«Θλιβερή πρωτιά» για Ελλάδα, Ιταλία, Τουρκία στις πυρκαγιές - Η εξέλιξη του φαινομένου στη χώρα μας

«Θλιβερή πρωτιά» καταλαμβάνουν στις φετινές πυρκαγιές οι χώρες της ευρύτερης περιοχής της Μεσογείου, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα και η Ιταλία από τον ευρωπαϊκό Νότο, αλλά κι η γειτονική Τουρκία επλήγησαν ιδιαίτερα από την πύρινη λαίλαπα, με κύριο υπαίτιο την ξηρασία και τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες λόγω της κλιματικής αλλαγής, που σε κάποιες περιπτώσεις «άγγιξαν» και τους 45 βαθμούς Κελσίου.

Όμως, το σύνολο του πλανήτη δοκιμάζεται από την κλιματική αλλαγή, και συνακόλουθα από τους καύσωνες και τις πυρκαγιές. Το Ευρωπαϊκό Πληροφοριακό Σύστημα για τις Δασικές Πυρκαγιές, που «παρακολουθεί» στατιστικά την εξέλιξη του φαινομένου, ανακοίνωσε πως μέχρι τις 10 Αυγούστου είχαν καταγραφεί 1.877 πυρκαγιές (μεγάλης κλίμακας άνω των 30 εκταρίων) ανάμεσα στην ΕΕ των 27 και σε 11 ευρωπαϊκές χώρες εκτός Ένωσης, καίγοντας συνολικά πάνω από 600.000 εκτάρια, δηλαδή 6 εκατ. στρέμματα δασών, πριν καλά-καλά τελειώσει η καλοκαιρινή περίοδος.

Το EFFIS υπολόγισε πως το νούμερο ξεπερνά κατά 2,5 φορές τον μέσο όρο για τα έτη 2008 με 2020, και σε αριθμό πυρκαγιών αλλά και στη συνολική ζημιά που προκάλεσαν.

Η Ελλάδα στο «μάτι του κυκλώνα» για το 2021

Πιο ειδικά, για την Ελλάδα, το φαινόμενο το 2021 ξεπερνά κατά πολύ τον μέσο όρο των ετών 2008-2020, και μετρώντας τις καμένες περιοχές αλλά και σε αριθμό πυρκαγιών.

Στις καμένες εκτάσεις, αν και το 2021 ξεκινά τον Ιανουάριο πίσω από το αντίστοιχο της προηγούμενης 12ετίας, από τα μέσα του μήνα «επιταχύνει» φτάνοντας στις 11 Αυγούστου να αριθμεί, σύμφωνα με την καταμέτρηση του EFFIS, 337.297 καμένα εκτάρια έναντι μόλις 168.620 σαν μέσο όρο στα 2008-2020.

Όσον αφορά τον αριθμό των πυρκαγιών της χρονιάς, η διαφορά μοιάζει ακόμη εξίσου χαώδης με τα προηγούμενα χρόνια. Με «επιτάχυνση» τα μέσα Ιανουαρίου, έως τις 11 Αυγούστου του 2021, καταγράφηκαν 1.267 πυρκαγιές συνολικά έναντι 516 κατά μέσο όρο στα 2008-2020.

Προειδοποίηση επιστημόνων

Η έκθεση του Διακυβερνητικού Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) που εκδόθηκε στις 9 Αυγούστου προειδοποιεί: Μέσα στις επόμενες δεκαετίες η θερμοκρασία του πλανήτη θα αυξηθεί πέραν του «σημείου υπερθέρμανσης» του, περί τους 1,5-2 βαθμούς Κελσίου, και παρά τις προσπάθειες αποτροπής της κλιματικής αλλαγής, θα πάρει από 20 έως 30 χρόνια για να σταθεροποιηθεί η παγκόσμια θερμοκρασία. Ήδη, ο πλανήτης έχει «προσθέσει» 1,1 βαθμούς Κελσίου από την περίοδο 1850-1900.

Η έκθεση προβλέπει πως η κλιματική αλλαγή τις επόμενες δεκαετίες θα αφορά όλες τις περιοχές του κόσμου. Σε παγκόσμια υπερθέρμανση 1,5 βαθμού Κελσίου, θα υπάρξουν αυξημένα κύματα καύσωνα, μεγαλύτερα σε διάρκεια καλοκαίρια και μικρότεροι χειμώνες. Στους 2 βαθμούς παγκόσμιας υπερθέρμανσης, η ακραία ζέστη ολοένα και πιο συχνά θα φτάνει σε ζωτικά ορόσημα αντοχής για την γεωργία και στην υγεία.

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ανά περιοχή

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα όπως η ζέστη, οι έντονες βροχοπτώσεις και η ξηρασία αυξάνονται με επιστημονική βεβαιότητα σε πολλές περιοχές του κόσμου. Η Ευρώπη και η Ανατολική Ασία αναδεικνύονται στις περιοχές όπου τα περισσότερα πρότυπα κλιματικής αλλαγής έχουν αποδειχθεί από επιστήμονες. Η Δυτική και Κεντρική Ευρώπη, η Ανατολική Ασία και η Ανατολική Κεντρική Ασία καθώς και η Δυτική Κεντρική Ασία είναι μεταξύ των περιοχών του κόσμου όπου και τα τρία ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν αυξηθεί. Επιπλέον, όλες οι άλλες περιοχές στην Ευρώπη και την Ανατολική Ασία παρουσιάζουν άνοδο σε δύο ακραίες καιρικές συνθήκες - που σημαίνει κυρίως περισσότερη ζέστη και βροχή, αλλά στην περίπτωση της Μεσογειακής Ευρώπης (καθώς και της Μεσογειακής Αφρικής) μεταφράζεται σε ακραία ζέστη και ξηρασία, κάτι που έως ένα βαθμό εξηγεί την έξαρση των πυρκαγιών στην περιοχή.

Περισσότερες περιοχές επιρρεπείς σε ζέστη και ξηρασία ήταν η Δυτική Βόρεια Αμερική, η Βορειοανατολική Νότια Αμερική, η Νότια Αυστραλία καθώς και η Δυτική και Κεντρική Αφρική. Τόσο η Αφρική όσο και η Νότια Αμερική είχαν περιορισμένα δεδομένα σχετικά με την αύξηση των ισχυρών βροχοπτώσεων, πράγμα που σημαίνει ότι οι αλλαγές στα πρότυπα βροχοπτώσεων θα μπορούσαν απλώς να μην έχουν διερευνηθεί επαρκώς.

Photo: GettyImages/Ideal Image