτες, αόριστες ή αθεμελίωτες χαρακτηρίζονται ως «αρχειοθετημένες» στην ηλεκτρονική πλατφόρμα. Οι λοιπές καταγγελίες αξιολογούνται ως «Τυπικές», «Σοβαρές», «Πολύ σοβαρές» ή «Επείγουσες», ανάλογα με τον αριθμό των κριτηρίων που συντρέχουν για κάθε περίπτωση και εξετάζονται κατόπιν διενέργειας αυτοψίας.
Οι αρμόδιοι υπάλληλοι καταχωρούν τα αποτελέσματα ολοκλήρωσης των ελέγχων στην ηλεκτρονική εφαρμογή καταγγελιών του Εθνικού Μητρώου ενώ σε περίπτωση που κατά τη διενέργεια ελέγχου για την εξέταση της καταγγελίας διαπιστωθεί η μη τήρηση της υποχρέωσης καθαρισμού, το αρμόδιο όργανο ελέγχου οφείλει να ενημερώσει τον οικείο δήμο. Ομοίως, σε περίπτωση που κατά τη διενέργεια ελέγχου καταγγελίας διαπιστωθεί η υποβολή ψευδούς δήλωσης ως προς τον καθαρισμό ορισμένης ιδιοκτησίας, η αρμόδια Π.Σ. ενημερώνει τις αρμόδιες εισαγγελικές και δικαστικές αρχές.
Πώς επιβάλλονται τα πρόστιμα για τα ακαθάριστα οικόπεδα
Σε περίπτωση που διαπιστώνεται παράβαση από τους πολίτες όσον αφορά στην υποχρέωση τους για υποβολή υπεύθυνης δήλωσης ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων πυροπροστασίας των ιδιοκτησιών τους στο Εθνικό Μητρώο επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο 1000 ευρώ. Το πρόστιμο επιβάλλεται είτε από τους αρμόδιους Δήμους είτε από το Π.Σ., μία φορά για κάθε ακίνητο, εις ολόκληρο στους υπόχρεους ιδιοκτήτες, επικαρπωτές, μισθωτές ή υπομισθωτές του οικοπεδικού ή ακάλυπτου χώρου. Η κοινοποίηση της Πράξης Επιβολής Προστίμου στους υπόχρεους διενεργείται είτε α) αυτοπροσώπως, οπότε και υπογράφουν ότι έλαβαν γνώση στο σώμα της οικείας πράξης, είτε β) με θυροκόλληση, είτε γ) με κάθε πρόσφορο ψηφιακό μέσο. Στην περίπτωση επιβολής προστίμου από δήμο, η Πράξη Επιβολής κοινοποιείται στον υπόχρεο α) με δημοτικό υπάλληλο και συναφή εγγραφή σε ειδικό βιβλίο ή β) με θυροκόλληση εάν δεν δέχεται να υπογράψει ο υπόχρεος ή γ) με ψηφιακό μέσο εφόσον αυτός έχει γνωστοποιήσει (στο ΕΜΕΠ ή στην ΑΑΔΕ ή στον δήμο) την ηλεκτρονική του διεύθυνση.
Οι παραβάτες έχουν χρονικό περιθώριο πέντε εργάσιμων ημερών από την κοινοποίηση της Πράξης Επιβολής Προστίμου, προκειμένου να υποβάλουν ένσταση στον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας του οργάνου που επέβαλε το πρόστιμο. Μετά την άπρακτη πάροδο της προθεσμίας υποβολής ένστασης, το πρόστιμο οριστικοποιείται. Στην περίπτωση άσκησης ένστασης, αυτή μπορεί να γίνει δεκτή με αιτιολογημένη απόφαση του Προϊσταμένου της Υπηρεσίας που επέβαλε το πρόστιμο κατ’ αποδοχή λόγων που σχετίζονται με την έλλειψη υποχρέωσης υποβολής δήλωσης. Η απόφαση επί της ένστασης εκδίδεται εντός 10 εργάσιμων ημερών από την υποβολή της ενώ σε περίπτωση απόρριψης της ένστασης, το πρόστιμο οριστικοποιείται.
Όσον αφορά στο πρόστιμο που αφορά στις ηλεκτρονικές καταγγελίες και επιβάλλεται από το Πυροσβεστικό Σώμα, αυτό εισπράττεται εντός 15 εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία κοινοποίησης της Πράξης Επιβολής Προστίμου, μέσω ηλεκτρονικού παράβολου (e-παράβολο) της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης (Γ.Γ.Π.Σ.Δ.Δ), που εκδίδεται είτε απευθείας από την ιστοσελίδα https://www.gsis.gr/eparavolo (Φορέας Ελληνικό Δημόσιο ή αρμόδιος φορέας επιβολής προστίμου), είτε από τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών (Κ.Ε.Π.), είτε από τις Τράπεζες, είτε από τις κατά τόπους Δ.Ο.Υ. Σε περίπτωση άσκησης ένστασης, η προθεσμία εντός της οποίας ο παραβάτης υποχρεούται να εξοφλήσει το πρόστιμο αναστέλλεται από την ημέρα υποβολής της ένστασης μέχρι και την κοινοποίηση της απόφασης επ’ αυτής.
Πώς υποβάλλεται η δήλωση για τον καθαρισμό οικοπέδων
Οι πολίτες μπορούν να υποβάλλουν υπεύθυνη δήλωση στο Εθνικό Μητρώο Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας Ιδιοκτησιών μέχρι τις 15/06/2025, εφόσον είναι ιδιοκτήτες, επικαρπωτές, μισθωτές, υπομισθωτές οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων, που βρίσκονται:
- σε περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων,
σε περιοχές εντός ορίων οικισμών, χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο,
σε εκτάσεις εντός ακτίνας εκατό (100) μέτρων από τα όρια των περ. ι) και ιι), κατόπιν ενημέρωσης της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας, και
εκτός σχεδίου γηπέδων με κτίσμα, για τις εκτάσεις που δεν υπάγονται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, σύμφωνα με τον δασικό χάρτη της περιοχής και κατόπιν ενημέρωσης της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας.
Θα χρειαστεί να συμπληρώσουν:
- τους προσωπικούς σας κωδικούς πρόσβασης στο Taxisnet
- τον Κωδικό Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ) του οικοπέδου ή τις συντεταγμένες του οικοπέδου εάν το οικόπεδο βρίσκεται σε περιοχή που το Κτηματολόγιο δεν βρίσκεται σε λειτουργία (δηλαδή η κτηματογράφηση βρίσκεται σε εξέλιξη ή είναι υπό ανάρτηση).
