Ροή
Η ιδιότητα της Τουρκίας ως συμμάχου του ΝΑΤΟ έχει αρχίσει να τελεί υπό αμφισβήτηση, εν μέσω της προσέγγισης της Άγκυρας με καθεστώτα που υποστηρίζουν την τρομοκρατία, εκφοβίσουν μέλη της Συμμαχίας και ισχυρίζονται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν την τρομοκρατία, αναφέρει η Ahval επικαλούμενη μελέτη του Αιγύπτιου αναλυτή Hany Choraba για το Investigative Project on Terrorism.
«Το να είσαι μέλος του ΝΑΤΟ και να επιδιώκεις την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν έχει αποθαρρύνει (τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν) από το να ακολουθεί πολιτική συνεργασίας έναντι ορκισμένων εχθρών της Συμμαχίας, συμπεριλαμβανομένων του Ιράν και της Ρωσίας», ανέφερε ο Choraba.
Οι σχέσεις της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ έχουν επιδεινωθεί τα τελευταία πέντε χρόνια, καθώς οι δεσμοί της με τη Ρωσία έγιναν πιο στενοί. Η ένταση στις σχέσεις αυξήθηκε ύστερα από τις τουρκικές στρατιωτικές εισβολές στη βόρεια Συρία, καθώς η Άγκυρα έθεσε στο στόχαστρο της τους Κούρδους μαχητές που συμμάχησαν με τις Ηνωμένες Πολιτείες κατά του Ισλαμικού Κράτους (ISIS). Επίσης ενεπλάκη σε περιφερειακές διαμάχες με την Ελλάδα και την Κύπρο στην ανατολική Μεσόγειο.
Στηρίζετε τρομοκράτες
Η απόκτηση από την Τουρκία των συστημάτων αεράμυνας S-400 από τη Ρωσία το 2019, παραμένει βασικό σημείο της διαμάχης. Τόσο το ΝΑΤΟ, όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες, έχουν δηλώσει ότι οι πύραυλοι δεν είναι συμβατοί με τον εξοπλισμό του ΝΑΤΟ και αποτελούν απειλή για την αρχιτεκτονική της Συμμαχίας. Η αγορά τους οδήγησε τον πρώην Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, να επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία τον Δεκέμβριο του 2020, ξεκινώντας μια διαδικασία που τελικά οδήγησε την Άγκυρα εκτός του προγράμματος απόκτησης των μαχητικών F35.
Στον αντίποδα, το τελευταίο διάστημα Τούρκοι αξιωματούχοι έχουν εντείνει τις επικρίσεις τους κατά των Ηνωμένων Πολιτειών για την υποστήριξη της Ουάσιγκτον στους Κούρδους της Συρίας, τους οποίους οι Άγκυρα χαρακτηρίζει τρομοκράτες.
Ο διάδοχος του προέδρου Τραμπ, Τζο Μπάιντεν, δεν προσκάλεσε τον Ταγίπ Ερντογάν στη Σύνοδο Κορυφής για τη Δημοκρατία που διεξήχθη τον περασμένο μήνα, με την κίνηση να αποτελεί μια σαφέστατη ένδειξη του πόσο έχουν επιδεινωθεί οι σχέσεις των δύο χωρών. Επίσης η κίνηση τονίζει την άποψη περί κατάρρευσης της δημοκρατίας στην Τουρκία, ανέφερε ο Choraba.
Τον Νοέμβριο, κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης με τον Ιρανό πρόεδρο Εμπραχίμ Ραΐσι, ο Ερντογάν κατηγόρησε τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι υποστηρίζουν «όλες τις τρομοκρατικές ομάδες στην περιοχή» και τους παρέχουν όπλα για να δημιουργήσουν αστάθεια. Ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε επίσης τη βούλησή του να συνεργαστεί πιο στενά με τη Ρωσία και το Ιράν, δύο από τους μεγαλύτερους αντιπάλους της Ουάσιγκτον. Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Ερντογάν κατηγόρησε την Ουάσιγκτον ότι υποστηρίζει την τρομοκρατία , είπε ο Choraba.
Σε χαμηλό σημείο
Οι σχέσεις Δύσης - Τουρκίας έφτασαν σε χαμηλό σημείο όταν ο Ερντογάν κάλεσε τον πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Άγκυρα, ως απάντηση στον πρόεδρο Μπάιντεν που αναγνώρισε επισήμως τα γεγονότα του 1915 ως Γενοκτονία των Αρμενίων. Επόμενο σημείο καμπής στις σχέσεις ήταν η ανακοίνωση από πλευράς της Άγκυρας για απέλαση 10 πρεσβευτών που ζήτησαν την απελευθέρωση του φυλακισμένου Τούρκου φιλάνθρωπου και επιχειρηματία, Οσμάν Καβάλα. Επτά από τους 10 πρεσβευτές ήταν εκπρόσωποι χωρών-μελών του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένου και του πρέσβη των Ηνωμένων Πολιτειών.
Παρά τις εντονότατες τριβές, το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ τον Αύγουστο έδωσε στην δημοσιότητα μια έκθεση , «τονίζοντας τη σημασία των τουρκοαμερικανικών δεσμών στην ασφάλεια και την οικονομία», ανέφερε ο αναλυτής. Το ΥΠΕΞ ανέφερε την Τουρκία ως «βασικό σύμμαχο του ΝΑΤΟ και κρίσιμο περιφερειακό εταίρο».
Τέλος, ο Choraba χαρακτηρίζει τη στάση του Ερντογάν ως «προκλητική» τόσο απέναντι στην απαίτηση της Ουάσιγκτον να μην αγοράσει όπλα από τη Ρωσία, όσο και στην αντιπαράθεση με την Ελλάδα, χώρα μέλος του ΝΑΤΟ.
Μένει να φανεί μέχρι που ο Τούρκος πρόεδρος θα "τραβήξει το σχοινί" στην αντιπαράθεση του με το ΝΑΤΟ, αν και πολλοί κύκλοι έχουν αναφέρει ότι δεν θα προβεί στο απονενοημένο βήμα να κόψει τους δεσμούς της Τουρκίας με τη συμμαχία.
Επιμέλεια Τέρρυ Μαυρίδης
