Ροή
Τις μεγάλες τομές και μεταρρυθμίσεις που θα δώσουν τη δυνατότητα στον πρωτογενή τομέα να αποτελέσει κεντρικό μοχλό οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής ευημερίας ανέπτυξε στην ομιλία του στην Συνδιάσκεψη για την ΚΑΠ που γίνεται στην Τρίπολη, παρουσία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Σπήλιος Λιβανός.
Όπως επισήμανε ο κ. Λιβανός, η παρουσία του πρωθυπουργού στη Συνδιάσκεψη για την ΚΑΠ αποδεικνύει το ενδιαφέρον και την αγάπη του για τους Έλληνες αγρότες και αγρότισσες και δείχνει «το ενδιαφέρον και την προσήλωσή του στην ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα και τη διασύνδεσή του με τη μεταποίηση, την εμπορία και τις υπηρεσίες».
Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου, ο κ. Λιβανός ανακοίνωσε μια σειρά στοχευμένων μεταρρυθμίσεων:
«Καταργούνται αδικίες και διορθώνονται στρεβλώσεις που αφορούν σε κακοδιαχείριση επιδοτήσεων, ανισοκατανομή δικαιωμάτων, αυθαιρεσίες και ανομίες του παρελθόντος. Συνδέονται οι ενισχύσεις με την παραγωγή και την καινοτομία.
Αναδιαρθρώνονται οι ελεγκτικοί μηχανισμοί με στόχο την αποτελεσματικότερη προστασία καταναλωτών και παραγωγών από νοθείες και παράνομες ελληνοποιήσεις, αλλά και την τιμωρία όσων παρανομούν. «Μαχαίρι στο κόκκαλο και για τα δύο. Πρόεδρε, βάζουμε τέρμα στην ανομία. Βλέπουμε ήδη τα αποτελέσματα υπέρ των παραγωγών μας», επισήμανε ο κ. Λιβανός.
Ξεκινά η υλοποίηση ενός τεράστιου προγράμματος επενδύσεων στις εγγειοβελτιωτικές υποδομές, εντάσσοντας στο Ταμείο Ανάκαμψης έργα φραγμάτων νερού και δικτύων άρδευσης ύψους 1 δισ. €. «Επενδύουμε στη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και της ενέργειας για τους αγρότες μας», είπε ο κ. Λιβανός. Και πρόσθεσε ότι προχωρά η μεταρρύθμιση στο πλαίσιο λειτουργίας των ΤΟΕΒ για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των υδάτινων πόρων και τη μείωση του κόστους παραγωγής.
Προχωρά ο ψηφιακός μετασχηματισμός του ελληνικού αγροτικού τομέα για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της νέας ψηφιακής εποχής, εντάσσοντας στο Ταμείο Ανάκαμψης έργα για την έξυπνη γεωργία, τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό και τη διασύνδεση των πληροφοριακών συστημάτων.
Ενισχύονται η επιχειρηματικότητα, οι συνεταιρισμοί και τα συλλογικά σχήματα με στόχο τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας, την επένδυση στην καινοτομία, την καθετοποίηση, και συνάμα τον δραστικό περιορισμό της μαύρης οικονομίας.
Το ΥΠΑΑΤ επενδύει στην εξωστρέφεια για την αύξηση των εξαγωγών χτίζοντας μια δυναμική αγροτική εξωτερική πολιτική για τα ελληνικά προϊόντα και διαμορφώνοντας ένα ισχυρό εθνικό brand name για τις παγκόσμιες αγορές.
Βασικά εργαλεία στην άσκηση της πολιτικής των μεταρρυθμίσεων που εξήγγειλε ο κ. Λιβανός θα είναι το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο, όπως σημείωσε «κινητοποιεί πάνω από 2 δις ευρώ στον αγροτικό τομέα» και η νέα ΚΑΠ από την οποία για την προγραμματική περίοδο 2021- 2027, η κυβέρνηση και προσωπικά ο Πρωθυπουργός, με τις διαπραγματεύσεις που έκανε, πέτυχε να παραμείνει ίδια στη νέα περίοδο, δηλαδή στα 19,3 δις ευρώ, τη στιγμή που στις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ υπήρξε μείωση κατά 10%, ενώ, ως χώρα, αποφύγαμε την εξωτερική σύγκλιση.
Για τα επόμενα χρόνια, όπως είπε ο κ. Λιβανός, το ΥΠΑΑΤ εκπονεί «ένα φιλόδοξο αναπτυξιακό πρόγραμμα ενίσχυσης της αγροτικής μας οικονομίας ύψους 22 δισ. €». Και σημείωσε ότι η ΚΑΠ «αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα μας, που θα καθορίσει την αγροτική μας οικονομία τα επόμενα 10 χρόνια. Η εφαρμογή της θα έχει σημαντικά οφέλη όχι μόνο για τους αγρότες και παραγωγούς, αλλά για το σύνολο των Ελλήνων πολιτών, καθώς αποτελεί μια περισσότερο δίκαιη, πράσινη, κοινωνική και ευέλικτη αγροτική πολιτική. Θέτει ακριβώς τις βάσεις για τη διασφάλιση πιο υγιεινών και πιο ποιοτικών τροφίμων για όλους, τη μείωση της σπατάλης, αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος».
Με αυτόν ακριβώς το στόχο και προκειμένου να αποκατασταθεί η αναπτυξιακή δικαιοσύνη, να αρθούν χρόνιες στρεβλώσεις, να ενισχυθούν οι νέοι αγρότες και να τεθούν δίκαιοι κανόνες για όλους, ώστε όλοι να βγουν κερδισμένοι, ο κ. Λιβανός ανακοίνωσε στο πλαίσιο εφαρμογής της ΚΑΠ τις εξής αναπτυξιακές μεταρρυθμίσεις:
Πρώτον: Καταργούνται τα ιστορικά δικαιώματα
Καταργούνται οι ανισότητες των ιστορικών δικαιωμάτων, με στρατηγικό σχεδιασμό, σταδιακά από το 2022 με συγκεκριμένα βήματα έως το 2026.
«Βάζουμε επιτέλους τέλος στα ιστορικά δικαιώματα με αποφασιστικότητα, δικαιοσύνη και κοινωνική ευαισθησία, ώστε να μην αδικηθεί κανείς και να μην υπάρξουν αιφνιδιασμοί. Κάνουμε αυτό που κανείς στο παρελθόν δεν τόλμησε να κάνει. Προχωράμε σε αλλαγή στην καταβολή της βασικής ενίσχυσης, με την επιλογή μέσω της σύγκλισης στο 100% της μοναδιαίας τιμής δικαιώματος ανά αγρονομική Περιφέρεια», σημείωσε ο κ. Λιβανός
Δεύτερον: Ενισχύονται οι μικρές και μεσαίες εκμεταλλεύσεις μέσω της αναδιανεμητικής ενίσχυσης.
Από το 2023 εφαρμόζεται η αναδιανεμητική ενίσχυση, δηλαδή η δίκαιη ενίσχυση των μικρών και μεσαίων εκμεταλλεύσεων με πόρους που προέρχονται από τον περιορισμό των ενισχύσεων που λαμβάνουν οι μεγάλες γεωργικές εκμεταλλεύσεις.
«Έτσι, ανατρέπουμε άλλη μια αδικία της υφιστάμενης κατάστασης, τη διαχρονική ανισοκατανομή της καταβολής των ενισχύσεων όπου το 30% των δικαιούχων της βασικής ενίσχυσης εισπράττει το 80% των πόρων», επισήμανε ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Τρίτον: Στηρίζονται στοχευμένα σημαντικούς τομείς παραγωγής που αντιμετωπίζουν προβλήματα ανταγωνιστικότητας & βιωσιμότητας, μέσω των συνδεδεμένων ενισχύσεων.
Προκειμένου να μην υπάρξουν αιφνιδιασμοί, για το 2022 το καθεστώς τους θα παραμείνει σταθερό. Ωστόσο από το 2023 προχωρά ο ανασχεδιασμό τους, με γνώμονα την ενίσχυση παραγωγικών κατευθύνσεων, όπως είναι η κτηνοτροφία, οι πρωτεϊνούχες καλλιέργειες και τα ψυχανθή.
Τέταρτον: Ενσωματώνοντται στο Στρατηγικό Σχέδιο γεωργικές πρακτικές επωφελείς για το κλίμα και το περιβάλλον.
Το ΥΠΑΑΤ συντάσσεται με τις προτεραιότητες της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας και προχωρά στην εφαρμογή των οικολογικών σχημάτων, μέσω στοχευμένων δράσεων που θα αφορούν στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, στην προστασία των εδαφικών και υδατικών πόρων, στην προστασία της βιοποικιλότητας και του τοπίου & στην εφαρμογή μεθόδων γεωργίας ακριβείας.
Πέμπτον: Προωθείται η ηλικιακή ανανέωση του αγροτικού μας πληθυσμού μέσω της προσέλκυσης νέων ανθρώπων στον πρωτογενή τομέα.
Πολιτική επιλογή του ΥΠΑΑΤ και της κυβέρνησης είναι να επιστρέψουν οι νέοι στο χωράφι! Στην παραγωγή! Η δημογραφική ανανέωση είναι αναγκαία για την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής γεωργίας και κατ΄ επέκταση της ανταγωνιστικότητας της χώρας.
«Είμαστε αποφασισμένοι να στηρίξουμε ουσιαστικά τους νέους γεωργούς και το αποδεικνύουμε στην πράξη. Στο νέο μέτρο για τους νέους αγρότες υπερδιπλασιάσαμε ήδη το ποσό της δημόσιας δαπάνης σε σχέση με την προηγούμενη πρόσκληση. Αυξάνουμε στο στρατηγικό μας σχέδιο για τη νέα ΚΑΠ, πάνω από 3% το ποσοστό του προϋπολογισμού για τους νέους αγρότες», τόνισε ο κ. Λιβανός, εξηγώντας ότι με τον τρόπο αυτό «μειώνουμε την ανεργία και αυξάνουμε τις θέσεις δημιουργικής απασχόλησης και παραγωγικής εργασίας, δίνοντας διέξοδο στους ταλαιπωρημένους νέους μας», σημείωσε ο ΥΠΑΑΤ.
Έκτον: Στηρίζονται τις βιολογικές καλλιέργειες με βάση τη Στρατηγική «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο».
Η κυβέρνηση και το ΥΠΑΑΤ επενδύει στα βιολογικά για να δοθεί προστιθέμενη αξία στα προϊόντα μας, να αυξηθούν οι εξαγωγές μας και να επιτευχθούν πιο προσιτές τιμές για τον Έλληνα καταναλωτή.
Έβδομον: Ενδυναμώνεται η αγροτική εκπαίδευση & κατάρτιση.
Ενεργοποιείται το Πρόγραμμα Γεωργικών Συμβούλων που λίμναζε όλα τα τελευταία χρόνια. Δημιουργείται το ΑΚΙΣ ( Agriculture Knowledge Innovation System ), ένα σύγχρονο σύστημα που καλύπτει πραγματικά τις ανάγκες των παραγωγών μας και λειτουργεί σε τρία επίπεδα: εκπαίδευση – κατάρτιση, παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και έρευνα.
Όπως επισήμανε ο κ. Λιβανός «εφαρμόζοντας αυτή τη στρατηγική, κάνοντας πράξη αυτές τις ξεκάθαρες πολιτικές μεταρρυθμίσεις, έχουμε μετρήσιμα οφέλη για όλους:
Στηρίζουμε τους Έλληνες παραγωγούς
Ενισχύουμε το νέους αγρότες
Προστατεύουμε το περιβάλλον
Παράγουμε πιο ποιοτικά προϊόντα
Δίνουμε ασφάλεια στον καταναλωτή
Ανοίγουμε νέους δρόμους ανάπτυξης
Χτίζουμε μαζί τη σύγχρονη Ελλάδα του αύριο
Για να πετύχουμε αυτή τη μεγάλη αλλαγή στην αγροτική μας πολιτική, θέτουμε ως βασικό πυλώνα την ανάδειξη, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και παγκοσμίως, της μοναδικότητας και της διατροφικής υπεροχής των προϊόντων της ελληνικής γης και θάλασσας. Καθιστούμε την «Ελληνική Διατροφή» ένα ξεχωριστό brand μοναδικής αξίας και παγκόσμιας προβολής. Όπως εξήγησε η «Ελληνική Διατροφή» αποτελεί για το ΥΠΑΑΤ ένα ευρύ και φιλόδοξο πρόγραμμα, ένα πρόγραμμα «ομπρέλα» για όλες τις δράσεις και πολιτικές μας, με στόχο την ανάδειξη του διατροφικού μας πλούτου και τη σύνδεση της αγροδιατροφής με τη υγεία, την ιστορία, τον πολιτισμό, τη γαστρονομία και τον τουρισμό. Ένα σύνολο πολιτικών που θα αναδεικνύει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την Ελλάδα στα πέρατα του κόσμου».
Μέσα από την εφαρμογή του προγράμματος της «Ελληνικής Διατροφής», ο κ. Λιβανός είπε ότι επιδίωξη του ΥΠΑΑΤ είναι:
Να δώσουμε νέα προοπτική και ώθηση στην ελληνική αγροτική παραγωγή.
Να αναβαθμίσουμε τη θέση του Έλληνα αγρότη και της Ελληνίδας αγρότισσας στην κοινωνική και οικονομική αλυσίδα.
Να ενδυναμώσουμε την ελληνική περιφέρεια που διαθέτει ανεξάντλητες πηγές δημιουργίας και ανάπτυξης.
«Σε αυτήν την προσπάθεια είμαστε όλοι μαζί! Όπως λέει και το σύνθημά μας: Δουλεύουμε μαζί, κερδίζουμε όλοι!», κατέληξε ο κ. Λιβανός.
Οικονόμου: Η ΚΑΠ δεν είναι ένα κοστούμι που πρέπει να φορέσουμε, είναι μηχανισμός που μετασχηματίζει τον πρωτογενή τομέα προς όφελος της Ελλάδας
Ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και τροφίμων κ. Γιάννης Οικονόμου τόνισε ότι για την κυβέρνηση ο πρωτογενής τομέας αποτελεί κεντρικό συστατικό πυλώνα της αναπτυξιακής στρατηγικής της χώρας.
«Συνδέεται άμεσα με το εισόδημα εκατοντάδων χιλιάδων οικογενειών, με την εξωστρέφεια της οικονομίας και το εμπορικό μας ισοζύγιο. Χαρακτηριστικό είναι, πως σε 9 από τις 13 περιφέρειες της χώρας αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους - ισχυρότερους τομείς απασχόλησης. Αποτελεί την πιο αξιόπιστη επιλογή ενίσχυσης του κοινωνικοοικονομικού ιστού της Ελληνικής περιφέρειας συμβάλλοντας έτσι στην ισόρροπη ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή», τόνισε.
Ο κ. Οικονόμου χαρακτήρισε κατάλληλο και καθοριστικό το momentum σημειώνοντας ότι ο μετασχηματισμός του πρωτογενή τομέα είναι επιβεβλημένος.
Και πρόσθεσε: «Ο πρωτογενής τομέας παράλληλα προωθεί τη διάδοση νέας γνώσης γεφυρώνοντας το χάσμα ανάμεσα στην επιστήμη και την εφαρμογή των αποτελεσμάτων της έρευνας με καινοτόμες προσεγγίσεις στην πράξη.
Όλα αυτά αποδεικνύουν γιατί είναι τόσο σημαντική η νέα ΚΑΠ, γιατί είναι τόσο σημαντικά τα 19,3 δις μέχρι το 2027 σε ενισχύσεις και επενδύσει για να πετύχουμε τους στόχους μας.
Αρκεί βεβαίως να μην την αντιμετωπίσουμε σαν ένα κουστούμι, που μας αρέσει δεν μας αρέσει πρέπει να το φορέσουμε. Ούτε πολύ περισσότερο σαν έναν κουμπαρά, που απλώς τροφοδοτεί με χρήματα τους λογαριασμούς των δικαιούχων».
Όπως ανέφερε ο κ. Οικονόμου η Κοινή Γεωργική Πολιτική αλλάζει . «Αλλάζει φιλοσοφία. Οπότε εμείς δεν μπορούμε να μείνουμε ίδιοι. Αν μείνουμε ίδιοι, θα χάσουμε χρήματα. Αν μείνουμε ίδιοι θα χάσουμε το τρένο που οδηγεί στο μέλλον. Αυτές θα είναι οι συνέπειες. Για αυτό πρέπει να αξιοποιήσουμε την ΚΑΠ ως το πλαίσιο και το εργαλείο για μια ολοκληρωμένη αγροτική πολιτική. Μια πολιτική, που δεν θα βάζει το κάρο μπροστά από το άλογο, ούτε θα αναλώνεται σε σημειακές βελτιώσεις, σε αφηρημένες διαπιστώσεις και σε αποσπασματικές παρεμβάσεις.
Αλλά για μια ολοκληρωμένη αγροτική πολιτική που θα αντιλαμβάνεται τον πρωτογεννή τομέα σαν μια ενιαία αλυσίδα αξίας και οι προτεραιότητες θα ξεκινούν από την αρχή : από την ανάγκη αύξησης της παραγωγής και τις προϋποθέσεις που χρειάζονται για να πετύχουμε την αύξηση αυτή».
Όπως εξήγησε οι προϋποθέσεις αυτές αφορούν τη χρηματοδότηση, την εκπαίδευση, την γεωργία ακριβείας, την έρευνα, τα αρδευτικά έργα, τη μείωση του κόστους παραγωγής, την ενίσχυση του ρόλου των συνεργατικών σχημάτων, την προσέλκυση περισσότερων νέων ανθρώπων στην ύπαιθρο. Και επισήμανε την ανάγκη να ενισχύσουμε, νέα θεσμικά και χρηματοδοτικά εργαλεία την ανθεκτικότητα αυτής της παραγωγής απέναντι σε μεγάλες ζημιές που συμβαίνουν όλο και συχνότερα αλλά και σε φαινόμενα ακραίας διακύμανσης τιμών. Στη συνέχεια την στρατηγική επιλογή υποστήριξης συγκεκριμένων κλάδων για να μπορέσουμε να πάρουμε την μεγαλύτερη δυνατή προστιθέμενη αξία από τα μοναδικά τους χαρακτηριστικά και την μεταποίηση και την τυποποίηση που θα ακολουθήσει. Αμέσως μετά, ακολουθεί το κτίσιμο και η θωράκιση της ταυτότητας τους έναντι της νοθείας και των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών και τέλος η στρατηγική επανατοποθέτησης τους στις αγορές της Ελλάδας και του εξωτερικού».
Μεγάλος κερδισμένος του μετασχηματισμού του πρωτογενή τομέα είναι ο τόπος η χώρα μας τόνισε ο κ. Οικονόμου και κατέληξε:
«Όταν περισσότεροι νέοι μας επιστρέψουν στην ύπαιθρο, όταν η γη μας αποδώσει ανθεκτικότερους, βιωσιμότερους και ανταγωνιστικότερους καρπούς, όταν η ανάπτυξη στηριχτεί και στον αγροτικό μας κόσμο, όταν η Ελληνίδα και ο Έλληνας αγρότης πατήσουν πιο γερά στα πόδια τους θα έχουμε κερδίσει όλοι. Θα έχει κερδίσει η Ελλάδα».
Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική
Διευκρινιστικό δελτίο σχετικά με τα χαρακτηριστικά της νέας ΚΑΠ εξέδωσε το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, με περιεχόμενο σχετικές ερωτήσεις και τις αντίστοιχες απαντήσεις. Το δελτίο αναφέρει:
«Γιατί η διαπραγμάτευση μεταξύ Κρατών Μελών, Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Ευρωκοινοβουλίου διήρκησε τρία χρόνια;
Η μεγάλη διάρκεια των διαπραγματεύσεων οφείλεται σε αρκετούς λόγους, αλλά δύο είναι κατά την γνώμη μου οι σημαντικότεροι. Ο πρώτος λόγος είναι το εύρος της μεταρρύθμισης της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) που θυμίζω είναι η πρώτη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και χρονολογείται από το 1958 και ήταν πρωτόγνωρη η επερχόμενη αλλαγή. Ο δεύτερος λόγος ήταν η ανάγκη ενσωμάτωσης των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας (Green Deal) που αποτελεί την Κεντρική Αναπτυξιακή Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δημοσιεύθηκε να θυμίσω τον Δεκέμβριο του 2019 ενώ οι προτάσεις για το περιεχόμενο της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής 2021-2027 δημοσιεύτηκαν από την Επιτροπή τον Ιούνιο του 2018.
Πως επηρεάζει η Πράσινη Συμφωνία την Κοινή Γεωργική Πολιτική;
Η Πράσινη Συμφωνία συντίθεται από οκτώ επιμέρους πολιτικές/στρατηγικές που εκτείνονται σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, τις μεταφορές, την παραγωγή ενέργειας , τον οικιστικό τομέα. Στον αγροδιατροφικό τομέα εξειδικεύεται μέσω της Πολιτικής από το Αγρόκτημα στο Πιάτο που στοχεύει στο να παραμείνουν τα Ευρωπαϊκά τρόφιμα ασφαλή, θρεπτικά και υψηλής ποιότητας και ταυτόχρονα να παράγονται με τον ελάχιστο αντίκτυπο στη φύση.
Η μείωση της χρήσης λιπασμάτων, η μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων, η αύξηση των εκτάσεων της βιολογικής γεωργίας από το 9% στο 25% της χρησιμοποιούμενης γεωργικής γης, η μείωση της χρήσης αντιβιοτικών, η ευζωία των ζώων, η αλλαγή των διατροφικών προτύπων με την αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών, η μείωση της σπατάλης των τροφίμων είναι οι βασικοί στόχοι της Πολιτικής από το Αγρόκτημα στο πιάτο που αποτελεί ταυτόχρονα πρόκληση και σημαντική ευκαιρία για τους Έλληνες αγρότες.
Αναφερθήκατε στο μεγάλο εύρος της μεταρρύθμισης της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής. Ποιες είναι ακριβώς οι αλλαγές και τι επιπτώσεις θα έχουν;
Οι σημαντικότερες αλλαγές αφορούν:
ι) Στον σχεδιασμό, αφού για πρώτη φορά το σύνολο των εργαλείων της ΚΓΠ, δηλαδή οι παρεμβάσεις του Πρώτου Πυλώνα που είναι οι άμεσες ενισχύσεις, δηλαδή το τσεκ που λένε οι αγρότες μας, και του Δεύτερου Πυλώνα που περιλαμβάνει τις παρεμβάσεις για την Αγροτική Ανάπτυξη, δηλαδή τα Προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης, υπάγονται/ενσωματώνονται σε ένα ενιαίο Προγραμματικό έγγραφο που ονομάζεται Στρατηγικό Σχέδιο.
ιι) Στον τρόπο καταβολής των ενισχύσεων του Πρώτου Πυλώνα δηλαδή:
• της βασικής ενίσχυσης και η υποχρέωση για την επίτευξη της εσωτερικής σύγκλισης μέχρι το 2026, που σημαίνει ότι αίρονται οι στρεβλώσεις που δημιούργησαν τα ιστορικά δικαιώματα,
• η υποχρεωτική διάθεση του 10% των πόρων του Πρώτου πυλώνα για την αναδιανεμητική ενίσχυση, δηλαδή την μεταφορά πόρων από τις μεγάλες εκμεταλλεύσεις στις μικρές εκμεταλλεύσεις,
• η σημαντική ενίσχυση των πόρων που διατίθενται για την προσέλκυση των νέων γεωργών με την θεσμοθέτηση του 3% ως ελάχιστου ποσοστού των πόρων της ΚΓΠ που θα διατεθεί για την διευκόλυνση της εγκατάστασης των νέων γεωργών,
• η ανάγκη ισχυρής τεκμηρίωσης για την παροχή συνδεδεμένων ενισχύσεων,
• η υποχρέωση διάθεσης του 25% των πόρων του Πρώτου Πυλώνα για τα echoschemes που αντικαθιστούν το πρασίνισμα και είναι υποχρεωτικά για τα Κράτη Μέλη αλλά εθελοντικά για τους γεωργούς.
ιιι) Στις προτεραιότητες του Δεύτερου Πυλώνα, δηλαδή των Προγραμμάτων Αγροτικής Ανάπτυξης με τις σημαντικότερες να αφορούν:
• Το Agricultural Knowledge and Innovation System (AKIS), δηλαδή τη δημιουργία ενός μηχανισμού που «ενοποιεί» την Γεωργική Εκπαίδευση – Κατάρτιση, την Παροχή Συμβουλών προς τους γεωργούς και την Μεταφορά τεχνογνωσίας και προώθηση της καινοτομίας.
• Η εστίαση στην εφαρμογή νέων τεχνολογιών και καινοτομιών στην γεωργική παραγωγή.
• Η προώθηση της Βιοικονομίας – Κυκλικής Οικονομίας – Καταπολέμηση της Σπάταλης Τροφίμων.
• Η διάθεση του 35% των πόρων του Δεύτερου πυλώνα για παρεμβάσεις που στοχεύουν στην προστασία του περιβάλλοντος και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
Ιv) Τέλος σημαντικές είναι οι αλλαγές που έρχονται στην παρακολούθηση των Προγραμμάτων μέσω:
• της εφαρμογής της αρχής του καθολικού ελέγχου της τήρησης των υποχρεώσεων των παραγωγών μέσω της αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών,
• της θέσπισης ενός αυστηρού πλαισίου παρακολούθησης των επιδόσεων της ΚΓΠ μέσω του πλαισίου επίδοσης που σε περίπτωση αποτυχίας οδηγεί σε απώλεια πόρων.
Θα θέλατε να μας πείτε λίγο περισσότερα για την εσωτερική σύγκλιση και πως σχετίζεται με όσα λέγατε περί μεγάλης επιτυχίας της χώρας μας που απέτρεψε την εξωτερική σύγκλιση στο πλαίσιο του περσινού Συμβουλίου Κορυφής που ενέκρινε το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της Ένωσης;
Η εξωτερική σύγκλιση αφορούσε το αίτημα συγκεκριμένου αριθμού κρατών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης που εντάχθηκαν στην Ε.Ε. το 2004 και αργότερα για την σύγκλιση των ποσών της ανά στρέμμα ενίσχυσης που εισπράττουν οι γεωργοί των παλαιών κρατών μελών με τους γεωργούς των νέων κρατών μελών.
Η μέση τιμή σε επίπεδο Ευρωπαϊκής ένωσης είναι περίπου 290 Ευρώ το εκτάριο (1 εκτάριο ισούται με 10 στρέμματα). Οι γεωργοί των παλαιών κρατών μελών εισπράττουν υψηλότερες τιμές ενώ οι γεωργοί των νέων κρατών μελών χαμηλότερες παρ’ ότι διαχρονικά και σταδιακά οι διάφορες μειώνονται και είναι σωστό ως βασική αρχή. Εάν είχε περάσει η πρόταση αυτή θα σήμαινε σημαντικότατες απώλειές για την Ελλάδα από τον Πρώτο πυλώνα που με κάποια σενάρια θα έφταναν στο 45% περίπου των πόρων, δηλαδή ένα ποσό της τάξης των 800-900 εκατομμύριων ευρώ σε ετήσια βάση.
Κατά μέσο όρο ο γεωργός στη χώρα μας εισπράττει 490 € το εκτάριο που είναι το δεύτερο υψηλότερο ποσό στην Ε.Ε. και υπολείπεται μόνο από την Μάλτα. Το αναφέρω αυτό διότι ορισμένοι κατηγορούν, λαϊκίζοντας ανερυθρίαστα, ότι η κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται για τον πρωτογενή τομέα ενώ η ΚΑΠ αποτελεί καταστροφή για τον Έλληνα αγρότη.
Αποκρύπτουν ότι το 54% του γεωργικού εισοδήματος είναι οι άμεσες ενισχύσεις του Πρώτου Πυλώνα, αποκρύπτουν ότι χωρίς τους πόρους της ΚΑΠ άνω του 50% των γεωργικών εκμεταλλεύσεων της χώρας δεν θα υπήρχαν αφού το εισόδημα από την πώληση των προϊόντων δεν καλύπτει τις δαπάνες παραγωγής.
Αποκρύπτουν ότι στην Ελλάδα το μέσο Γεωργικό εισόδημα ανέρχεται στο 94% της μέσης αμοιβής στους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας όταν στη Ε.Ε.-27 το αντίστοιχο ποσοστό δεν υπερβαίνει το 50%.
Η εσωτερική σύγκλιση αφορά στις διαφορές που υπάρχουν στα ποσά που εισπράττουν οι γεωργοί ανά εκτάριο εντός της ίδιας αγρονομικής περιφέρειας, δηλαδή των αροτραίων, των δενδρωδών και των βοσκοτόπων λόγω της ύπαρξης των ιστορικών δικαιωμάτων.
Τα ιστορικά δικαιώματα, προήλθαν από την μεταρρύθμιση της ΚΓΠ του 2003 που αποσυνέδεσε την παροχή των ενισχύσεων από το ύψος της παραγωγής και έχουν ως βάση τον μέσο όρο των ενισχύσεων ανά εκμετάλλευση, της περιόδου 2000-2002 και από διαφορετικά καθεστώτα ενισχύσεων (σιτηρά, σταφίδα, επιλέξιμα αιγοπρόβατα, τομάτα, σακχαρότευτλα, ελαιόλαδο κ.λπ.). Θα πρέπει όμως να διευκρινισθεί ότι δεν έπαιρναν όλα τα προϊόντα επιδοτήσεις, όπως επίσης ότι η αξία των ιστορικών δικαιωμάτων δεν σχετίζεται με το τι καλλιεργείς σήμερα.
Για να το δούμε στην πράξη ένας γεωργός που το 2002 καλλιεργούσε ένα προϊόν που είχε υψηλές ενισχύσεις «κατοχύρωνε» αυτή την αξία των δικαιωμάτων ακόμα και αν άλλαζε καλλιέργεια. Αντίθετα ένας γεωργός που δεν είχε δικαιώματα και ξεκίνησε να καλλιεργεί το 2008 εισέπραττε πολύ λιγότερα ανά εκτάριο από τον γείτονά του που είχε ιστορικά δικαιώματα. Αυτό οδήγησε σε μεγάλη διαφορά στις μοναδιαίες αξίες και στις 3 αγρονομικές περιφέρειες. Εάν συγκριθούν, ανά αγρονομική περιφέρεια, οι μέσοι όροι της μοναδιαίας αξίας δικαιωμάτων που σχηματίζουν αφενός το 1/10 του συνόλου των δικαιωμάτων με την υψηλότερη μοναδιαία αξία και το 1/10 με τη χαμηλότερη αξία, τότε η σχέση για την αγρονομική περιφέρεια αροτραίων καλλιεργειών είναι πέντε προς ένα (5/1), για τις δενδρώδεις καλλιέργειες είναι τέσσερα προς ένα (4/1) και για την αγρονομική περιφέρεια βοσκοτόπων είναι έξι προς ένα (6/1). Οι διαφορές αυτές έχουν προκύψει σήμερα αφού την περίοδο 2015-2019 μειώθηκαν σημαντικά λόγω της προβλεπόμενης από τον κανονισμό υποχρεωτικής μερικής εσωτερικής σύγκλισης. Προ του 2015 οι αποκλίσεις ήταν στις αροτραίες 15/1, στις δενδρώδεις 12,5/1 και στους βοσκοτόπους 11/1.
Θεωρείτε ότι θα υπάρξουν αντιδράσεις λόγω της ανακατανομής των πόρων της βασικής ενίσχυσης μεταξύ των δικαιούχων; Εάν όπως λέτε τα ιστορικά δικαιώματα δημιουργούν στρεβλώσεις γιατί οι προηγούμενες κυβερνήσεις και της Νέας Δημοκρατίας συμπεριλαμβανομένης δεν είχαν προχωρήσει στην κατάργηση τους;
Όχι δεν φοβάμαι αντιδράσεις. Η Αξιωματική Αντιπολίτευση μας κατηγορεί γιατί δεν έχουμε ήδη καταργήσει τα ιστορικά δικαιώματα ενώ θυμίζω ότι ήταν και προεκλογική της δέσμευση το 2015 που όπως πολλές άλλες δεν τήρησε. Ο λόγος που δεν καταργήθηκαν τα ιστορικά δικαιώματα το 2014 και επιλέχθηκε το μοντέλο της σταδιακής εσωτερικής σύγκλισης που εφαρμόσθηκε την περίοδο 2014-2019 σχετίζεται με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Ελληνικής Γεωργίας. Η άμεση κατάργηση των ιστορικών δικαιωμάτων θα αποτελούσε αιφνιδιασμό για τους παραγωγούς μας και θα τους δημιουργούσε πολλά προβλήματα χωρίς τη δυνατότητα σταδιακής προσαρμογής αλά και αντιστάθμισης των απωλειών.
Σήμερα όμως έχουμε το εργαλείο που λέγεται αναδιανεμητική ενίσχυση μέσω του οποίου θα δοθούν πρόσθετες ενισχύσεις στις μικρές εκμεταλλεύσεις με πόρους που εξοικονομούνται από τις μεγάλου μεγέθους εκμεταλλεύσεις. Παράλληλα δίνουμε ένα πρόσθετο χρονικό διάστημα στον κάθε παραγωγό για να κάνει τις επιλογές του.
Τέλος, για να είμαι σαφής, κεντρική πολιτική επιλογή της Κυβέρνησης είναι η στήριξη των Νέων Γεωργών. Ενίσχυση Νέων Γεωργών και διατήρηση Ιστορικών δικαιωμάτων είναι ασύμβατη.
Δηλαδή μας παρουσιάζετε ένα σενάριο σαν μαγική εικόνα, ότι ουδείς πρόκειται να χάσει αλλά θα βγουν κερδισμένες και οι μικρές εκμεταλλεύσεις;
Προφανώς και δεν λέω αυτό, είναι σαφές ότι θα υπάρξουν απώλειες για όσους έχουν πολύ υψηλά ιστορικά δικαιώματα και μεγάλες γεωργικές εκμεταλλεύσεις, αλλά ο αριθμός των γεωργών που κερδίζουν είναι σημαντικά υψηλότερος από τον αριθμό των γεωργών που θα χάσουν. Αλλά θα μου επιτρέψετε να πω ότι η συζήτηση αυτή έχει δυσανάλογο βάρος στην Ελληνική δημόσια σφαίρα. Δεν είναι το ύψος της βασικής ενίσχυσης το κυρίαρχο πρόβλημα της Ελληνικής Γεωργίας ούτε αν δει κάποιος τον προβληματισμό και την ένταση του διαλόγου που διεξάγεται στην Ευρώπη - που υπενθυμίζω ότι δαπανήθηκαν τρία χρόνια για να βρεθεί η χρυσή τομή – το κυρίαρχο θέμα.
Για μένα το κυρίαρχό θέμα είναι πως θα καταστεί πιο βιώσιμος και ανταγωνιστικός ο πρωτογενής μας τομέας που θα έχει ως αποτέλεσμα τη διασφάλιση της τροφής για ένα συνεχώς αυξανόμενο ανθρώπινο πληθυσμό χωρίς την υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων και την επιβράδυνση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Αυτό είναι το μείζον θέμα.
Επίσης, αυτό αντικατοπτρίζεται στο ύψος των ζημιών που καλείται να καλύψει ο ΕΛΓΑ το οποίο υπερβαίνει κατά πολύ τον Προϋπολογισμό του και καλύπτεται από τον Εθνικό Προϋπολογισμό. Αυτό όμως, με την αύξηση της εκδήλωσης των ακραίων καιρικών φαινομένων δεν θα συνεχίσει να είναι εφικτό.
Το πρόβλημα θα καθίσταται ολοένα και εντονότερο και δυστυχώς μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν. Για τον λόγο αυτό έχουμε προκηρύξει σχετικό Μέτρο του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης που αφορά στην εγκατάσταση εξοπλισμού και συστημάτων προστασίας από τις φυσικές καταστροφές που προβλέπει επιδότηση μέχρι και 80% του κόστους της επένδυσης και έχουμε αναθέσει στην Παγκόσμια Τράπεζα την μελέτη για την δημιουργία εργαλείων Διαχείρισης Κινδύνου με την εθελοντική συμμετοχή των γεωργών.
Ποια κατά την γνώμη σας είναι η μεγαλύτερη απειλή από την Κλιματική Αλλαγή για την Ελληνική Γεωργία; Πως θα οριοθετούσατε τις μεγάλες προκλήσεις στην σχέση Περιβάλλον – Γεωργία στη χώρα μας;
Δεν είναι ζήτημα προσωπικής γνώμης αλλά επιστημονικών αναλύσεων και τεκμηριωμένης επιστημονικής γνώσης που είναι και η μόνη ασφαλής οδός για την λήψη αποφάσεων. Επιγραμματικά στο θέμα των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου η Ελληνική γεωργία έχει καλές επιδόσεις και υπολειπόμαστε αρκετά από τον μέσο όρο της Ε.Ε. Υστερούμε στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων για την παραγωγή ΑΠΕ από την γεωργία και την δασοκομία, αλλά πιστεύω ότι θα καλύψουμε σύντομά το κενό μετά και τις πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις για την «ευνοϊκή αντιμετώπιση» των εγκαταστάσεων ΑΠΕ από γεωργούς και να επισημάνω την ανάγκη στροφής στην αξιοποίηση των παραπροϊόντων/υποπροϊόντων της ζωικής και φυτικής παραγωγής στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας.
Πολύ θετικός κυρίως λόγω των δασών είναι ο ρόλος του πρωτογενή τομέα στην αποθήκευση άνθρακα. Μέσω του Στρατηγικού Σχεδίου και των σχετικών μέτρων και ιδιαίτερα των οικολογικών σχημάτων και των αγροπεριβαλλοντικών μέτρων (δάσωση, αγρανάπαυση) αλλά και των συνδεδεμένων ενισχύσεων (καλλιέργειά ψυχανθών) θα αυξήσουμε την αποθήκευση άνθρακα. Να τονίσω ότι διεθνώς η carbon agriculture βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων για το περιεχόμενο των οικολογικών σχημάτων (echoscheme). Άρα ως γενικό συμπέρασμα το ισοζύγιο των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου – πρωτογενής είναι θετικό στη χώρα.
Σε ότι αφορά στη διαχείριση των φυσικών πόρων, το μεγάλο πρόβλημα της χώρας είναι το νερό τόσο σε όρους ποσότητας όσο και ποιότητας, κυρίως στα υπόγεια ύδατα. Η γεωργία είναι ο μεγαλύτερος χρήστης νερού, καταναλώνει το 80%, σημαντικό ποσοστό του οποίου (60%) αντλείται από υπόγειους υδροφορείς, πρακτική που έχει αρνητικές συνέπειες τόσο για το περιβάλλον όσο και για την ανταγωνιστικότητα των εκμεταλλεύσεων.
Η κατάσταση αυτή δεν μπορεί να συνεχισθεί. Το νερό είναι σπάνιος πολύτιμος πόρος που πρέπει να προστατευτεί και θα προστατευτεί μέσω ενός πλέγματος παρεμβάσεων που περιλαμβάνουν ένα μεγάλο πρόγραμμα επενδύσεων για την δημιουργία φραγμάτων και λιμνοδεξαμενών που θα συμβάλλουν στην συγκέντρωση των χειμερινών απορροών ενισχύοντας παράλληλα και την αντιπλημμυρική θωράκιση της χώρας με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και του Στρατηγικού Σχεδίου.
Παράλληλα προχωρούμε στην ριζική αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για την λειτουργία των Τοπικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων ώστε να επιλυθεί το χρονίζον πρόβλημα των οφειλών στην ΔΕΗ. Οι νέοι οργανισμοί θα είναι επαρκώς στελεχωμένοι με ανθρώπινο δυναμικό αλλά και σύγχρονο εξοπλισμό ενώ μέσω ενός εκτεταμένου προγράμματος εκσυγχρονισμού των αρδευτικών δικτύων και την αντικατάσταση ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού θα επιτευχθεί ένας διττός στόχος που είναι η μείωση των απωλειών ύδατος αλλά και η εξοικονόμηση ενέργειας.
Τέλος σε ότι αφορά στην προστασία της βιοποικιλότητας που αποτελεί το μεγάλο στοίχημα θα πω ότι θα πρέπει να εντείνουμε τις προσπάθειες μας παρ’ ότι έχουμε καλές επιδόσεις και να αναγνωρίσουμε τον ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο της γεωργίας σε αυτό και να αντιληφθούμε, κυρίως οι κάτοικοι των αστικών περιοχών, ότι ο γεωργός εκτός από παραγωγός τροφής είναι και παραγωγός δημοσιών αγαθών όπως είναι η υψηλή ποιότητα του φυσικού περιβάλλοντος και θα πρέπει να αμειφθεί για αυτό.
Από τα όσα μας λέτε δημιουργείται η εικόνα ότι ο γεωργός πρέπει να κάνει περισσότερα σε όρους υποχρεώσεων και δεσμεύσεων με λιγότερα χρήματα. Δεν φοβάστε ότι οι αγρότες μας θα νοιώσουν αδικημένοι και ότι θα υπάρξουν αντιδράσεις;
Η Ελλάδα για την περίοδο 2021-2027 θα εισπράξει από την Κοινή Γεωργική Πολιτική 19,3 δισεκατομμύρια ευρώ, όσο δηλαδή και την περίοδο 2014-2020 και δώσαμε μεγάλη μάχη για να το πετύχουμε αυτό. Για την ίδια περίοδο 2021-2027 από το ΕΣΠΑ μέσω του οποίου χρηματοδοτούνται όλα τα έργα υποδομών, παρέχεται το σύνολο των ενισχύσεων προς τις επιχειρήσεις του δευτερογενούς και του τριτογενούς τομέα, η χρηματοδότηση της έρευνας, η κοινωνική πολιτική, η εκπαίδευση και κατάρτιση ανέργων, οι προνοιακές δομές κλπ, η χώρα θα λάβει 23 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η κυβέρνηση έχει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της τον Έλληνα αγρότη γιατί:
• δίνει υψηλή προτεραιότητα στην Περιφερειακή Ανάπτυξη αναγνωρίζοντας την βαρύνουσα σημασία σε όρους ΑΕΠ και απασχόλησης που έχει η Γεωργία για την πλειονότητα των 13 Περιφερειών της χώρας,
• αναγνωρίζει ότι η αγροδιατροφή, όπως έχουν αναδείξει όλες οι μελέτες για το μέλλον της Ελληνικής οικονομίας, αποτελεί προωθητική οικονομική δραστηριότητα με πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα και βασική παράμετρο για την προώθηση ενός νέου παραγωγικού μοντέλου που έχει στο επίκεντρο του την εξωστρέφεια,
• αναγνωρίζει ότι η βιομηχανία τροφίμων αποτελεί τον σημαντικότερο κλάδο μεταποιητικής δραστηριότητας και τα πολύ μεγάλα περιθώρια που έχει για την αύξηση της Προστιθέμενης αξίας των γεωργικών προϊόντων,
• αναγνωρίζει την βαρύνουσα σημασία των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων στις ελληνικές εξαγωγές και αισθάνεται παράλληλα υπερήφανη γιατί τα δύο τελευταία χρόνια έχουμε επιτέλους θετικό αγροτικό ισοζύγιο με την αξία των εξαγωγών να υπερβαίνουν την αξία των εισαγωγών.
Γνωρίζει όμως ότι η βελτίωση της θέσης του Έλληνα αγρότη και η αύξηση του εισοδήματος του δεν θα προέλθει από ψευδεπίγραφες υποσχέσεις και αιτήματα:
• για επιδοτήσεις του κόστους παραγωγής που αποτελούν παράνομες κρατικές ενισχύσεις και θα κληθούν οι ίδιοι να επιστρέψουν,
• για απαλλαγή από εισφορές κοινωνικής ασφάλισης,
• για χαριστικούς συντελεστές φορολόγησης,
• για πρόσθετες επιδοτήσεις και απαλλαγή εισφορών για τον ΕΛΓΑ.
Η κυβέρνηση θα εστιάσει σε διάφορους τομείς όπως, στην πάταξη των παράνομων ελληνοποιήσεων, στην επανεξέταση του φορολογικού καθεστώτος με στόχο την αύξηση της συμμετοχής σε συλλογικά σχήματα, γιατί είναι ο μόνος τρόπος για την δημιουργία των αναγκαίων οικονομιών κλίμακας που θα επιτρέψουν στον Έλληνα παραγωγό να διαπραγματευτεί καλύτερες τιμές τόσο για την πώληση των προϊόντων του όσο και για την προμήθεια των εισροών του και να θέσει τέρμα στον αθέμιτο ανταγωνισμό που προκαλεί η πώληση χωρίς παραστατικά. Επίσης θα προσπαθήσει να μειώσει την γραφειοκρατία μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την ψηφιακή μετάβαση του τομέα και τον έλεγχο της αγοράς, θα δημιουργήσει ένα σύγχρονο και αξιόπιστο σύστημα γεωργικών συμβουλών και θα αναβαθμίσει πλήρως την παροχή πληροφόρησης προς τον γεωργό προκειμένου να παρακολουθήσει τις τεχνολογικές εξελίξεις».
