Αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας και μείωση των συντάξεων στο 63% του καθαρού μισθού τους, προβλέπει ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης σε έκθεσή του για τα συνταξιοδοτικά συστήματα (Pensions at a Glance 2025).
Η Ελλάδα είναι μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ με τη μεγαλύτερη γήρανση του πληθυσμού και τη μεγαλύτερη μείωση του εργατικού δυναμικού τα επόμενα 25 χρόνια, αναφέρει η Έκθεση, υπογραμμίζοντας πως παρά τα δυσμενή δημογραφικά δεδομένα η χώρα μας εμφανίζει από τις χαμηλότερες ηλικίες συνταξιοδότησης και από τα υψηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης σε σύγκριση με άλλα κράτη.
Μακροζωία και έλλειψη εργατικού δυναμικού
Η γήρανση του πληθυσμού λόγω των χαμηλότερων ποσοστών γεννήσεων και του μεγαλύτερου προσδόκιμου ζωής θα συνεχίσει να αυξάνει τις δημοσιονομικές πιέσεις στα συνταξιοδοτικά συστήματα σε μια εποχή υψηλού δημόσιου χρέους και διαφόρων αναγκών δαπανών, τονίζει η έκθεση.
Στην Ελλάδα, το ποσοστό του πληθυσμού άνω των 65 ετών σε σχέση με τον πληθυσμό ηλικίας 20-64 ετών θα αυξηθεί περισσότερο από 25 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2050, όπως και στην Ιταλία, την Πολωνία, τη Σλοβακία και την Ισπανία, ενώ πρωταθλήτρια είναι η Κορέα, όπου η αύξηση αναμένεται να είναι περίπου 50 μονάδες.
Ο πληθυσμός ικανός για εργασία (20-64 ετών) προβλέπεται να μειωθεί κατά 30% τις επόμενες δεκαετίες στην Εσθονία, την Ελλάδα, την Ιαπωνία, τη Σλοβακία και την Ισπανία και κατά 35% στην Ιταλία, την Κορέα, τη Λετονία, τη Λιθουανία και την Πολωνία.
Συνολικά, στις χώρες του ΟΟΣΑ έως το 2050 θα αντιστοιχούν 52 ηλικιωμένοι για κάθε 100 εργαζόμενους (20-64 ετών), από 33 το 2025 και 22 το 2000.
Ως συνέπεια αυτών, η κανονική ηλικία συνταξιοδότησης θα αυξηθεί, κατά μέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ, από 64,7 και 63,9 έτη για άνδρες και γυναίκες που συνταξιοδοτούνται το 2024, σε 66,4 και 65,9 έτη αντίστοιχα, για όσους ξεκινούν την καριέρα τους το 2024.
Συνεπώς οι σημερινοί 20άρηδες θα είναι οι μεγάλοι χαμένοι των δημογραφικών επιπτώσεων στα συνταξιοδοτικά συστήματα, καθώς ως νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας θα επιβαρυνθούν με περισσότερα χρόνια εργασίας, άνω του ορίου των 62 ετών με 40 χρόνια ασφάλισης που ισχύει σήμερα.
Οι μελλοντικές κανονικές ηλικίες συνταξιοδότησης κυμαίνονται από τα 62 έτη στην Κολομβία (για τους άνδρες), το Λουξεμβούργο και τη Σλοβενία έως τα 70 ή περισσότερα έτη στη Δανία, την Εσθονία, την Ιταλία, τις Κάτω Χώρες και τη Σουηδία.
Χαμηλότερες οι συντάξεις
Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην Έκθεση, στις χώρες του ΟΟΣΑ οι εργαζόμενοι πλήρους σταδιοδρομίας με μέσο μισθό που εισέρχονται σήμερα στην αγορά εργασίας θα λάβουν καθαρή σύνταξη ίση με το 63% του καθαρού μισθού τους.
Την ίδια στιγμή οι γυναίκες λαμβάνουν μηνιαίες συντάξεις που είναι κατά 23% χαμηλότερες από εκείνες των ανδρών, παρά τη μείωση κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες από 28% το 2007. Οι διαφορές μεταξύ των φύλων στα εισοδήματα - λόγω διαφορών στην απασχόληση, τις ώρες εργασίας και τις ωριαίες αποδοχές - εκτιμώνται στο 35% κατά μέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ και αποτελούν τον βασικό παράγοντα του χάσματος.
Οι χώρες θα χρειαστεί να εφαρμόσουν μια ολοκληρωμένη στρατηγική που θα περιλαμβάνει πολιτικές για την αγορά εργασίας, την οικογένεια και το συνταξιοδοτικό σύστημα, ώστε να αντιμετωπίσουν αυτό το έμφυλο χάσμα των συντάξεων.
Όρια ηλικίας συνταξιοδότησης στην Ελλάδα
Στην χώρα μας το κανονικό όριο συνταξιοδότησης αναμένεται ότι θα υπολείπεται του μέσου όρου των χωρών του ΟΟΣΑ στο μέλλον και συγκεκριμένα στα 66 χρόνια από 62 σήμερα. «Αυτό, επειδή η πρόωρη συνταξιοδότηση είναι δυνατή χωρίς πέναλτι μετά από 40 χρόνια εργασίας, συνεπώς είναι το κατώτατο όριο, που αναμένεται να αυξηθεί από τα 62 στα 66 χρόνια, το οποίο καθορίζει τη μελλοντική κανονική ηλικία συνταξιοδότησης», σημειώνει η έκθεση.
«Η γήρανση του πληθυσμού αποτελεί μια καίρια διαρθρωτική πρόκληση για όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ, με σημαντικές οικονομικές, δημοσιονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Με τον πληθυσμό σε ηλικία εργασίας να αναμένεται να μειωθεί κατά 13% τα επόμενα 40 χρόνια, και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ να προβλέπεται ότι θα μειωθεί κατά 14% έως το 2060 ως αποτέλεσμα, οι χώρες θα βρεθούν αντιμέτωπες με σημαντικές πιέσεις στα έσοδά τους, ενώ την ίδια στιγμή οι δαπάνες που σχετίζονται με τη γήρανση αυξάνονται», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΟΣΑ Ματίας Κόρμαν.
«Καθώς ζούμε περισσότερο —και με καλύτερη υγεία— πρέπει να εργαζόμαστε για μεγαλύτερο διάστημα. Οι χώρες πρέπει να αυξήσουν τα αποτελεσματικά όρια συνταξιοδότησης και να ενισχύσουν τις ευκαιρίες απασχόλησης σε μεγαλύτερες ηλικίες, ώστε να ενισχυθεί η οικονομική βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων, να διασφαλιστεί η οικονομική ασφάλεια στην τρίτη ηλικία και να στηριχθεί η ισχυρή οικονομική ανάπτυξη», προσέθεσε.
